Icma.az
close
up
RU
Qeybət Psixologiyası

Qeybət Psixologiyası

Saglamolun saytından alınan məlumata görə, Icma.az bildirir.

Təbiətin ən ali varlığı, yaradanın ən qiymətlisi insan dünyaya gələndə onunla (müstəsna hallar istisna olmaqla), halı xasiyyəti, ağlı və istedadı da da birgə doğulur.

Müstəsna hallar dedikdə ilk öncə insanın düşdüyü mühüti və şəraiti nəzərdə tuturuq. Bəzən mühit və şərait insan ağlına, düşüncəsinə ciddi təsir edir. Təbii ki, bu bir başqa yazının mövzusudur. Dünyaya gələn insanın dünyaya baxışı müxtəlif olduğu kimi, hər bir insana baxış da müxtəlif ola bilər. Əqlinə və əməlinə  görə, Mövlanə Cəmaləddin Rumi, Fəzullah Nəimi, İmaməddin Nəsimi, Ibni Sina kimi müdrüklər insanlara qiymət verərkən onları Kamil insan və cahil insan kimi şərti qiymətləndirmə üsulundan istifadə edərək iki qurupa bölmüşlər…

Kamil insan ağlının gücünə inanan, biliyi, bacarığı, xeyirxaqlığı, yaşadğı cəmiyyətə xeyir verən və onun xoşbəxtliyi uğrunda canını fəda etməyə hazır olan və ən azından bacardığını edən və etmək istəyənlərdir. Və insanın kamillik dərəcəsini qiymətləndirmək üçün bu siyahını istədiyimiz qədər uzada bilərik. Cahil insan birincinin əksinə olaraq bütün pisliklərə məhəl qoymadan imza atamağa hazır olan, və onları edənlərdir. Detallarına varsaq görərik ki, cahil insan yaltaq da ola bilir, qeybətcil də, iküzlü də ola bilir, yalançı da…

Başqasının yaxşı əməlinə mane də ola bilər, ona xəsəd də apara bilər… Bu məqamda insanın genefondunu nəzərə almasaq düşüdüyü mühütin də rolu öz işini görmüş olur… Yazımızın əsas mövzusu yaltaqlıq və qeybət olduğu üçün  hələlik bu məqamın üstündə qərar tutmaq niyətindəyik. Çox təssüf doğuran haldır ki,yaltaqlıq və qeybət sarı sarmaşıq, qorxulu bir illət kimi cəmiyyəti sarımaqdadır. Təbii ki, bu iki sindiromu ən çox yaradan amil ətraf mühit və şəraitdir…

Ən çox bacarıqsız,elmi və sosial mühitdə düşüncəsi inkişafdan geri qalan insanların bir qismi bu xəstəliyə yoluxurlar… Və ən pis cəhəti də budur ki, bu cür insanlar etdikəri pisliklərin dərəcəsini qiymətləndirmək hisslərini itirdikləri üçün ya özlərinə tərəf müqabil axtarır,həm düşüncə və həmfikirlərinin çoxluğunu arzu edirlər. Ya da təsir dairələrini genişləndirmək üçün qeyri ənənəvi metodlardan istifadə edərək ətrafda olan kamil insanlara zərər verməkdən çəkinmirlər. Cəsarətlə demək istəyirəm ki, bu xasiyyət deyil qorxunc bir xəstəlikdir.

Hal hazirda belə bir diaqnoz olmasa da inaniram ki, yaxın zamanlarda insanların bu xəstəliyin müalicəsinə olan aşırı təlabatı nəzərə alaraq psixologiya elmi bunu psixoloji xəstəliyin ən qorxunc növü kimi  təsdiq edəcəkdir. Ən pisi də budur ki, millət olaraq ən çox diaqnoz qoyulan kimi statistikada biz ön yerlərdən birində yer alacağıq. Səbəbini araşdırdıqda isə təməli mükəmməlliyyətçilikdən, tamamlanmamış qayğılardan, özgüvənsizlikdən, olanla yetinməməkdən, ümüdsüzlükdən (yəni ozu haqqinda düşünməyib də başqalarının həyatını götür-qoy edir) şərataninin azlığından ozünü daha bacarıqlı ve her şeyi çox bilmiş kimi göstərmək istəyi və s. Sindrom özünü qadınlarda ve kişilərdə fərqli formada göstərir. Qadinlarda daha çox görülən bu diaqnoz söz almaq üçün, kimi sə kiminsə gözunden salmaq üçün,kiminsə sirrini hər kəsə açmaq üçün və bir çox digər məqsədlər daşıyırsa kişilərdə özünü təsdiqləmə yanindaki insana onun daha üstün oldugunu göstərmə, hər olanı çox yaxşı anladığını bildirmək üçün və ya heç kimi bəyənmirmiş kimi düşuncesi oldugunu göstərmək və yaltaqlıq üçün istifadə edilir. Əslində insan üçün heç bir xeyri olmayan əksinə insanı ətrafındakı insanların gözündən salan,güvənilməyəcək və hörmət olunmayacaq, bir hala salan bu  vərdiş onu edənlər üçün sadəcə günlük rejimin əsas hissəsi və qətiyyən təxirə salinmayacaq bir məşğuliyyətdir. Qeyd edim ki, bu sindrom keçicidir. Genetik yolla atadan oğula və bütün geni əhatə edən insanlara keçə bilər. Xəstəlik özu ilə yalana meyillilik, sayrışan nevroz, sosial fobia ve hallüsinasialar da yaradır. Belə insanlar bu vərdiş üzrə özlərini peşakar saydıqları üçün evdə oturduqları halda qiybət etdikləri insanın ilk top 5 də olanlar haqqında öncədən fantaziyalar qururlar. Uydurduqları yalanlara özləri inandıqları və zaman keçdikcə bunu bir həqiqət kimi qəbul etdiklər üçün «əqlinin» və fantaziyasının «məhsulu» olan yalanı ətrafa yaymaga başlayirlar.

Terapiya üsulunun necə aparıldığı haqqında duşunsək onları ilk öncə psixoanaliz edib həyatlarındaki problemleri hell etdikdən sonra psixiatrın derman dəstəyi ilə aradan qaldırmaq mümükündür. Həyatlarında olan problemi tapmanın ən asan yolu ise danışdığı insanda daha çox nədən danışırsa, deməli bu insanın öz həyatında o yöndə dərin yoxsulluq var demekdir. Bu cür adamlar danışdıqlarının öz həyatlarındanda da olmasını arzu etmələri kiminsə haqqında yalnız fikirlərini pis yöndə ifadə etməklə tamamlayırlar. Düşüncəmizə görə əgər günümüzdə bu cür adamlarla qarşılaşırıqsa heç fikir verməyə də bilərik qənaətində olanlar da var. Lakin bilməliyik ki, onlar hec yorulmadan danışdıqlarını sizin tesdiqləmənizi istəyəcəklər. Bunu etmiş olsanız problemi daha da dərinləşdirməyə yardım etmiş olarsınız.

Bu xəstəliyə yoluxmuş insanları tanımaq o qədər də çətin deyildir. Onlar cəmiyyət içində daha çox diqqəti  yayınıq olan biri kimi görünürlər. Çünki daima ətrafdaki insanlari analiz etdiklərinə və tapdıqları  mövzunu danışmağa, genişləndirərək yaymaqa vasitə axtardıqlarına görə həmişə beyinləri məşqul vəziyyətdə olur,  özlərindən biixtiyar donuq üz ifadəsi alırlar …

Türkay Soltanlı

Narınc Uşaq Psixologiya Mərkəzinin psixoloqu

Dushince.az

Saglamolun.Az


Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün Icma.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
seeBaxış sayı:81
embedMənbə:https://saglamolun.az
archiveBu xəbər 17 Noyabr 2024 10:11 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Avropa ölkələrinin yeraltı anbarlarında qazın həcmi 71 mlrd. kubmetri ötüb

22 İyul 2025 14:02see200

Bu saatlarda gəzinti xərçəng riskini azaldır

23 İyul 2025 01:01see149

Zəngəzur dəhlizi: İrəvan fürsəti niyə əldən verir?

23 İyul 2025 10:01see139

Qızmar Günəş altında: İşçilərdən şikayət var?

22 İyul 2025 20:37see136

İşə getməyə həvəsi olmayanları müalicə edəcəklər

22 İyul 2025 19:29see134

Günün qoroskopu: ruhunuz narahat ola bilər

23 İyul 2025 00:02see132

AMB uçot dərəcəsini azaldıb

23 İyul 2025 10:14see132

ABŞ nin də iştirakı ilə Bakıda iki ölkə arasında danışıqlar aparılacaq

23 İyul 2025 10:50see131

Şörzingerin Azərbaycanca öyrəndiyi söz…

24 İyul 2025 01:29see130

Rusiyalı məşhur reper psixiatriya xəstəxanasına yerləşdirildi

22 İyul 2025 16:09see130

Bu kuba baş məsqçi təyin olundu

23 İyul 2025 16:25see129

reklamlarla satdıqları ehtiyat hissələrinin saxtalığını ört basdır edir EKSPERT VİDEO

22 İyul 2025 19:00see128

Şəmkirdə 15 yaşlı qızın ehtiyatsızlığı faciə ilə nəticələndi

24 İyul 2025 01:38see128

İllər əvvəl Vağzalı ilə gəlin köçən azərbaycanlı məşhurlar FOTO

23 İyul 2025 00:16see126

Kürdəmirdə 8 nəfər qidadan zəhərlənib

23 İyul 2025 03:45see125

General Motors un mənfəəti Trampın tariflərinə görə üç ayda 1 milyard dollardan çox azalıb

23 İyul 2025 03:40see125

Şimali Makedoniyada meşə yanğınları baş verib

22 İyul 2025 20:27see121

Qurban Qurbanov: Qələbəni unudub cavab oyununa ciddi hazırlaşacağıq

24 İyul 2025 01:30see121

Xankəndi şəhərində “Sarı gəlin” abidəsi belə ola bilər

23 İyul 2025 17:48see120

ABŞ da qırmızı ət qiymətləri rekord həddə çatdı

23 İyul 2025 20:13see115
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri