Raulya Türkkan: Tamaşaçıları Maqsud İbrahimbəyovun heyrətamiz dərəcədə səmimi və canlı dünyasına aparmaq böyük şərəfdir

Bakı, 15 may, Tatyana İvanayeva, AZƏRTAC

Mayın 16-da Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrında müasir Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Dövlət mükafatı laureatı, Xalq yazıçısı, Əməkdar incəsənət xadimi Maqsud İbrahimbəyovun anadan olmasının 90 illiyinə həsr olunmuş “Xəyalın yaratdığı gələcək” tamaşası təqdim olunacaq.

Premyera ərəfəsində tamaşanın quruluşçu rejissoru Raulya Türkkan AZƏRTAC-a müsahibəsində səhnə əsərinə hazırlıq işlərinin gedişi barədə məlumat verib.

- İdeyanın özü, demək olar ki, ortaya çıxmağa məhkum idi. Son vaxtlar Maqsud İbrahimbəyovun bir çox hekayəsini yenidən oxudum. Xüsusilə uşaqları və yeniyetmələri cəlb edən hekayələri xoşlayıram. Mən həmişə onların səhnədə necə görünəcəyi ilə maraqlanmışam. Xoşbəxtlikdən elə oldu ki, mən indi Anna İbrahimbəyovanın rəhbərlik etdiyi Maqsud İbrahimbəyov adına Yaradıcılıq Mərkəzində həyata keçirilən layihələr üzərində işləyirəm. Ona görə də öz fikrimi Anna Yuryevnaya bildirdim və o, məni dəstəklədi, bunun üçün ona çox minnətdaram. “İşlə, göstərərsən, baxarıq, oxuyarıq” eşitmək xoş idi... Tamaşamız təkcə yeniyetmələr üçün nəzərdə tutulmayıb. Amma mən istərdim ki, gənc tamaşaçılar tərəfindən də ona maraq göstərilsin. Bəli, o şəndir, yüngüldür, hüznlüdür.

Tamaşada bütün gənclərimiz iştirak edir, onlarla həm axşam, həm də gündüz quruluşlarında işləməyi çox sevirəm. Mən şadam ki, biz artıq yaxşı təcrübə toplamışıq və qarşılıqlı anlaşma var. Tamaşanın mövzusu əslində Bakı bağlarının ab-havasına düşəcək tamaşaçılarımız üçün maraqlı olacaq... Uşaqları vaxtdan kənarda göstərmək istəyirdim. Maqsud İbrahimbəyovun əsərlərində onlar elə təsvir edilmişdir ki, onların konkret hansı dövrdə baş verdiyini müəyyən etmək çətindir. Buna görə də qəhrəmanların heç bir telefonların olmaması xüsusi qərara alınmışdı. Onlar həyətdə müxtəlif oyunlar oynayırlar. Mənim üçün hər hansı bir qadcet olmadan gözəl vaxt keçirə biləcəyini və maraqlı şəkildə ünsiyyət qura biləcəyini göstərmək vacib idi.

- Demək olar ki, tamaşa üzərində işləyərkən birgə birdən çox tamaşa qoyduğunuz şəxsləri cəlb etmisiniz...

- İşlədiyim zaman komanda hissi önəmlidir. Mən bu sözü onun dərin semantik məzmununda sevirəm. Düzgün qurulmuş işıqlandırma və ya dəqiq çatdırılan səs və bir çox digər nüanslar olmadan, əsl teatr tamaşası olmayacaq. Bir də ki, mən müəyyən qədər mühafizəkar olmağımla razılaşaram. Birlikdə “Xəyalın yaratdığı gələcəyi” qurduğum insanlar çoxdan “sınaqdan” keçiblər.

- Hekayələrin yazıldığı dövrü belə bilməyən gənc aktyorlar materialı necə qəbul edirlər?

- Razıyam, o zamanlar haqqında ən çox eşitdikləri baba və babalarının xatirələri idi. Lakin tamaşa üzərində işləyərkən diqqətəlayiq bir hadisə baş verdi. Rejissor kimi mən aktyorlara müəyyən qədər azadlıq verməyi xoşlayıram və onlardan qadcetlərin olmaması ilə bağlı suallar gözləyirdim. Qəribədir ki, onların heç biri bu mövzunu qaldırmadı. Onların həyət oyunları, canlı ünsiyyət mühitinə necə qərq olduqlarını görürəm. Onları bu təmas çəkir. Ona görə də əminliklə deyə bilərəm ki, bizim hekayəmiz zamanın hüdudundan kənarda olan uşaqlar haqqındadır. Mən həmişə demişəm və deyəcəyəm ki, bizim teatrda gözəl gənclərimiz var. Və təsadüfi deyil ki, tamaşanın adı Maqsud İbrahimbəyovun özünün sözlərini ehtiva edir. Reallıqda bizim gələcəyimizi xəyal qurur. Proloqun mətninə diqqəti cəlb etməyə bilmərəm - o, sehrlidir.

- Maqsud İbrahimbəyovun yaradıcılığı ilə təmasda olarkən, xüsusən də tamaşa üzərində işləyərkən zamanın axarını özünüz də hiss edirsinizmi?

- Əlbəttə! Üstəlik, maraqlı bir məqam yaşadım... Məsələn, quruluş üçün seçilmiş beş hekayəni oxuyanda başa düşürəm ki, onlar heç mənim uşaqlıq və gənclik illərimə aid deyil. Onlardan əvvəlki dövrə aid... Amma mən hekayələrə o qədər dərindən qərq olmuşdum ki, onları məhz səhnəyə nə dərəcədə köçürmək istədiyimi dərk edirdim. Mənim anlayışımda, onlar “kino ekranının müstəvisinə sığmırdılar”, lakin həmişə teatr səhnəsinin həcmini və formasını alırdılar. Deməliyəm ki, Maqsud İbrahimbəyovun hekayələri inanılmaz dərəcədə maraqlıdır. Ümumiyyətlə, düşünürəm ki, Maqsud İbrahimbəyovun ədəbi əsərləri maraqla oxunmaqla yanaşı, həm də demək olar ki, hamısı səhnələşdirmək üçün layiqdir. Bu il, məhz onun 90 illik yubileyi ilində inanılmaz dərəcədə şanslı oldum - Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrının səhnəsində bu arzuları reallaşdırmaq mənə nəsib oldu. Tamaşaçıları Maqsud İbrahimbəyovun heyrətamiz dərəcədə səmimi və canlı dünyasına aparmaq böyük şərəfdir.

 - Tamaşaya hazırlıq zamanı Maqsud İbrahimbəyovun əsərlərində olan və bu gün onun adına Yaradıcılıq Mərkəzində saxlanılan nəhəng irsdən yan keçmək mümkün deyildi. Onların vasitəsilə onun yaratdığı daha dərin anlaşmaya çevrilməyə başladı?

- Şübhəsiz ki! Yazıçının özü ilə bu və ya digər şəkildə qarşılaşmış insanların yaddaşında qalan xatirələr vasitəsilə başa düşüləndə, yazıçının kitablarında təsvir etdiyi məqamlar daha dərindən dərk edilir. Anna xanımın qoruyub saxladıqları hər zaman xüsusidir və belə də qalacaq. Onlar “canlıdır”. Maqsud İbrahimbəyovun hekayələrindəki hadisələr isə həmişə hansısa məqamda baş vermiş real hadisələrlə bağlıdır. Bilirsinizmi, Anna xanım nədənsə danışmağa və ya xatırlamağa başlayanda elə gəlir ki, söhbəti davam etdirmək və nədənsə həmişə çox az olan vaxtı uzatmaq istəyirsən. Bu, başqa bir ölçüyə qərq olmaqdır... Maqsudun vaxtı... Bu yaxınlarda keçirilən onun xatirə gecəsi hisslərimi təsdiq etdi, mən onun bitməsini istəmirdim. Xalq yazıçı, ssenarist, rejissoru tanıyan və onunla dostluq edən insanların danışdıqları inanılmaz hekayələri dinləmək mənim üçün çox maraqlı idi.