Icma.az
close
up
RU
“Mobil telefon uşaqlarda xərçəngyaradır” iddiası həkimdən SOS!

“Mobil telefon uşaqlarda xərçəngyaradır” iddiası həkimdən SOS!

News24 saytından alınan məlumata görə, Icma.az bildirir.

Bakıda qalxanabənzər vəzin xərçənginə yoluxma halları sürətlə artıb. Bu barədə həkim-endokrinoloq Sadiq Bəbirov bildirib. O, uşaqlarda bu cür patologiyaların daha çox olduğuna diqqət çəkir. 

“Xəstəlik həndəsi silsilə ilə artmaqda davam edir. Mən hər həftə 20 yaşından kiçik ən az üç nəfər gənc insanı qalxanabənzər vəzin xərçəngindən əməliyyat edirəm. Təsəvvür edin ki, Azərbaycanda mənim kimi neçə cərrah xərçəngəbənzər vəzi əməliyyat edir. Biz analiz (anamnez) toplayırıq: ailələrdə xərçəng xəstəliyi olmayıb. Sorğu nəticəsində məlum olur ki, xəstələnən gənclər mobil telefonlardan çox istifadə edirlər”.

Həkim öz videomüraciətində valideynləri uşaqları mobil telefonların istifadəsindən uzaq tutmağa, uşaqlara telefon lazımdırsa, şüalanmaya qarşı qoruyucu vasitələrdən istifadə etməyə çağırır.

“Qalxanabənzər vəz şüalanmaya ən tez cavab verən orqandır, şüalanmaya cavab verən orqanda xərçəng xəstəliklərinin artması həddən artıq çox olur. Ona görə diqqətli olun”, - həkim qeyd edib.

Qalxanabənzər vəzin xərçəngi qalxanabənzər vəzin sağlam eptelial hüceyrələrinin degenerasiyasından və sonradan şiş əmələ gəlməsindən ibarət olan bədxassəli patologiyadır. Bu, nisbətən nadir xəstəliklərdən hesab olunur və ona bütün onkoloji patologiyaların cəmi 1,5%-də rast gəlinir. 

2024-cü ilin yanvarına olan məlumata görə, Azərbaycan sakinlərinin 76,48%-i mobil telefonlardan istifadə edir.

Qeyd edək ki, mobil telefonların xərçəng yaratması ilə bağlı alimlər arasında ortaq fikir yoxdur. Araşdırmalar bu texnologiyanın müəyyən riskləri ola biləcəyini göstərsə də, birbaşa sübut yoxdur. 

Bununla belə, mobil telefonlar elektromaqnit dalğaları yayır. Bu dalğaların toxumalarda istilik təsirinə səbəb olduğu məlumdur. Həkimlər istiliyin hüceyrə səviyyəsində dəyişikliklərə səbəb ola biləcəyini qeyd edirlər. Bəzi tədqiqatçılar uzun müddət yüksək istifadənin beyin toxumalarına təsir göstərə biləcəyini irəli sürür. 

Mütəxəssislərin son araşdırmaları göstərir ki, mobil telefonların istifadəsi və xərçəng xəstəliyi arasında birbaşa əlaqə olduğuna dair elmi sübutlar yoxdur. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının dəstəklədiyi genişmiqyaslı bir araşdırma, mobil telefonlardan yayılan qeyri-ionlaşdırıcı radiasiyanın (radio dalğaları) beyin xərçənginə və ya digər şişlərə səbəb olmadığı qənaətinə gəlib. Hətta çox uzun müddət telefon istifadə edən insanlarda belə bu riskin artırıldığı təsdiqlənməyib.

Digər tərəfdən, Harvard Tibb Məktəbindən alimlər də bu tip radiasiyanın insan orqanizminə ciddi təsir etmədiyini vurğulayıb. Onlar bildirir ki, mobil telefonların yaratdığı enerji səviyyəsi, DNA-nı zədələyərək xərçəngə səbəb ola biləcək ionlaşdırıcı radiasiya deyil.

Britaniyanın Mançester Universiteti və digər araşdırmalara görə, mobil telefondan istifadənin xərçənglə əlaqəsi haqqında hələ dəqiq nəticələr yoxdur. Alimlər xüsusilə uşaqlar üçün riskləri minimuma endirmək üçün telefondan uzaqda istifadəni, qulaqcıqlardan yararlanmağı və cihazı bədəndən uzaqda saxlamağı tövsiyə edirlər. Çünki texnologiyanın sürətlə inkişaf etdiyi və telefon modellərinin dəyişdiyi bir dövrdə mümkün təhlükələri azaltmaq üçün bu cür tədbirlər faydalı ola bilər. 

Yaxınlarda uzun illərdir telefon xərçəng, şiş yaradır fikrinə alimlər açıqlama veriblər. Son elmi tədqiqat 17 il davam edib. 250 min mobil telefon istifadəçisinin tibbi məlumatları toplanıb. Onların hətta gün boyu daha çox mobil telefon istifadə edənlərində də beyin şişi aşkarlanmayıb. London və İsveç alimləri cib telefonlarından yayılan elektromaqnit dalğaların beyin xərçəngi ilə heç bir əlaqəsi olmamasını sübut ediblər.

Bizimlə söhbətdə onkoloq Nəsimi Qasımov da deyib ki, mobil telefonun xərçəng yaratması barədə deyilənlər həqiqəti əks etdirmir: “Əvvəlki müsahibələrimdə də demişəm, mobil telefonların bədxassəli şişə aidiyyəti yoxdur. Düzdür, mobil telefonlar asılılıq yaradır, mərkəzi sinir sistemini məhv edir. İnsanları xəstəlikdən xilas etmək asandır, amma bu asılılıqdan yox”. 

Bununla belə, son dövrlər uşaqlar arasında xərçəng xəstəliyinin artmasının səbəbləri ilə bağlı narahatlıq var. Həkimlər uşaqlar arasında xərçəng xəstəliklərinin əsas səbəbi kimi genetik faktorları və xromosom dəyişikliklərini qeyd edirlər. Ətraf mühitin təsiri və valideynlərin qeyri-sağlam həyat tərzi də risk faktorları arasında göstərilir. Pediatrlar qeyri-sağlam qidalanma, hava çirkliliyi və kimyəvi maddələrin uşaqların sağlamlığına təsirini xüsusi vurğulayırlar. Xüsusilə hamiləlik dövründə zərərli maddələrə məruz qalmanın uşaqlarda şişlərin yaranmasına səbəb olduğunu bildirirlər.

\\“Yeni Müsavat”

Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:100
embedMənbə:https://news24.az
archiveBu xəbər 19 Noyabr 2024 08:42 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see276

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see249

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see182

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see176

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see139

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see133

Həkimlər soyuq mövsümdə immuniteti gücləndirməyin yollarını açıqlayıblar

19 Oktyabr 2025 07:43see129

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see129

Yəmən sahillərində tanker partladı: 24 ekipaj üzvü...

19 Oktyabr 2025 01:17see128

Körpələrdə genetik xəstəliklərin aşkarlanması üçün ölkəyə 300 mindən çox test gətiriləcək

19 Oktyabr 2025 20:14see127

On dörd yaşlı futbolçu qız məktəbdəki zorakılığa görə intihar edib FOTO

19 Oktyabr 2025 04:02see127

Yer kürəsində oktyabr ayının üçüncü maqnit qasırğası başlayıb

19 Oktyabr 2025 04:50see127

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see127

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see127

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see127

Əməliyyat otaqlarında niyə yalnız yaşıl və mavi geyimlərə icazə verilir?

19 Oktyabr 2025 04:05see126

Luvr muzeyində Azərbaycan nəfəsi: Parisdə gənc rəssam Diana Quliyevanın əsərləri sərgilənir Foto

19 Oktyabr 2025 09:10see125

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

20 Oktyabr 2025 00:57see125

“Mən ABŞ ı təhlükəyə ata bilmərəm...”

19 Oktyabr 2025 19:18see122

Mütəxəssislər xəbərdarlıq edir: 50 yaşdan sonra bu qidalar məhdudlaşdırılmalıdır

19 Oktyabr 2025 07:08see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri