“Nobel” mükafatı köhnəlib?

...Hər ilin oktyabr ayında dünya tibb, fizika və kimya üzrə Nobel mükafatlarının qaliblərini elan edir. Bu mükafatlar "Elmin Everesti" kimi tanınır.

SİA-nın əldə etdiyi məlumata görə, bu barədə DW yazır.

Bir tərəfdən, mükafat elmin populyarlaşdırılmasının mühüm yolu olaraq qalır. Bunun sayəsində milyonlarla insan COVID-19 peyvəndlərinin inkişafı, LED-lərin ixtirası və gen terapiyası texnologiyaları haqqında məlumat əldə etdi.

...Nobel mükafatı elmi kəşfin zirvəsini vurğulayır və bizə nə qədər irəli getdiyimizi xatırladır, - deyə ictimai səhiyyə professoru Rajib Dasqupta qeyd edir.

Bununla belə, tənqid də var.

Bugünkü dünyada kəşflər yüzlərlə tədqiqatçının əməyinin nəticəsi olsa da, mükafat "tək dahi" mifini təbliğ edir. Təcrübələri birbaşa aparan aspirantlar və texniklər çox vaxt tanınmır.

Bu arada Hindistan kimi bəzi ölkələrdə mükafata maraq böyükdür; məktəblərdə tədris olunur, fənlərə marağı stimullaşdırır.

Böyük Britaniyada müəllimlər qeyd edirlər ki, məktəblilər üçün mükafatın özündən daha çox kəşflərin hekayələri vacibdir.

Beləliklə, “Nobel” mükafatı hələ də elmə diqqəti cəlb edir və prestijli simvol olaraq qalır.

Lakin bu, problemsiz deyil: gender və coğrafi bərabərsizliklərdən tutmuş biliyin əslində necə yaradıldığını sadə başa düşməyə qədər.

Əli Babayev