Icma.az
close
up
RU
Növbəti PLAN Qəzza ABŞ ın nəzarətinə verilə bilər

Növbəti PLAN Qəzza ABŞ ın nəzarətinə verilə bilər

Icma.az bildirir, Yeniazerbaycan saytına əsaslanaraq.

Plan baş tutacaq???

Qəzza zolağı ABŞ-ın nəzarətinə verilə bilər. Prezident Donald Tramp Qəzzada iki ilə yaxın davam edən müharibəni bitirmək istəyir, lakin bunun qarşılığında zolağı Vaşinqtonun nəzarətinə keçirmək niyyətindədir. Belə ki, “The Washington Post” qəzetinin məlumatına görə, Tramp administrasiyası Qəzza zolağının bərpasına dair planın tərtibatı üzərində işləyir - bu plana görə, Fələstin anklavı ilk növbədə 10 il müddətinə Amerikanın protektoratına verilməli, həmçinin bölgənin bütün sakinləri müvəqqəti olaraq başqa ərazilərə köçürülməlidir. Nəşr bildirib ki, Ağ Ev Qəzza zolağının yenidən qurulması, iqtisadi inkişafı və transformasiyası üçün “GREAT Trust” (“Gaza Reconstitution”, “Economic Acceleration and Transformation Trust”) adlı fondun yaradılması layihəsini hazırlayıb. Plana görə, Birləşmiş Ştatlar Qəzza zolağının bərpasına öz vəsaitlərini yatırmağı planlaşdırmır və azı 100 milyard dollar investisiya cəlb etməyi nəzərdə tutur ki, bu da, güman ki, investorlara dördqat mənfəət gətirməlidir. Qəzzadan müvəqqəti köçürülməsi nəzərdə tutulan 2 milyondan çox yerli əhalinin taleyinə gəlincə, planda qeyd olunur ki, əmlakını sonrakı bərpa üçün təhvil vermək istəyən torpaq mülkiyyətçilərinə anklavın ərazisində tikintisi planlaşdırılan “ağıllı şəhərlər”dən birində daşınmaz əmlak almaq və ya mənzillə dəyişdirmək üçün istifadə edə biləcəkləri “rəqəmsal aktivlər” təklif olunacaq. Bundan əlavə, planda 5 min dollar birdəfəlik ödəniş, həmçinin Qəzza zolağını tərk etmək məcburiyyətində qalacaq sakinlər üçün subsidiyalar nəzərdə tutulur.

Qəzzanın ABŞ-ın protektoratına çevrilməsi mümkündür?

Məsələ ilə bağlı politoloq Tural İsmayılov “Yeni Azərbaycan” qəzetinə şərhində qeyd edib ki, ABŞ-ın Qəzza ilə bağlı planı, xüsusilə də Tramp administrasiyasının gündəmə gətirdiyi ideya siyasi mesaj xarakteri daşıyır. Onun sözlərinə görə, Qəzza zolağının ABŞ protektoratına verilməsi hüquqi və siyasi baxımdan çox mürəkkəb məsələdir. “Birincisi, bu, Fələstin xalqının öz müqəddəratını təyin etmə hüququna ziddir. İkincisi, region dövlətlərinin, xüsusilə ərəb ölkələrinin buna razılaşacağı real görünmür. Müharibədən sonra Qəzzada təhlükəsizlik boşluğu yarana bilər. Buna görə də ABŞ bu boşluğu doldurmaq üçün “protektorat” ideyasını ortaya atır.  Amma bu, beynəlxalq hüquqa əsaslanmır və siyasi baxımdan çoxlu suallar doğurur. Ərəb ölkələri, xüsusilə Misir və İordaniya belə bir ssenarini öz milli təhlükəsizliklərinə təhdid kimi görəcəklər. Hətta Körfəz ölkələri belə, ABŞ-la yaxın tərəfdaşlıq etsələr də, Qəzzanın Amerikanın faktiki idarəsinə keçməsinə dəstək verməzlər. Çünki bu, onların ictimaiyyətində böyük narazılıq yaradacaq. Digər tərəfdən, Türkiyə və İran da bu plana qarşı sərt mövqedə olacaq. Bu iki gücün etirazı planın həyata keçməsini faktiki mümkünsüz edir,” - deyə T.İsmayılov bildirib ki, Trampın planı müəyyən mənada İsraili rahatlaşdırmaq və bölgədə yeni status-kvo yaratmaq məqsədi güdür: “Amma ABŞ özü belə, Qəzzada faktiki idarəçiliyi üzərinə götürmək istəməz. Çünki bu, həm hərbi xərclər, həm də siyasi məsuliyyət baxımından çox ağır yük olar. ABŞ üçün daha əlverişli variant Qəzzada beynəlxalq koalisiyanın formalaşdırılmasıdır”.

Bu plan kağız üzərində qalacaq

“Əgər protektorat məsələsi gündəmə gələrsə, bu yalnız kağız üzərində qalacaq. Çünki bölgə reallıqları belə bir layihəni qəbul etmir. Müharibə bitdikdən sonra daha çox BMT-nin, yaxud ərəb ölkələrinin iştirakı ilə sülhməramlı missiya ehtimalı daha real görünür. Bu plan nə hüquqi, nə siyasi, nə də regional dəstək baxımından dayanıqlı deyil. ABŞ-ın bölgədəki strateji maraqları bu qədər birbaşa risk götürməyə imkan vermir. Beləliklə, Qəzza zolağının Amerikanın protektoratına çevrilməsi inandırıcı ssenari deyil və ərəb ölkələrinin dəstəyi olmadan heç vaxt gerçəkləşə bilməz,” - deyə T.İsmayılov vurğulayıb

Körfəz ölkələri də “GREAT Trust” fonduna qoşula bilər

Ekspert hesab edir ki “GREAT Trust” fonduna təkcə ABŞ şirkətləri deyil, Körfəz ölkələrinin şirkətləri də vəsait yatıra bilər. “Əgər bərpa prosesi gerçəkləşərsə, burada ABŞ şirkətlərinin aparıcı rol oynayacağı, demək olar ki, şübhəsizdir. Çünki fondun strukturunda qərarverici mexanizmlər ABŞ-ın nəzarətində olacaq. Lakin Körfəz ölkələrinin şirkətlərinin də prosesə qoşulması mümkündür. Xüsusilə, BƏƏ və Səudiyyə Ərəbistanı birgə layihələrdə həm siyasi, həm də maliyyə dividendlər qazanmaq üçün iştirak edə bilərlər. Ərəb ölkələrinin bərpa prosesinə qatılması həm də ictimai legitimlik baxımından vacibdir. Əks halda Qəzza cəmiyyətində “Amerikanın diktəsi” narazılıq doğurar. Ona görə də ABŞ körfəz kapitalını işin içində göstərməklə bu planı daha qəbulolunan formatda təqdim etməyə çalışacaq”.

Köçürülmə humanitar fəlakətə yol aça bilər

Ekspertin fikrincə, Qəzzadakı yerli əhalinin müvəqqəti olaraq başqa ölkəyə köçürülməsi o qədər də asan deyil. “2 milyondan çox insanın hərəkəti region üçün humanitar fəlakətə çevrilə bilər. Misirin Sinay bölgəsi bu müzakirələrdə tez-tez gündəmə gəlir. Amma Qahirə bu məsuliyyəti üzərinə götürmək istəmir, çünki daxildə təhlükəsizlik risklərini artırar. İordaniya da artıq fələstinli qaçqınların yükünü daşıdığı üçün əlavə axını qəbul etməkdə maraqlı deyil. Körfəz ölkələri isə maliyyə yardımına hazır ola bilərlər, amma milyonlarla insanı qəbul etməyə siyasi iradə göstərməyəcəklər. Bu səbəbdən, qəzzalıların müvəqqəti yerləşdirilməsi planı reallıqda böyük problemlərlə üzləşəcək,” - deyə T.İsmayılov qeyd edib ki, BMT-nin humanitar çərçivəsi daxilində məhdud sayda qaçqının üçüncü ölkələrə yönləndirilməsi daha real görünür. Lakin 2 milyonluq kütlənin bütövlükdə başqa dövlətlərə köçürülməsi faktiki mümkün deyil.

Yunis ABDULLAYEV

Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:54
embedMənbə:https://yeniazerbaycan.com
archiveBu xəbər 02 Sentyabr 2025 09:46 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see173

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see149

“Ağır çantalar uşaqlarda onurğa əyriliyinə gətirib çıxarır” EKSPERT DANIŞDI

17 Oktyabr 2025 11:50see140

Kreml Tramp Putin danışıqlarını dəyərləndirib

16 Oktyabr 2025 23:31see137

Bakıda bal yarmarkası fəaliyyətə başlayır

17 Oktyabr 2025 13:46see134

“Trampla 2 saatlıq danışıq zamanı Putin Moskvanın sülhün əldə edilməsində maraqlı olduğunu vurğulayıb” Uşakov

16 Oktyabr 2025 23:19see131

Finlandiyalı aktyor İsa Məsih obrazını canlandıracaq...

16 Oktyabr 2025 22:45see131

Tramp: Hazırda Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaların tətbiqi üçün ən münasib vaxt deyil

17 Oktyabr 2025 03:21see129

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see127

Məhkəmədə həmin məlumatlar da tədqiq olundu Fotolar

17 Oktyabr 2025 20:42see126

Orban Putin Tramp görüşü barədə: Biz hazırıq!

17 Oktyabr 2025 04:35see126

Tramp: ABŞ Tomahawk raketlərinin ehtiyatlarını tükədə bilməz

17 Oktyabr 2025 01:09see126

DNT testi bütün həyatını dəyişdi: Uşağının əsl atası məlum oldu

17 Oktyabr 2025 14:24see123

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see123

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see122

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see121

Rusiya 4 bölgə üzərində 23 Ukrayna PUA sını vurub

17 Oktyabr 2025 04:22see121

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see120

Almaniya XİN rəhbəri: “Eurofighter”lərin Türkiyəyə göndərilməsinə müsbət baxırıq

18 Oktyabr 2025 06:28see116

Azərbaycanlı nümayəndə PAOK un oyununda

17 Oktyabr 2025 09:25see116
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri