Icma.az
close
up
RU
Rusiya Estoniyanı işğal etsə, NATO nə edəcək?

Rusiya Estoniyanı işğal etsə, NATO nə edəcək?

Oxu.az saytından əldə olunan məlumata görə, Icma.az məlumat yayır.

Qan Turalı yazır...

Son günlərin ən çox müzakirə edilən mövzusu heç şübhəsiz ki, Ər-Riyad şəhərində aparılan Rusiya-ABŞ danışıqlarıdır. Bu danışıqlara Ukrayna və Avropa Birliyi ölkələrinin daxil edilməməsi qoca qitədə dərin bir məyusluq və Avropanın gələcəyi ilə bağlı qorxu yaradıb. Marksın o məşhur sitatı kiçik dəyişikliklə çox yerinə düşür: "Avropada bir kabus dolaşmaqdadır, Tramp kabusu". Trampın yerinə "Rusiya" da yazmaq mümkündür.

ABŞ, Rusiya... Bir də Fransa üstünə gəlsə... Bizə yaxşı tanış olan bir mənzərə yaranır. Söhbət ATƏT-in Minsk qrupundan gedir. Qarabağ konflikti dalana dirəyən bir mexanizm... Vəziyyət buna çox bənzəyir.

Məsələ isə belədir. ABŞ olmadan Avropa öz təhlükəsizlik problemini həll edə bilərmi? Rusiya Ukraynadan sonra hansısa Avropa ölkəsini işğal etsə, onda necə olacaq? Bu həqiqətən də avropalıları ən çox düşündürən qorxunc ssenaridir. Münhen Təhlükəsizlik Konfransının üstünə çökən kabusun da əsas səbəbi elə budur.

Misal üçün, Rusiya Estoniyanı işğal etsə necə olacaq? Bu ölkə Ermənistandan bir az böyük Gürcüstandan isə balacadır, əhalisi isə 1.3 milyon nəfərdir. Estoniya ordusunun şəxsi heyəti isə cəmi 6500 əsgərdən ibarətdir. Başqa sözlə, Rusiya - Estoniya müharibəsi qarışqa ilə filin müharibəsinə bənzəyir. Zehni təcrübəmizə davam edək, Rusiya Estoniyanı işğal etsə onu ki qoruyacaq? Estoniya 2004-cü ildən NATO üzvüdür. NATO sazişinin V bəndi isə hücuma məruz qalan ölkəni qorumağı bütün NATO üzvlərinin vəzifəsi hesab edir. ABŞ vəziyyətə qarışmasa İngiltərə, Fransa, Almaniya Estoniyanı qoruya biləcəkmi?

Əsas sual da budur. Və bu suala müsbət cavab tapmaq avropalılar üçün mümkünsüzdür.

NATO üzvlərinin ÜDM-nin iki faizinin hərbi xərclərə ayırmasını təklif edir. Rusiya-Ukrayna müharibəsinə qədər bir çox Avropa ölkələri NATO-nun bu tövsiyəsini qulaqardına vururdu. Trampın prezidentliyinin ilk dövründə bu məsələ dəfələrlə qaldırılmışdı. Ancaq heç bir xeyri olmamışdı. Hazırda isə Polşa ÜDM-nin 4.1 faizini hərbi xərclərə ayırır və buna görə NATO ölkələri arasında birincidir. ABŞ-də isə bu rəqəm 3.4 faizdir.

Bu, o demək deyil ki, Polşa müdafiəsinə daha çox pul ayırır. 2023-cü ilin ÜDM-nə nəzər saldıqda bu fərq aydın görünür. Belə ki, həmin ildə ABŞ-nin ÜDM-i 26.7 trilyon dollar təşkil edirdisə, Polşada bu rəqəm 800 milyard dollar idi.

Bu mənada Avropa ölkələri öz təhlükəsizliklərini qorumaq üçün ABŞ-yə möhtacdırlar. Bəs Avropa Zelenskinin dediyi kimi, öz ordusunu qura bilərmi? Mövcud vəziyyətdə mümkünsüz görünən bir ssenari... Bunun üçün aylar yox, illər lazımdır.

"BBC World Service"də Rebekka Torn imzası ilə yayımlanan bir məqalə "Avropa öz ordusunu qura bilərmi?" adlanır. Məqalədə bu ideyanın uğursuzluğa düçar olunacağı fikrini irəli sürən müəllif bir neçə arqument də gətirir. Arqumentlərdən biri budur: "NATO-nun ilk günlərindən bu zamana qədər hərbi əməliyyatları Avropa Müttəfiqlik Ali Komandanlığı idarə edir. Bu qurumun başında isə həmişə ABŞ-li zabitlər dayanırlar. Bu vəzifə ABŞ-li generallara mühüm əməliyyat və təşkilatçılıq təcrübəsi qazandırır. Ancaq avropalı generalların belə bir təcrübəsi mövcud deyil".

Başqa səbəblər də mövcuddur, koordinasiya problemi, texniki təchizat məsələsi, kifayət qədər büdcə ayrılmaması və s. Müəllifin sitat gətirdiyi politoloq Vitman Avropa ordusunun qurulmasının xəyal olduğunu vurğulayır.

Avropanı çətin günlər gözləyir. Avropa da gözləyir. Əldən başqa iş gəlmir. Ancaq bu vəziyyətin ağrılı nəticələr verəcəyi də gün kimi aydındır.

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:102
embedMənbə:https://oxu.az
archiveBu xəbər 20 Fevral 2025 19:16 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Ukraynadakı müharibə heç kimin vecinə deyil Conson

20 İyul 2025 01:14see124

Zuğulba şosesində avtomobildə baş verən yanğın sıxlığa səbəb olub

20 İyul 2025 00:19see121

Konqo hökuməti ilə M23 qruplaşması sülh sazişi ilə bağlı razılığa gəlib

20 İyul 2025 02:30see119

Enerji içkiləri canlandırır, lakin nəticəsiz deyil...

19 İyul 2025 20:05see116

Böyük Britaniyada Qanqster nənə həbs edildi: 100 milyon dollar, bir tondan artıq narkotik İTTİHAMI

20 İyul 2025 01:49see116

20 il komada qalan şahzadə öldü FOTOLAR

20 İyul 2025 09:29see115

Prezident: Azərbaycan ekoloji baxımdan çox düzgün mövqe seçmiş ölkədir

19 İyul 2025 17:40see113

ABŞ konqresmeni ofisində infarktdan öldü

19 İyul 2025 23:54see113

“Ölkəmizdə risklərin daxili mənbələri yoxdur”

19 İyul 2025 23:24see113

Ukraynada hökumət dəyişikliyi ABŞ ın istəyi ilə olub

20 İyul 2025 10:10see113

Rusiyanın strateji səhvi: Bakı da uzaqlaşır Vaşinqton Post

20 İyul 2025 08:02see113

32 kilometrdə toqquşan MARAQLAR

20 İyul 2025 15:01see113

Bakıda möcüzəli göl insanlar axın edir VİDEO

20 İyul 2025 21:54see112

Reytinq turnirində daha 2 medal

20 İyul 2025 00:18see112

Sabahın havası meteohəssas insanlar üçün əlverişsizdir

20 İyul 2025 14:05see112

Rusiyada avtobusun uçuruma yuvarlanması nəticəsində 14 nəfər ölüb

21 İyul 2025 02:29see112

Atletiko nun qapıçısı növbəti mövsümə bu klubda başlayacaq RƏSMİ

20 İyul 2025 17:02see112

Əli Laricani Kremldə: Putinlə söhbətin mövzusu nə olub?

20 İyul 2025 17:47see110

800 illik əfsanəni bir sözün düzəldilməsi tamamilə dəyişdi

20 İyul 2025 21:48see110

Demensiyanın müalicəsində musiqi terapiyası ümid yaradır TƏDQİQAT

20 İyul 2025 13:40see109
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri