Prezidentin Çində dövlət səfərinin pərdəarxası Bakının dünya nəhəngindən gözləntiləri nədən ibarətdir?

“Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Çinə rəsmi səfəri, ABŞ ilə Çin arasında artan tarif müharibəsinin fonunda baş tutdu. Vaşinqton ilə Pekin arasında qarşıdurma getdikcə daha da gərginləşir və dayanmaq niyyətində deyil. Bütün bu mürəkkəb beynəlxalq şəraitdə Azərbaycan Prezidenti Çinə səfər edir, həftənin sonunda isə İran Prezidentinin Azərbaycana səfəri gözlənilir”.

“AzPolitika” bildirir ki, bunu politoloq Fərhad Məmmədov Prezident İlham Əliyevin Çin Xalq Respublikasına dövlət səfərinin əhəmiyyətini şərh edərkən qeyd edib.

İkitərəfli gündəliyə nəzər salan ekspert xatırladıb ki, keçən il imzalanmış strateji tərəfdaşlıq haqqında Bəyannamə siyasi dialoqdan tutmuş iqtisadi əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi, nəqliyyat-logistika dəhlizlərinin dəstəklənməsi və qlobal nizamla bağlı ümumi yanaşmaya qədər geniş sahələri əhatə edir. “Bu müddət ərzində Bakı və Pekin bir çox rəsmi və özəl sektor nümayəndə heyətlərini qəbul ediblər”, - o əlavə edib.

Təhlilçi xatırladıb ki, bu günə qədər imzalanmış sənədlər əsasən bərpa olunan enerji sahəsinə investisiyalar və texnologiyalar üzrə əməkdaşlığı əhatə edir.

Bu əməkdaşlıqdan Azərbaycanın umacaqlarına gəlincə, F.Məmmədov qeyd edir ki, ən başlıcası – investisiyalar, birgə istehsalat imkanları, texnologiyalar və nəqliyyat marşrutları üzrə daşınan yüklərin həcminin artırılmasıdır: “Bu məsələlərdə Çinlə danışıqlar aparmaq çətin olur, çünki onların yanaşması əsasən ixracat və minimal idxal prinsipinə əsaslanır. Lakin dünya ticarətindəki hazırkı vəziyyət və ABŞ ilə qarşıdurma, Çinin ənənəvi yanaşmalarına təsir göstərə bilər. Çin sərhədindən Aİ məkanına qədər olan marşrutlarda yerləşən ölkələr – Mərkəzi Asiya ölkələri, Azərbaycan, Gürcüstan və İran – Çin üçün ən proqnozlaşdırılan tərəfdaşlardır”.

Səfərin gerçəkləşdiyi qlobal fona diqqət çəkən Fərhad Məmmədov vurğulayır ki, Azərbaycan tarif müharibələrindən kənarda qalır, heç bir münaqişəli qarşıdurmada tərəf deyil və infrastrukturun sahibi rolundadır. Onun sözlərinə görə, bununla yanaşı, Azərbaycan Asiya istiqamətində fəaldır, əlaqələrin dərinləşdiyi ölkələr Çinin strateji tərəfdaşlarıdır – Mərkəzi Asiya ölkələri, Pakistan, qismən ərəb monarxiyaları.

Politoloq bildirir ki, Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı Çin üçün Asiyada təhlükəsizlik məsələlərinin müzakirəsi baxımından mühüm platformadır. “Azərbaycan bu təşkilatda iştirak səviyyəsini artırır. Bununla yanaşı, Azərbaycan Rusiya - Çin və İran - Çin formatlı münasibətlər fonunda özünü müstəqil subyekt kimi irəli çıxara bilmişdir. Azərbaycan müstəqil tərəfdaşdır və Çinlə münasibətlər üçüncü ölkələrlə münasibətlərdən asılı olmamalıdır”, - o qeyd edib.

Ekspert vurğulayıb ki, qlobal miqyasda proseslər necə inkişaf etsə də, Çin güc mərkəzlərindən biri olaraq qalacaq və Pekinlə yüksək səviyyəli münasibətlərə sahib olmaq vacib və zəruridir.

Rasim Əliyev

“AzPolitika.info”