Professor Vüsal Qasımlının 50 illik yubileyidir

Vüsal Qasımlı
Müstəqil Azərbaycanın dinamik inkişaf edən dövlət kimi formalaşmasında və inkişafında ölkənin iqtisadi qüdrəti və iqtisadi müstəqilliyi, gücü müstəsna əhəmiyyət kəsb edir. Milli iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi, beynəlxalq əmək bölgüsü sistemində uğurlu şəkildə ixtisaslaşması və iqtisadi inkişaf modelinin təkmilləşdirilməsi, yeni iqtisadiyyat sahələrinin səmərəli formalaşdırılması dərin və fundamental elmi-tədqiqatları şərtləndirir. Son 10-15 il ərzində bu istiqamətdə önəmli addımlar atılıb.

Dövlət başçısının rəhbərliyi altında milli iqtisadiyyatın diversifikasiyalaşdırılması və qeyri-neftqaz sektoru sahələrinin inkişafının intensivləşdirilməsi məqsədilə konseptual baxışlar və yanaşmalar yenilənib, dövlət strukturlarında islahatlar aparılıb və əsas iqtisadiyyat sahələri üzrə strateji yol xəritələri müəyyənləşdirilib, milli prioritetlər ön plana çəkilib və bunların reallaşdırılması istiqamətində genişhəcmli fəaliyyət proqramları, strategiyalar və tədbirlər kompleksi icra olunmaqdadır.
Mübaliğəsiz qeyd edə bilərik ki, ölkəmizdə bu istiqamətlərdə konseptual baxışların formalaşdırılmasında və islahatların təşkilində, iqtisadi mexanizmlərin hazırlanması və həyata keçirilməsində 50 illik yubileyini qeyd edən professor Vüsal Qasımlı çoxşaxəli təşkilatçılıq və elmi-pedaqoji, beynəlxalq səviyyəli iqtisadçı-ekspert statusunda səmərəli fəaliyyəti ilə diqqət çəkir.
İqtisad elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Respublikasının İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin icraçı direktoru Vüsal Əfras oğlu Qasımlı 1975-ci il aprelin 7-də İmişli şəhərində anadan olub. İmişli şəhər 34 saylı məktəbi bitirdikdən sonra 1993-cü ildə ən yüksək balla Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinə daxil olaraq ali təhsil alıb. Onun ikinci ixtisası Gürcüstan İctimai Əlaqələr İnstitutundan aldığı jurnalistika üzrə magistr dərəcəsidir.
Elmi tədqiqatlara dərindən maraq göstərən və yüksək analitik təfəkkürə malik olan Vüsal Qasımlı 2009-cu ildə iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru, 2017-ci ildə isə iqtisad elmləri doktoru alimlik dərəcəsini müdafiə edib. 2013-cü ildə Vüsal Qasımlıya dosent elmi adları verilib.
Öz dünya görüşünü daim artıran, dünya iqtisadiyyatının problemlərini sistemli şəkildə araşdıran, beynəlxalq iqtisadi münasibətlər sisteminin bilicisi olan Vüsal Qasımlı 2021-ci ildə Harvard Universitetinin Kennedi İdarəçilik Məktəbində “İqtisadi artımın idarəedilməsi” mövzusunda rəhbər kadrların hazırlanması proqramı üzrə məzun olub. Bundan əlavə, Vüsal Qasımlı 2022-2023-cü illərdə Oxford Universitetində "Strategiya və innovasiya üzrə" birillik proqramda təhsil alaraq, magistr səviyyəli “postgraduate” diplomunu alıb.

Vüsal Qasımlı 2005-2007-ci illərdə “ANS-Press№ Nəşriyyat Evinin prezidenti olub. 2007-2011-ci illərdə isə Avropa İttifaqı, Dünya Bankı, Yaponiya Beynəlxalq Əməkdaşlıq Təşkilatının və bir sıra beynəlxalq qurumların həyata keçirdiyi layihələrdə çalışıb. 2011-2016-cı illərdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin İqtisadiyyatın təhlili və qloballaşma məsələləri şöbəsinin müdiri vəzifəsində işləyib. 2015-ci ildə isə o, Böyük İyirmiliyin beyin mərkəzlərinin T20 platformasında Azərbaycanı təmsil edib. 2016-cı ildə Asiya İnkişaf Bankının iqtisadi inkişaf məsələləri üzrə məsləhətçisi olub.
Davamlı və səmərəli fəaliyyəti nəzərə alınaraq, Vüsal Qasımlı 2016-cı ilin may ayının 2-dən Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin Sərəncamı əsasında yaradılmış İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin icraçı direktoru təyin olunub. Eyni zamanda, o, 2021-ci ildə BMT-nin Asiya və Sakit Okean Komissiyasının koordinatoru təyin edilib.
Azərbaycanda milli valyutanın devalvasiyasından irəli gələn mürəkkəb problemlərin həlli istiqamətində kompleks tədbirlərin görülməsi və bu sahədə islahatların aparılması vacib idi. Belə bir şəraitdə Vüsal Qasımlı prezident İlham Əliyevin 6 dekabr 2016-cı il tarixli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş "Milli iqtisadiyyat və iqtisadiyyatın əsas sektorları üzrə strateji yol xəritələrinin" hazırlanmasında yaxından iştirak edib. V. Qasımlının icraçı direktor olduğu İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzi strateji yol xəritələrinin hazırlanması üçün 400 nəfər xarici və yerli ekspertin çalışdığı bir platformaya çevrilib. İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzi Azexport.az, Rəqəmsal Ticarət Qovşağı, Enterprise Azerbaijan və Bir Pəncərə İxraca Dəstək Mərkəzi kimi layihələrin həyata keçirilməsini təmin edib. Mən də iqtisadçı alim kimi bu proseslərə cəlb olunduğumdan həmin dövrdə Vüsal Qasımlının maksimum səmərəli fəaliyyətinin şahidi olmuşam.
Vüsal Qasımlı "Azərbaycan Respublikasında biznes mühitinin əlverişliliyinin artırılması və beynəlxalq reytinqlərdə ölkəmizin mövqeyinin daha da yaxşılaşdırılması ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2016-cı il 13 iyul tarixli 2199 nömrəli Sərəncamının əsasında yaradılmış hökumət komissiyasının üzvüdür.
Vüsal Qasımlıya Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının Rəyasət Heyətinin 19.04.2024-cü il tarixli qərarı ilə professor elmi adı verilib. 2010-2014-cü illərdə V. Qasımlı UNEC-də Xüsusi İstedadlar Qrupu və MBA proqramı üzrə pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olub. V. Qasımlı Vaşinqton Universiteti, Kaliforniya Universiteti, Qahirə Amerika Univeristeti, Varşava Universiteti, Seulun Hanyan və Hankuk Universitetləri və Rio-de-Janeyro Universitetində ictimai mühazirələr oxuyub. 2013-cü ildə V. Qasımlı Koreya Beynəlxalq İqtisadi Siyasət İnstitutunda qonaq alim kimi çalışıb. V. Qasımlı 2021-ci ildən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasında professor kimi çalışır. Onun Azərbaycan, rus, koreya və ingilis dillərində 10 kitabı və 500-ə qədər elmi və publisistik məqaləsi var. Azərbaycanla yanaşı bu əsərlər Türkiyə, Almaniya, İtaliya və s. ölkələrdə nəşr edilib.
V. Qasımlının bir sıra elmi əsərləri geniş yayılmış və dərin elmi məzmuna, praktiki əhəmiyyətə malikdir. Məsələn, “İqtisadi artım” kitabı nəzəri-konseptual və praktik məsələləri əhatə etməklə, makro, mezo və mikro səviyyədə iqtisadi böyümənin mahiyyətini açır və müvafiq tövsiyələri təqdim edir. "Geoeconomics" kitabı ingilis dilində işıq üzü görüb. Müəllif ilk dəfə olaraq geoiqtisadiyyatı müstəqil elm sahəsi kimi təqdim etməklə, onun tərifini və əsas istiqamətlərini müəyyənləşdirə bilib. "Geoiqtisadiyyat" kitabı dünyanın aparıcı universitetlərinin və beyin mərkəzlərinin (Oksford, Kembric, Çikaqo, Anadolu və s. universitetlər) kitabxana fonduna daxil edilib. "İqtisadi modernizasiya" kitabı 2014-ci ildə nəşr olunub. Bu kitabda, Azərbaycanda iqtisadi konyuktura, ölkə iqtisadiyyatının beynəlxalq müstəvidə rolu, ölkənin gələcək inkişaf perspektivləri, yeni sənaye inqilabı məsələləri, modernləşdirmənin nəzəri-metodoloji əsasları, xüsusilə də, aqrar sahənin modernləşdirilməsi nəzəriyyələrinin təkamülü, Azərbaycanda aqrar sahənin modernləşdirilməsi xüsusiyyətləri öyrənilib, istehsalın modernləşdirilməsində əmək qüvvəsinin və aqrar sahədə modernləşdirmənin davamlı iqtisadi inkişafda rolu, bu sahədə modernləşdirmə siyasətinin təkmilləşdirilməsi tədqiq olunub. "Resursla zəngin ölkələr: Modernizasiya və diversifikasiya" monoqrafiyası Azərbaycan təcrübəsindən çıxış etməklə, resursla zəngin ölkələrin innovasiyaya əsaslanan və ixracyönümlü inkişafını təhlil edir.

V. Qasımlı qlobal çağırışlara adekvat olaraq dərin tədqiqatları ilə ölkə iqtisadiyyatının strukturunun təkmilləşdirilməsinə töhfələr verib. “Yaşıl inkişaf: enerji səmərəliliyi və alternativ mənbələr” adlı kitab ölkədə enerji istifadəsinin səmərəliliyinin artırılmasına yönəldilmiş yeni və çox ciddi bir addım kimi qiymətləndirilə bilər. Bir qrup azərbaycanlı alimlərlə yazdığı "Yaşıl iqtisadiyyat" kitabında multidisiplinar və çoxölçülü yanaşma əsasında “yaşıl iqtisadiyyat”ın əsasları verilir. Bu kitabda qlobal trendlər və perspektivlər təhlil olunub və Azərbaycanda “yaşıl iqtisadiyyat”ın inkişafının magistral xəttinin müəyyənləşdirilməsində önəmli addımlar atılıb. Monoqrafiya Azərbaycan Respublikasında “yaşıl iqtisadiyyat” məsələlərinin elmi cəhətdən araşdırılmasını özündə ehtiva edən ilk əhatəli tədqiqat əsəridir. Professor V. Qasımlının rəhbərliyi ilə hazırlanan “Rəqəmsal İqtisadiyyat” kitabında rəqəmsallaşmanın iqtisadi inkişafda rolu araşdırılır və bu sahədə mövcud nəzəri əsaslar yer alır. Rəqəmsal meqa-trendlər, rəqəmsal iqtisadiyyatın mahiyyəti, ənənəvi iqtisadiyyat və rəqəmsal iqtisadiyyatın mühüm fərqli aspektləri, rəqəmsal iqtisadiyyatın hesablanması məsələləri, rəqəmsal cəmiyyət quruculuğu, rəqəmsallaşmanın sosial-iqtisadi aspektləri, rəqəmsal təhlükəsizlik və s. haqqında nəzəri-praktik şərhlər verilir. Eyni zamanda, rəqəmsal iqtisadiyyatın infrastrukturunun ayrı-ayrı komponentləri haqqında, rəqəmsallaşmanın iqtisadiyyatın müxtəlif sektorlarını əhatə etmə dərəcəsi barədə məlumatlar təqdim olunur və s.
V. Qasımlının səmərəli fəaliyyəti bir çox mükafatlara və dövlət təltifinə layiq görülüb. 2012-ci ildə – Astana İqtisadi Forumunun və Avrasiya Alimlərinin İqtisadi Klubunun mükafatını alıb. 12 noyabr 2018-ci ildə isə Prezident İlham Əliyev Azərbaycanda biznes mühitinin əlverişliliyinin artırılması və beynəlxalq reytinqlərdə ölkəmizin mövqeyinin daha da yaxşılaşdırılması sahəsində fərqləndiyinə görə V. Qasımlını "Tərəqqi medalı" ilə təltif edilib. Bunlarla yanaşı, V. Qasımlı Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin 15 illiyi medalı və “Heydər Əliyevin 100 illiyi (1923-2023)” yubiley medalı ilə təltif olunub.
Professor V. Qasımlı ölkədə və beynəlxalq səviyyədə çoxsaylı tədbirlərdə – konfrans və simpoziumlarda, biznes forumlarında məzmunlu çıxışları və təqdimatları ilə diqqət çəkir. Eyni zamanda, publik çıxışları və müsahibələri ilə fərqlənir.
V. Qasımov həm də gözəl ailə başçısıdır və 3 övlad atasıdır.
Hazırda Azərbaycan iqtisad elminin səmərəli fəaliyyət göstərən istedadlı nümayəndələrindən biri kimi professor V. Qasımlı özünün ən məhsuldar fəaliyyət dövrünü yaşayır. Qarşıda görüləsi işlər və hədəflər kifayət qədərdir.
50 illik yubileyi münasibətilə professor Vüsal Qasımlını təbrik edir, sağlam ömür, daha böyük elmi nailiyyətlər və Azərbaycan iqtisadiyyatının inkişafına davamlı töhfələr verməkdə nailiyyətlər arzulayırıq.
Şəfa ƏLİYEV,
Sumqayıt Dövlət Universitetinin professoru, iqtisad elmləri doktoru, UNEC Qarabağ İqtisadi Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri