Nicat Kazımov: Dil milləti formalaşdıran və onun özünəməxsusluğunu qoruyan ən güclü təməldir

Bakı, 14 noyabr, AZƏRTAC

Dil – milləti millət edən və onun unikallığını əks etdirən ən möhkəm təməldir. Əgər ana dilimizi qorumasaq, onun saflığının itirilməsinə, xarici sözlərlə dolmasına, jarqon və ya dialektlər toplusuna çevrilməsinə şərait yaratsaq, bu, tədricən dilin məhv olmasına gətirib çıxarar. Necə ki, bir vaxtlar Latın dili danışıqdan yox olub və yalnız yazılı formada qalıb, eyni aqibət bizi də gözləyə bilər.

Bu fikirləri Əməkdar incəsənət xadimi, quruluşçu rejissor və Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrının aktyoru Nicat Kazımov AZƏRTAC-ın müxbiri ilə söhbətində səsləndirib.

Onun sözlərinə görə, dilin yox olması xalqın milli kimliyinin, köklərinin və tarixi yaddaşının itirilməsi deməkdir: “Bir millətin millət olaraq qalması üçün onun dili qorunmalıdır. Biz məhz ana dilində dünyaya müraciət edirik – o, bizim mentalitetimizi, gözəlliyimizi, tariximizi ehtiva edir. Azərbaycan dili o qədər zəngin və ifadəlidir ki, onun saflığını süni, alınma sözlərlə zəiflətmək yolverilməzdir. Xalqı qorumağın ən əsas yolu onun dilini qorumaqdan keçir – bu, milli yaddaş, genetik kod və mentalitet məsələsidir”.

Peşəkar fəaliyyətindən danışan rejissor bildirib ki, teatr dilin saflığının xüsusilə vacib olduğu sahələrdən biridir: “Səhnədə tamaşaçı qüsursuz nitq eşitməlidir: düzgün tələffüz, dəqiq vurğu, təmiz Azərbaycan dili. Rejissor və müəllim kimi mən tələbələrimdən və aktyorlarımdan mükəmməl diksiya tələb edirəm. Əminəm ki, bu yolla biz dilin qorunmasına töhfə verir və onun gözəlliyini tamaşaçıya çatdırırıq”.

Nicat Kazımovun sözlərinə görə, onların işində əsas çətinliklərdən biri xarici əsərlərin tərcüməsi ilə bağlıdır: “Bir çox mətnlər ya ümumiyyətlə, Azərbaycan dilinə tərcümə olunmayıb, ya da olduqca uğursuz şəkildə tərcümə edilib. Çox vaxt həmin tərcümələri tamamilə yenidən işləmək lazım gəlir, çünki kompüter proqramları yalnız hərfi, bəzən isə səhv variant təqdim edir. Buna görə də mən əsərləri özüm tərcümə etməyə üstünlük verirəm – bu, həm daha dəqiq, həm də peşəkar olur”.

Sənətçi müasir mediada dil mədəniyyətinə olan tələblərin azalmasından da narahatlığını ifadə edib: “1992-ci ildə televiziya diktorlarının müsabiqəsində iştirak etdiyim zaman düzgün tələffüzə böyük önəm verilirdi. Hətta reklam çarxlarında belə dilin saflığına və düzgün vurğulara ciddi nəzarət olunurdu. İndi isə, təəssüf ki, əksər reklamlarda səhv vurğulara, dil qüsurlarına və Azərbaycan dilinə aid olmayan ifadələrə rast gəlinir. Bu, çox təəssüf doğurur və ciddi diqqət tələb edir”.