Qədim Romada qadın qladiatorlar: Mif, yoxsa tarixi fakt?

Qədim Romanın bu günə qədər qorunub qalmış əsas rəmzlərindən biri məşhur Kolizeydir. Məhz belə arenalarda əfsanələr və miflərlə əhatələnmiş qladiator döyüşləri keçirilib. Bu mövzunun ən mübahisəli tərəflərindən biri qadınların qladiator döyüşlərində iştirak edib-etməməsidir. 

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə "LiveScience" elmi nəşri yazıb.

Qadın qladiatorların mövcudluğunu təsdiqləyən sübutlar çox olmasa da, onların varlığını tamamilə inkar etmək də mümkün deyil.

Məsələn, miladın 11-ci və 19-cu illərində Roma senatı yüksək təbəqədən olan qadınların və 20 yaşadək azad doğulan qadınların qladiator kimi döyüşməsini qadağan edən qanunlar qəbul edib. Şübhəsiz ki, əgər qadın qladiatorlar heç mövcud olmasaydı, belə qanunlara ehtiyac qalmazdı.

Bundan başqa, təxminən miladın 200-cü ilində imperator Septimi Sever qadınların qladiator döyüşlərində iştirakını qadağan edib. Xronika müəllifinin yazdığına görə, bu qadağa bir belə döyüşdən sonra Roma boyunca yayılan qadın xarakterinə dair istehzalara görə edilmişdi. Bu fakt da özlüyündə belə döyüşlərin həqiqətən baş verdiyinə işarə edir.

Qadın qladiatorların mövcudluğunu təsdiqləyən bir neçə maddi artefakt da günümüzə qədər gəlib çatıb. Məsələn, Britaniya muzeyində iki qadın qladiatoru təsvir edən mərmər lövhənin fraqmenti saxlanılır. Dünyanın müxtəlif muzeylərində isə müxtəlif dərəcədə qorunmuş qadın qladiator heykəlləri mövcuddur.

Qədim Romada qadınlar, ümumiyyətlə, siyasətə və hərbi xidmətə buraxılmırdı (nadir istisnalar istisna olmaqla). Bununla belə, müəyyən hüquq və azadlıqları vardı, o cümlədən müasir dildə desək, bizneslə məşğul ola bilirdilər.

Qadın qladiatorların böyük ehtimalla kişilərin əksəriyyəti kimi kölələr olduğu güman edilir. Qədim Romada kölə olmaq yalnız döyüş əsiri düşməklə baş vermirdi – borc köləliyi və ya müəyyən cinayətlərə görə də insan köləyə çevrilə bilərdi.

"Live Science" üçün mövzunu xüsusi araşdırmış Polşadakı Mariya Küri-Sklodovska Universitetinin müəllimi Anna Myançevskanın sözlərinə görə, qadın qladiatorların çoxu borc səbəbilə və ya cinayətə görə köləliyə düşmüş qadınlar olub.

Lakin istisnalar da mövcud olub. Tarixdə riyakar şəkildə özünü şöhrətləndirmək üçün arenaya çıxan bəzi Roma aristokratları – hətta bir imperator – barədə məlumat var. Bu səbəbdən bəzən yüksək təbəqədən olan qadınların da qladiator döyüşlərinə qatılması ehtimal olunur ki, bəzi tarixi sənədlər bunu təsdiqləyir.

Kaliforniya universitetində çalışan tədqiqatçı Alfonso Manyas "Live Science"a bildirib ki, qadınların qladiator döyüşlərinə seçilməsində onların görünüşü mühüm rol oynayıb. O, eramızdan əvvəl 64–eramızın 4-cü illərində yaşamış tarixçi Nikolay Damaskinin yazılarına istinad edərək qeyd edir ki, döyüşçülər "ən gözəl", lakin mütləq ən güclü qadınlardan seçilirdi. Bu da bir daha göstərir ki, qladiator döyüşləri döyüşdən çox tamaşa xarakteri daşıyırdı və qladiatorlar arenada düşündüyümüz qədər tez-tez ölmürdü.

Manyasın fikrincə, qadın qladiator döyüşləri "çox bahalı və eksklüziv şou" idi. Onlar imperator və Roma elitası üçün nəzərdə tutulurdu, pleb üçün yox. Buna görə də belə döyüşlər çox nadir hallarda baş verirdi.

Aydın