Qarın həqiqətən qoxusu var: Alimlər bunun necə mümkün olduğunu izah etdi

Uzun müddət çoxları qarın heç bir qoxusunun olmadığını düşünürdü. Lakin alimlər qarın həqiqətən də özünəməxsus iyə malik ola biləcəyini açıqlayıb.

Qaynarinfo-nun məlumatına görə, qarın iyini hiss etmək ilk baxışdan romantiklərin uydurmasına bənzəsə də, elmi faktlar göstərir ki, bəzi insanlar yaxınlaşan yağışı və ya ildırımı qoxudan anlayır. Deməli, qarın da müəyyən aroma yaratması heç də qeyri-adi deyil.

1960-cı illərdə avstraliyalı alimlər yağışdan sonra yaranan isti, torpaqvari qoxunu təsvir etmək üçün "petrikor” terminini işlədiblər. "IFL Science” yazır ki, bu qoxu əsasən torpaq bakteriyalarının yağış suyu ilə reaksiyaya girərək "geosmin” adlı birləşməni ifraz etməsi ilə yaranır. Yağışdan sonra hava bir qədər isti və rütubətli olduğundan, iy molekulları daha asan yayılır.

İnsanlar həmçinin ildırımqabağı ozonun yüngül metalvari, "təmiz” qoxusunu hiss edə bilirlər. Atmosferin yuxarı qatlarında yaranan ozon hava axınları ilə aşağı enərək burnumuza çatır.

Bəzi alimlər hesab edir ki, qar da yağışa bənzər proseslərdən keçir. "The Washington Post”a danışan klinik neyrobiologiya professoru və "qoxu tədqiqatçısı” Yoğan Lundstrem bildirib ki, düşən qar dənəcikləri ətraf mühitdəki uçucu birləşmələri öz üzərinə yığır. Yerə düşdükcə qar daha çox ətir udur və nəticədə müəyyən aroma formalaşır.

Lundstrem deyir ki, qar şəhərdə bir cür, Arctic bölgəsində isə tamamilə başqa cür qoxuya bilər. Çünki tədqiqatlar göstərir: qar avtomobil tullantıları kimi aerozolları və üzvi çirkləndiriciləri asanlıqla sorur.

Başqa bir izaha görə isə biz bəlkə də qarın öz qoxusunu deyil, qoxuların yoxluğunu hiss edirik. İsti havalarda bitkilər üzvi birləşmələr ifraz edir, bakteriyalar aktivləşir və qoxular rütubətli hava ilə sərbəst yayılır. Soyuq hava isə əksinə, iy dünyasını "səssizləşdirir”. Qoxular azalır və yayılmaqda çətinlik çəkir. Bizim "qarın qoxusu” kimi qəbul etdiyimiz şey əslində sərin, təmiz, qoxusuz atmosferdir.

Məhz buna görə qış dağ havası o qədər təzə, kəskin və təmiz təsir bağışlayır.

Aydın