“Qərar qəbul ediləndə yaxşı olardı ki, təkcə klublar yox, milli də nəzərə alınsın”

AFFA İcraiyyə Komitəsinin (İK) baş tutan sonuncu iclasında qəbul edilən önəmli qərarlardan biri də növbəti mövsüm üçün legioner limitinin ləğv edilməsi oldu.

Uzun müddətdir ki, müzakirəsi gedən bu qərarın təsdiqi futbol ictimaiyyəti tərəfindən birmənalı qarşılanmadı. Bu qərarın lehinə olanlar, limitə görə yerli futbolçuların daha rahat olduğunu və limit ortadan götürüldükdən sonra öz mövqelərini itirməmələri üçün daha çox çalışacaqlarını əsaslandırır. Qərarın əleyhinə olanlar isə akademiyalarımızda yetişən futbolçuların hamısının xaricə çıxmaq şansı olmadığını və başlanğıcda isə təcrübə yetərsizliyinə görə legionerlərə uduzacaqlarını düşünürlər.

“Təhsil” Respublika İdman Mərkəzinin (RİM) 8 saylı İOEUGİM-in rəhbəri Nəcməddin Rəhimov “Futbolpress.az”a açıqlama verərək, mövzuyla bağlı fikirlərini bölüşdü:

”Legioner limitinin ləğvi ilk növbədə uşaq futboluna təsir edəcək. Ona görə ki, uşaq futboluna sponsor tapmaq və rəqabətliliyi qorumaq çox çətindir. Onsuz da sponsorlar yoxdur. Yenə də niyyətləri var idisə, bu qərardan sonra onlar da uşaq futboluna yatırım etməkdən daşınacaqlar. Çünki klublarımız müəyyən bir yaşdan sonra xariciləri gətirəcəklər. Düşünsək ki, mövcud olan ölkə reallığına, əsasən, 6 yaşlı bir uşağın 17 yaşına kimi dərs alması akademiyaya əgər 60 min manata başa gələcəksə, xaricdən gətirmək daha sərfəlidir. Həmçinin həmin uşağın futbolçu olub-olmayacağı dəqiq deyil. Ona görə də akademiyalar düşünəcək ki, elə öz aşağı yaş qrupuma uyğun 17-18 yaşda bizimkilərdən daha yaxşı olan afrikalını və braziliyalını 10-20 min manata cəlb edə bilə və rahatlıqla böyük komandalara verə bilərəm. Belədə də futbol infrastrukturu bərbad gündə olan, ayağı təbii ot görməyən sintetik meydançada böyüyən bu uşaqların o yaşda xaricilərlə rəqabət aparması qeyri-mümkündür. Vitamin qəbul eləmiş, təbii örtüklü meydançalarda məşq etmiş, psixoloji dəstək görmüş və akademiya mühitində böyümüş, milyonların içindən seçilmiş uşaqların inkişafı fərqli olur. Məsələn, Düsseldorf akademiyasına 5 milyonluq şəhər xidmət eliyir. Düşünün ki, 5 milyonun içərisindən seçilmiş bir uşaq gəlib düşəcək 2 min nəfərin içərisindən seçilmiş bir akademiyaya. Sizcə, hansısa daha çox önəm veriləcək? Təbii ki, xaricdə yetişmiş uşağa.

İkinci bir məsələ, Azərbaycan uşaqları sosial-rifah baxımından fərqlidir. Götürək, ölkəmizə gələn braziliyalıları, afrikalıları və s. Bu ölkələrdə futbola cəlb olunan uşaqlarda hərbi problem olmur. Amma Azərbaycanda isə akademiyalarda yetişən uşaq yaşı 18 olan kimi ya univerisitetə daxil olmalıdır, ya da hərbi xidmətə yollanmalıdır. Reallığa baxdıqda isə idmanla məşğul olanların çox az qismi universitetə qəbul ola bilir. Belədə 18 yaşını tamamlayan bir uşaq həm hərbi xidmətiylə bağlı problemlərlə boğuşur ki, necə edib qalsın və peşəkar karyerasına davam etsin. Akademiyalar 18 yaşına qədər yetişdirir sonra isə peşəkar müqavilə bağlamaq istəyir. Həmin uşaq isə 1 il və ya ilyarım gedib xidmət edir gəlir. O, bu qədər müddətdən sonra necə peşəkar futbolçu ola bilər? İstər-istəməz formasını itirir.

Biz respublika çempionatında 7 yaş üzrə 14 komanda ilə mübarizə aparırıq. 8 yaş üzrə Təhsil A”ları bölmüşük, Almaniyadakı kimi. “Zirvə” adıyla B komandaları yaratmışıq. İndi hesab edin ki, hərbi xidmətdən sonra yenidən qayıtmısız. Həm mental, həm də fiziki baxımdan formanızı itirəcəksiz. Ona görə də limitin ləğvinin akademiyalara güclü mənfi təsirləri olacaq. Onsuz da böyük komandalarda oynayan yerli futbolçularımızın sayı çox azdır. Yaxşı olardı ki, limit dəyişilməz qalardı və fərqli qərarlar qəbul edilərdi. Məsələn, hansı klub daha çox akademiyasının oyunçularından istifadə edirsə, onlara dəstək verilərdi. Onlara ayrıcalıq verilərdi ki, meydanda bir legioner daha çox istifadə edə bilsinlər. Çünki akademiyanın 5-6 keyfiyyətli yerli futbolçunu üzə çıxartması asan deyil. Yəni deməyim odur ki, həvəsləndirici təkliflər hazırlayardılar ki, klubların öz akademiyalarına diqqəti olsun. İndi isə əksini görəcəyik. İddialı pillələrdə qərarlaşan klublar rəqabətliliyi davam etdirmək üçün akademiyalarına legionerləri cəlb edəcəklər. Bəs, o zaman bizim U-15, U-16, U-17, U-18, U-19 milli komandalarımızın taleyi necə olacaq? Bir halda ki, bu uşaq heç bir göstəricidə Almaniyada yetişən biriylə müqayisə apara bilmir. Klubda oynamayan biri necə gəlib millidə oynayacaq?

Bunun digər bir tərəfi kommersiyadır. Məsələn, yerli akademiyalardakı oyunçuların transferində o qədər də qazanclar yoxdur. Amma xaricdən gətiriləcək olanlardan isə yüksək gəlirlər əldə etmək olacaq. Bu da təbiidir ki, agentliklər daha da fəallaşacaq. Doğrudan da bu qərar akademiyalar üçün bərbaddır. Biz öz uşaqlarımız üçün hansı şəraiti yaratmışıq ki, onlardan xaricilərlə rəqabət aparmağı tələb edək? İlk növbədə onlar üçün təbii ot örtüklü meydançalar, infrastruktur, beynəlxalq təcrübəli yarışlarda iştiraklarını təşkil edək, sonra isə bu limiti gətirək. O zaman deyə bilərik ki, bizim uşaqlarımız bacarmır. Biz bunların heç birini etmədən, artıq onlardan rəqabət aparmağı tələb edirik. Bizim 12 yaşa qədər kateqoriyamız Almaniyada, İtaliyada, Yunanıstanda beynəlxalq turnirlərdə iştirak ediblər. İnanın ki, həmin ölkənin iştirakçılarıyla başabaş mübarizə aparıblar. Neçə-neçə uşaqlarımız “Viktoriya” və “Köln” kimi akademiyalardan seçilib. Onları öz akademiyalarında saxlamaq istəyiblər. Bəs, 14-15 yaşda sonra rəqabətlilik niyə itir? Çünki klublar həmin yaşdan sonra futbolçularının xarici turnirlərdə yarışlara qatılmasını təmin etmirlər və rəqabətlilik unudulur. Hazırda təkcə Bakıda 26 U-10 komandası var. Bakı ətrafını da daxil etsək, təqribən bu rəqəm 50-yə çıxacaq. Hazırda U-10 üzrə 1000 uşaq akademiyalarda varsa, 14-15 yaşa çatdıqda, bu rəqəm 100-ə düşəcək. Belə qərarlardan sonra isə ümumiyyətlə, bu say aşağı düşəcək. Çünki klubları yetişdirməyə vaxt, maliyyə sərf etməkdənsə, xaricdən daha istedadlı və az maliyyəyə başa gələn transferlər edəcək.

Limitin ləğvinin nə Azərbaycan futboluna, nə akademiyalara, nə də milli komandaya xeyri yoxdur. Ancaq klublar üçün ola bilər.

Artıq akademiya məşqçilərinin də çoxu həvəsdən düşüb. Çünki Uşaq Gənclər İdman Məktəblərində (UGİM) məşqçilərin məvacib artımıyla bağlı belə bir bənd var ki, əgər onların yetişdirdiyi uşaqlar klublara və milliyə keçərsə, əməkdar məşqçi və ya başqa fəxri ad qazanacaq. Hansı ki, bu titullarda məşqçilərin məvacibinin artmasına səbəb olur. İndiysə məşqçilər düşünür ki, onsuzda legionerlər gəlib klublarda oynayacaq. Yaxşı olardı ki, bu qərar veriləndə təkcə klublar deyil, milli də nəzərə alınardı. Bəlkə də sadaladığım uşaq futbolundakı bu nöqsanlara 5-6 il əl gəzdirib, sonra bu qərarı qəbul etmək olardı.

Əslində Azərbaycan futbolunu inkişaf etdirməmək üçün çox lazımdır, inkişaf etdirmək üçün isə az. İlk növbədə infrastruktur yaradılmalıdır. Ondan sonra isə onsuz da rəqabətlilik öz-özünə yaranacaq. Almaniyada olanda gördüm ki, səhər yeməyi zamanı uşaqların yanına bükülmüş formada nəsə qoyuldu. Koordinatorla danışıb onun nə olduğunu soruşduqda isə farmatsep olduğunu dedi. Bildirdi ki, 6 aydan bir uşaqları test edirik və kimin nə çatışmazlığı varsa, biz onu qida əlavəsiylə düzəldirik. Ona görə də 14-15 yaşlarda bədən sulu qalır və yüklənməyə dözür. Sadəcə yeməklə inkişaf etmək olmur. Əzələ kütlələrinin inkişafı üçün vitaminlərə, proteinlərə ehtiyac var.

Xülasə, legioner limitinin ləğvi futbol naminə, həqiqət naminə heç kimə sərf etməyən qərardır”.

Mirkamal Kazım