Novruz gəlir, yaz gəlir ... Keçmiş zamanlarda insanlar yazın gəlişini toy bayram edərək qarşılayırdılar Video

“Novruz bayramı, ortaq Türk yaradılış bayramıdır. Türkün düşüncəsinin alt qatında, həyatında təbiət hadisələrinin varlığının və bununla yanaşı, hətta insanın milli mənəvi dəyərlərinin varlığının bayramı təkcə Azərbaycanda deyil, bütün türk dünyasında Novruz bayramı təmtəraqlı keçirilməsə belə, yaradılış və təbiətin oyanışı olaraq qeyd olunur”.

Bu barədə Bizimyol.info xəbər portalına AMEA Folklor İnstitutunun elmi işçisi, dosent İlhamə Qəsəbova danışıb. Alim bildirib ki, Novruz bayramı gəlməmişindən də qabaq çillələrlə qeyd olunur.

AMEA-nın Folklor İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, dosent İlhamə Qəsəbova

“İbtidai insanlar təbiət hadisələrinə görə, qışı üç yerə bölürdülər. Birinci “böyük çillə”, ikinci “kiçik çillə”, üçüncü isə “boz aydır”. Böyük çillə bir o qədər nadinc olmur. El dilində desək, böyük çillə bir az sakit, mülayim keçir. Amma insanlar bu çilləni aradan qaldırmaq üçün toplaşırlar. Daha çox Qarabağ bölgəsində, Naxçıvan bölgəsində daha təmtəraqlı şəkildə keçirilir. Gənclər də, orta yaşlı nəsil də yığılardı və çillə qarpızı kəsilərdi. Əsas məqsəd qışın ağırlığına sinə gəlib çıxmaqdır. Çünki elin dili ilə desək, qışdan çıxdıqda demək bu “yaza bir şey qalmadı”, anlamı var idi”-deyən İlhamə Qəsəbova bildirib ki, “kiçik çillə” daha nadinc, daha şıltaqdır.

“Demək olar ki, təbiət hadisələri ilə, soyuqluğu ilə də insanları hər zaman büdrədə bilir. Kiçik çillədən sonra boz ay gəlir. Boz ayın gəlişinin tən ortasında Novruz bayramının çərşənbələri başlayır. Novruz bayramının gəlişi xaosdan kosmosa keçişdir, ölüb, dirilmə anlamına gətirib çıxarır və bu, təbiətin oyanışıdır. Torpaq qışda libasını dəyişir, ölür. Yazda torpaq yenilənir, yeni libasa keçir və onun dəyişməsi ilə bağlı insanlar da qışdan yaza el dilində “qışdan çıxdınsa, artıq yaza bir şey qalmadı” deyirlər”,-deyə qeyd edən alimin fikrincə, keçmiş zamanlarda insanlar yazın gəlişini daha çox toy-bayram edərək qarşılayırdılar.

İradə Cəlil, Bizimyol.info