PKK silahı yerə qoyur: 40 illik terrorun sonu? TƏHLİL

2025-ci il mayın 12-də PKK-nın verdiyi bəyanat – təşkilatın fəaliyyətinə son qoyduğunu və strukturunu buraxdığını elan etməsi regionda uzun illər davam edən münaqişə fonunda əhəmiyyətli rezonans doğurub.
PKK-nın yaydığı açıqlamada təşkilatın silahlı fəaliyyətlərinə son verildiyi və “mübarizənin başqa formalarla davam etdirilməsinin məqsədəuyğun olmadığı” qeyd olunur. Bu, təşkilat tarixində nadir görülən bəyanat olsa da, keçmişdə atəşkəs və danışıqlar prosesi çərçivəsində oxşar açıqlamaların verildiyi, lakin nəticə vermədiyi də unudulmamalıdır.

PKK-nın strukturunu buraxması: Ankara ehtiyatla yanaşır

Artıq rəsmi Ankaradan bəyanatla bağlı açıqlamalar verilib. Prezident Ərdoğan və xarici işlər naziri Hakan Fidanda açıqlamalarında PKK-nın özünü buraxma qərarının “Terrorsuz Türkiyə” prosesi üçün mühüm addım kimi qiymətləndiriblər.

Bununla belə, həm Türkiyə mətbuatında, həm də təhlükəsizlik dairələrində mövzu ciddi şəkildə müzakirə olunur. Türkiyə uzun illərdir PKK-nın ölkə daxilində və sərhədyanı bölgələrdə həyata keçirdiyi terror hücumlarından əziyyət çəkib. Bu səbəbdən də Ankara PKK-nın hər hansı bəyanatına və dəyişiklik cəhdlərinə ehtiyatla yanaşır.

Türkiyə üçün əsas məsələ yalnız bəyanatın verilməsi deyil, onun praktik nəticələridir. Yəni, təşkilatın silahı buraxması, sərhədyanı bölgələrdəki varlığına son qoyması və əlaqəli qrupların da bu qərara tabe olması çox vacibdir. Xüsusilə Suriyanın şimalında fəaliyyət göstərən YPG və digər strukturların gələcək mövqeyi diqqətlə izlənir.

PKK-nın özünü buraxdığını açıqlaması ümidverici başlanğıc sayıla bilər, lakin bu bəyanatın real təsirini qiymətləndirmək üçün zaman və ciddi müşahidə vacibdir. Türkiyə kimi terrorla mübarizədə böyük təcrübəyə malik ölkənin bu məsələyə ehtiyatla yanaşması, bölgədəki sabitliyin qorunması baxımından anlaşılandır. Bu hadisə əgər ardıcıl və səmimi addımlarla dəstəklənərsə, regionda daha dinc və təhlükəsiz bir gələcəyin qurulması üçün imkanlar yarada bilər.

PKK terrorunun qanli izi

Qeyd edək ki, PKK terror təşkilatı 1984-cü ildən bu yana həm Türkiyədə, həm də ümumilikdə bölgədə minlərlə günahsız insanın həyatına son qoyub. Silahlı hücumlar, xain pusqular, mina tələləri, intihar hücumları və raket atışları ilə kəndlilərdən dövlət məmurlarına, qadınlardan uşaqlara qədər geniş bir hədəf qrupu seçən təşkilat uzun illərdir bölgədə sabitliyə və birlik çağırışlarına qarşı çıxış edib. Rəsmi məlumatlara görə, PKK-nın səbəb olduğu hücumlarda 40 mindən çox insan həyatını itirib. Təşkilat təkcə hərbi hədəflərlə kifayətlənməyib, məktəbləri, xəstəxanaları, mülki nəqliyyat vasitələrini də hədəf alıb.

Gəncləri zorla silahlandırması və kəndlərdə məcburi köçlərə səbəb olması da beynəlxalq insan hüquqları təşkilatları tərəfindən dəfələrlə tənqid olunub. PKK-nın fəaliyyəti həm regionda, həm də beynəlxalq miqyasda terrorizmin açıq nümunəsi kimi tanınıb. Onun törətdiyi cinayətlər təkcə bir ölkəyə deyil, bütövlükdə regional təhlükəsizliyə və insan haqlarına təhdiddir.

PKK-nın ləğvi vaxt alacaq

Türk siyasi ekspert Alihan Limoncuoğlu APA-ya açıqlamasında PKK terror təşkilatının özünü ləğv etməsinin Türkiyə siyasətinə dərindən təsir edəcəyini bildirib.

O qeyd edib ki, burada ən vacib amil ləğv prosesinin hansı şəkildə davam edəcəyidir: “Bu mövzuda konkret bir şey demək üçün hələ tezdir, gözləmək lazımdır, lakin siyasətə dərindən təsir edəcəyi dəqiqdir. Ləğv prosesi terror təşkilatının silahlarını təhvil etmələri, üzvlərinin bir qisminin Türkiyəyə təhvil verilməsi, bir qisminin isə başqa ölkələrə göndərilməsi, İraqda işğal etdikləri əraziləri tərk etmələri kimi addımlardan ibarət olacaq. Burada nə qədər səmimi olduqlarını zaman göstərəcək, amma nəticə etibarilə bu bir terror təşkilatıdır”.

A. Limoncuoğlunun sözlərinə görə, PKK-nın silahları kimə və hansı şəkildə təhvil edəcəyi xüsusi ilə vacib məsələdir. Digər tərəfdən isə, terrorçuların İran və Suriyaya, onlara bağlı olan qruplaşmalara qoşulmamaları üçün də işlərin görülməsi lazımdır.

PKK-nın ləğvi yeni tarixi mərhələnin başlanğıcıdır

DEM Partiya isə PKK terror təşkilatının ləğvini tarix qərar sayır.

Partiyasının sözçüsü Ayşegül Doğan qeyd edib ki, bu, son 50 ildə dərin ictimai yaralar yaradan problemin həllində yeni bir səhifənin açılması deməkdir.

“PKK qurultay qərarlarını açıqlayıb, ləğv qərarını açıqlayıb. Bu qərarın tarixi əhəmiyyətini vurğulayırıq. Bu, sadəcə, ləğv prosesi deyil, hər kəsi yeni bir quruluş və dəyişikliyə dəvət edir. DEM partiyası olaraq bu qərarın son dərəcə əhəmiyyətli olduğunu vurğulayırıq ki, bütün bunlara əlavə olaraq, biz də yeni bir tarix yazmağa can atırıq”, - deyə o vurğulayıb.

A. Doğan ləğv prosesinin qorunmasının zəruri olduğunu əlavə edərək, partiya olaraq bu istiqamətdə üzərinə düşən məsuliyyəti dərk ediktlərini də bildirib: “İnanırıq ki, qarşıdakı dövrlərdə görəcəyimiz bütün işlər dinc həyata zəmin daha da möhkəmlənəcək. Bu gün açıqlanan qərarların hamımıza, xüsusən də analara, uşaqlara, gənclərə, gələcək nəsillərə xeyir gətirəcəyinə ürəkdən inanırıq”.

Faiq Mahmudov

Tural Əsəd