Qatillər meyxanaya qulaq asır? Mafiya başçılarının dinlədikləri...

Azərbaycanda hər dəfə meyxana gündəmə gələndə cəmiyyət iki yerə bölünür: bir tərəfdə bu janrı xalq yaradıcılığının parlaq forması kimi görənlər, digər tərəfdə isə onu "səviyyəsizliyin rəmzi" sayanlar. Maraqlısı budur ki, hər iki mövqenin arxasında həm duyğusal, həm də sosial səbəblər dayanır.

Meyxana nədir – bədii dəyər, yoxsa küçə danışığı?

Meyxana yüzillərdir var olan bir janrdır. Şifahi xalq yaradıcılığına əsaslanır, canlı ifa ilə improvizasiya qabiliyyətini birləşdirir. Lakin problem ondadır ki, bu janr bəzən küçə leksikonu ilə qarışır, bəzi ifaçılar onu bayağılaşdırır, hətta zorakılıq və kriminal ünsürləri tərənnüm edən formatda təqdim edir. Bu da meyxananın ümumi imicinə xələl gətirir. 

“Simfoniyaya qulaq asan səviyyəlidir, meyxanaya qulaq asan cinayətkar ola bilər” – bu yanaşma doğrudurmu?

Ölkə.Az bildirir ki, bu fikir sosial mediada tez-tez səslənir. Amma burada əsas məsələ janr deyil, insanın özüdür. Məsələn, klassik musiqiyə qulaq asan bir insanın iç dünyası zəngin ola bilər, amma bu o demək deyil ki, hər simfonik musiqi sevər avtomatik olaraq vicdanlı və dəyərli biridir. Əksinə, dünya kinosundan və tarixi faktlardan görürük ki, mafiya başçıları, qaranlıq fiqurlar opera və simfonik musiqilərə dərin maraq göstəriblər. "Google" hətta bizə konkret belə şəxslərin adını tapa bilir. “Xaç atası” filmində Don Vito Korleone və oğlu Maykl Korleone klassik musiqi sevərlər kimi təqdim olunur. Filmin son səhnələrindən biri opera ilə müşayiət olunur. Ümumiyyətlə, xarici filmlərdə klassik musiqi nümayiş etdirən mədəniyyət ocaqlarında dəfələrlə qanlı səhnələrin yaşandığının şahidi olmuşuq. Təbii ki, film özü də mədəniyyətdir. Habelə mafiya başçılarının səviyyəli, lap çox səviyyəli musiqilər dinlədiyi ekran işlərində yer alıb. Yəni sənətin hansı növündən zövq almaq insanın etik dəyərlərini müəyyən etmir.

Meyxana niyə bu qədər populyardır?

Çünki o, xalqın dilidir. Sadədir, canlıdır, aktualdır. İnsanlar orada öz gündəlik problemlərini, sosial hadisələri, şəxsi münasibətləri “dəqiq və sərbəst” formatda eşidirlər. Bu janr elitaya yox, kütləyə xidmət edir – buna görə də hər təbəqədən insanın marağına səbəb olur. Ancaq bu, onun həmişə keyfiyyətli olduğu anlamına gəlmir.

Mədəni zövq nədir – öyrənilən, yoxsa doğulan bir şey?

Bir çoxları düşünür ki, yüksək musiqi zövqü ilə doğulmaq olur. Əslində isə bu, tərbiyə, çevrə və maraq sahələri ilə formalaşır. Uşaqlıqdan meyxana eşidən biri onu sevir, klassik musiqi ilə böyüyən başqa biri isə simfonik əsərlərə meyil edir. Amma zövq fərqliliyi kiminsə digərini aşağılama haqqını vermir.

Artıq musiqi sərhədləri silinir. Zövqləri zorla dəyişmək mümkün deyil. Əsas olan bütün janrların keyfiyyətli şəkildə yaşamasıdır. Həm meyxana, həm simfoniya öz yerində, öz auditoriyasında yaşamalıdır. Əgər biz fərqli zövqlərə hörmətlə yanaşmasaq, cəmiyyətdəki bölünmələr daha da dərinləşəcək.

Miri