Icma.az
close
up
RU
Qəddafi 2009 cu ildə Ukrayna müharibəsinin proqnozunu necə verib?

Qəddafi 2009 cu ildə Ukrayna müharibəsinin proqnozunu necə verib?

Icma.az, Azpost portalına istinadən məlumatı açıqlayır.

Rusiya -Ukrayna müharibəsi bu gün bütün dünya sistemini dağıdan bir münaqişəyə çevrilib. Bir ilə yaxındır ki, davam edən hərbi əməliyyatlar özü ilə dünya siyasətinə ciddi problemlər gətirib.

Maraqlıdır ki, bu qarşıdurmanın olacağı ilə bağlı hələ illər əvvəl bəzi proqnozlar verilib. Həmçinin münaqişənin gələcəyin ən ciddi beynəlxaq qalmaqalına çevriləcəyini yazanlar da olub.

Onlardan biri də Liviya dövlətinin sabiq lideri Müəmmər Qəddafi olub. 2008-ci ildə Rusiya və Ukraynaya səfər edən Qəddafi hər iki ölkənin dövlət başçıları ilə görüşüb. Bu, Qəddafinin SSRİ dağıdıqdan sonra bu ölkələrə ilk səfəri olur.

Vətənə qayıtdıqdan sonra Qəddafi o zaman da yaxşı olmayan Rusiya-Ukrayna münasibətlərinə baxışını əks etdirən məqalə yazır.

2009-cu ilin may ayında Liviya liderinin Rusiyanın “Vremya novostey” nəşrinə göndərdiyi bu məqaləsində bir sıra maraqlı məqamlar yer alıb. Qəddafi Rusiya-Ukrayna arasında yaşanan problemin dünya üçün ciddi təhlükə yaratdığını bildirir və bunun gələcəkdə dünya gücləri arasında qarşıdurma yaradacağını  qeyd edir.

AzPost  2009-cu ildə yazılmış bu yazını oxuculara təqim edir:

“Dünya xalqları və öz xalqım üçün təhlükəsiz dünya yaratmaq üçün dünya siyasətinə az-çox  təsir imkanımdan çıxış edərək, ciddi beynəlxalq problem haqqında öz fikrimi bildirmək istəyirəm. Bu probelmin müsbət çözüləcəyinə ümid edirəm. 

Bu məqaləmdə mən Ukrayna məsələsinə toxunmaq istəyirəm. Hesab edirəm ki, bu, ciddi problemdir.

Bu gün Ukrayna – müstəqil, suveren dövlətdir, BMT-nin üzvüdür. Ancaq bu, ukraynalılar üçün kifayət deyil. Nə üçün? Bunun səbəbi Ukraynanın və regionun tarixində gizlənir. Min il əvvəl Rusiya və Ukrayna yox idi, əvəzində Kiyev Rus dövləti vardı. Öz tarixləri ilə fəxr edən ukraynalılar deyirlər ki, Ukrayna beşik olub, ancaq birgə tarixləri rus qardaşlarına Ukraynanı müstəqil dövlət kimi qəbul etməyə  imkan verməyib.

Ukraynalılar həmçinin deyirlər ki, onların tarixi müstəqillik uğrunda apardıqları çoxillik mübarizələrin tarixidir. Ukraynalılar beş dəfə müstəqilliyə nail ola biliblər. Amma qısa müddətə… Niyə? Ona görə ki, müstəqilliklərinin qarantı olmayıb. Ukraynalılar deyirlər ki, birinci müstəqil dövlətləri cəmi 6 ay yaşayıb, ikincisi 3 ay. Rusiyanın rəsmi mövqeyinə görə, Ukraynaın müstəqilliyinə heç bir etiraz etmirlər. Ruslar Ukraynanı müstəqil, suveren, qonşu və qardaş respublika kimi görürlər. Bəs məsələ nədədir? Niyə bu, belə ciddi problemə çevrilib?

Problem qarantiyadadır. Ukrayna, keçmişdə olduğu kimi, müstəqilliyini itirməmək üçün qaranta möhtacdır. Amma bu qarant Rusiya üçün çox çətin və təhlükəli məsələdir.

Təhlükəli olan da budur: Rusiya özünün müstəqilliyi  üçün təhlükə saydığı məsələni Ukrayna öz təhlükəsizliyinə və müstəqilliyinə qarant hesab edir.

Bu, problemin əsl köküdür.

Tamamilə aydındır ki, Ukrayna Avropa İttifaqına və NATO-ya birləşmək istəyir. Ukrayna bunu özünün müstəqilliyi üçün möhkəm qarant görür. Əslində isə bu qarant başqa dövlətə qarşı deyil, Rusiyaya qarşı yönəlib.

Ruslar deyir ki, Ukraynanın tələb etdiyi qarant Rusiyanın təhlükəsizliyi  üçün ciddi mesajdır. Rusların fikrincə, madam ki, Rusiya Ukraynanın müstəqilliyini tanıyır, o zaman belə qarant tələb etmək lazımsızdır.

Hər iki tərəfin tutduğu mövqedən asılı olmayaraq, məsələ çox ciddidir və özündə böyük problem saxlayır. Əgər NATO Ukraynaya gəlsə, bu o deməkdir ki, Alyans artıq Moskvanın “qapısını döyəcləyir”. Düşmən əgər qapını döyürsə, ya sən ona qapını açmalısan, ya da sındıracaq.

Bu isə potensial təhlükə deməkdir. Digər tərəfdən, Ukrayna bacısı Rusiyanı sakitləşdirir ki, konstitusiya Ukrayna torpağında əcnəbi hərbi baza saxlamağa imkan vermir, buna görə də Moskva narahat olmamalıdır.

Rusiya isə hesab edir ki, təhlükə bazanın olub-olmamağında deyil. Məsələ odur ki, NATO Ukrayna torpağında bazalarsız da mövcud olacaq. Ukrayna ordusu isə belə vəziyyətdə bu qüvvələrin bir hissəsinə çevriləcək.

Belə vəziyyət isə Rusiya üçün məqbul deyil. Ona görə ki, bu, bilavasitə onun təhlükəsizliyinə aiddir.

Ukraynalılar təsdiq edirlər ki, onlar yalnız öz müstəqillikləri üçün beynəlxalq qarant istəyirlər. Bununla da Rusiyaya qarşı hər hansı təhlükə yaratmırlar.

Ukraynalılar deyirlər ki, Rusiya üçün heç vaxt təhlükə mənbəyi olmayacaqları barədə öhdəlik  əks olunmuş sənədi imzalamağa hazırdırlar.

Amma ruslar hesab edirlər ki, Ukraynanın Rusiyaya qarşı düşmən mövqeyində olan NATO-ya birləşməsi elə özü artıq təhlükədir.

Bundan başqa, digər problemlər də mövcuddur. Onlar ikinci dərəcli olsa da pisdirlər. Əgər onlar həll olunmasa, nəticələri pis ola bilər. Ancaq onların həlli yolunda böyük çətiniliklər durur. Onların arasında Tuzla adası, kontinental şelf, sərhədlərin demarkasiyası, Rusiya hərbi bazasının yerləşdiyi Sevastopol şəhəri, 1932-33-cü illərdəki Qolodomor… Həmçinin Krım yarmadası ilə bağlı problem də mövcuddur.

Ukrayna probleminin ümumi şəkli belə görünür.

SSRİ dağıldıqdan sonra Rusiyaya və Ukraynaya etdiyim ilk səfərdən sonra mən bu məsələləri qaldırmaq istədim və bütün tərəflərdən bunun aydınlaşdırılmasını istədim.

Bəlkə, ola bilsin, bu, bütün dünyaya ziyan vuracaq qərarın qəbul edilməsindən əvvəl situasiyanı və onun nəticələrini düzgün qiymətləndirməyə kömək edəcək.

Bu dünyanın taleyi mənim ölkəmi və bütün xalqları narahat edir. Burada hər iki maraqlı tərəf ziyan görə bilərlər. Bu tərəflər isə dünya arenasında ən mühüm oyunçulardır. Bunlar Rusiya, Avropa İttifaqı və NATO-dur. Onların toqquşması beynəlxaq təhlükəsizliyə və sülhə zərbə vuracaq”.

X. SƏFƏROĞLU

AzPost.az

Paylaş

Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:80
embedMənbə:https://azpost.info
archiveBu xəbər 28 May 2025 18:54 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Nəticələr Türkiyənin Suriyada möhkəmlənməsinə xidmət edəcək

16 Oktyabr 2025 10:26see369

Rusiya hakimiyyəti Vəfa Quluzadəni haqlı çıxardı KONKRET

16 Oktyabr 2025 15:04see283

Ağsuda yollar təmir ediləcək

16 Oktyabr 2025 14:54see165

Bakıda yol kənarında fahişələrin axşam bazarı (VİDEO)

16 Oktyabr 2025 04:40see154

Erkən ölüm riskini artıran əsas amillər BƏLLİ OLDU TERAPEVT AÇIQLADI

16 Oktyabr 2025 16:17see147

10 minədək taksinin icazəsi ləğv ediləcək? Video

16 Oktyabr 2025 07:03see142

“Ağır çantalar uşaqlarda onurğa əyriliyinə gətirib çıxarır” EKSPERT DANIŞDI

17 Oktyabr 2025 11:50see137

Xəstəxanada əməkdar artistə infeksiya keçib Durumu ağırdır

16 Oktyabr 2025 15:58see135

Kreml Tramp Putin danışıqlarını dəyərləndirib

16 Oktyabr 2025 23:31see133

Tramp Putinə təzyiqləri artırmağa hazırdır Britaniyalı ekspert

16 Oktyabr 2025 18:31see132

Finlandiyalıların bir çoxu erkən pensiyaya çıxmaq arzusundadır

16 Oktyabr 2025 04:03see130

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see128

Yanacaqdoldurma məntəqələri benzini qatqılarla kəsməyə başlayıb...

16 Oktyabr 2025 18:26see128

“Qqlobal savaş baçlaya bilər” ŞƏRH

16 Oktyabr 2025 14:56see126

Ən kinli insanlar bu qan qrupundan olurlar ARAŞDIRMA

16 Oktyabr 2025 04:05see126

Avropa ölkələrini də geridə qoymaq üzrəyik Sosioloq

16 Oktyabr 2025 06:24see124

“Trampla 2 saatlıq danışıq zamanı Putin Moskvanın sülhün əldə edilməsində maraqlı olduğunu vurğulayıb” Uşakov

16 Oktyabr 2025 23:19see123

Vətən müharibəsinin xronikası: 16 oktyabr VİDEO

16 Oktyabr 2025 08:01see123

Finlandiyalı aktyor İsa Məsih obrazını canlandıracaq...

16 Oktyabr 2025 22:45see121

Tramp: Hazırda Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaların tətbiqi üçün ən münasib vaxt deyil

17 Oktyabr 2025 03:21see118
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri