Icma.az
close
up
RU
Sosial medianın zehni sağlamlığa təsiri araşdırılıb AZƏRTAC

Sosial medianın zehni sağlamlığa təsiri araşdırılıb AZƏRTAC

Azertag saytından verilən məlumata əsasən, Icma.az məlumatı açıqlayır.

Bakı, 8 yanvar, AZƏRTAC

“Oxford University Press” “Beyin çürüməsi”ni 2024-cü ilin sözü seçərək, sosial medianın beyin sağlamlığına mənfi təsirlərini yenidən diqqət mərkəzinə gətirib. Təxminən 37 min nəfərin səsverməsi ilə seçilən bu ifadə, ilk dəfə 1854-cü ildə Amerika yazıçısı Henry David Thoreau tərəfindən “Walden” əsərində istifadə olunub və son dövrlərdə istifadəsi 230 faiz artım göstərib.

AZƏRTAC “The İndependent” nəşrinə istinadla xəbər verir ki, Oxford-un tərifinə görə, “beyin çürüməsi”, keyfiyyətsiz və ya mübahisəli onlayn məzmunun həddindən artıq istehlakı nəticəsində insanın zehni və intellektual funksiyalarının pozulmasıdır. Bundan əlavə, zərərli təsirlər yaradan hər hansı amillər də bu kateqoriyaya daxil edilir. Xüsusilə, sosial mediada sensasiyalı xəbərlər, sui-qəsd nəzəriyyələri və gülünc videolar kimi məzmunların beyinə ciddi zərər verdiyi tədqiqatlarla sübuta yetirilib.

Harvard Tibb Məktəbi, Oksford Universiteti və London Kral Kolleci kimi aparıcı institutların araşdırmalarına əsasən, həddindən artıq sosial media istifadəsi aşağıdakı təsirlərə səbəb ola bilər:

• Boz maddənin azalması - beynin yaddaş, diqqət və emosional idarəetmə funksiyaları üçün mühüm olan boz maddə həddindən artıq onlayn məzmun istehlakı ilə zədələnə bilər.

• Diqqət müddətinin azalması - limitsiz səhifə sürüşməsi və daim dəyişən məzmun diqqəti saxlamağı çətinləşdirir.

• İdrak funksiyalarında zəifləmə - beynin qərarvermə və mühakimə qabiliyyəti zərər görür.

2019-cu ildə “World Psychiatry” jurnalında dərc edilən bir məqalə yüksək səviyyədə internet və sosial media istifadəsinin beyin prefrontal bölgələrində struktur dəyişikliklərinə səbəb olduğunu göstərib. 2023-cü ildə aparılan bir araşdırmanın müəllifi Michoel Moshel, onlayn məzmunun beynin yeni və stimullaşdırıcı məlumat axtarma meylinə təsir etdiyini vurğulayıb. M.Moshel bildirir ki, mənfi və sensasiyalı məlumatlar daha böyük maraq oyatdığı üçün beyin bu məzmunlara daha çox meyillənir. Bu vəziyyət, xüsusilə “qiyamət sürüşməsi” kimi tanınan fenomenə gətirib çıxarır. Bununla da insanlar mənfi məzmun istehlakı nəticəsində narahatlıq və ümidsizlik yaşayırlar.

Gənclər və yeniyetmələr sosial mediadan istifadənin zərərli təsirlərinə qarşı daha həssasdırlar. Beynin inkişaf mərhələsində həddindən artıq texnologiya istifadəsi “rəqəmsal demans” riskini artıra bilər. M.Moshelin tədqiqatları yeniyetməlik dövründə sosial media istifadəsinin şəxsiyyət formalaşması və sosial idrak proseslərinə mənfi təsir göstərdiyini aşkar edib.

Bəs problemin qarşısını necə almaq olar? Mütəxəssislər həddindən artıq sosial media istifadəsinin təsirlərini azaltmaq üçün müəyyən tövsiyələri irəli sürürlər: Məzmunun keyfiyyətinə diqqət yetirin - təhsil və maarifləndirici xarakterli məzmunlara üstünlük verin. Vaxtı məhdudlaşdırın - gündəlik ekran istifadəsinə yaşa uyğun limitlər qoyaraq, müntəzəm fasilələr edin. Alternativ fəaliyyətlər seçin - sosial qarşılıqlı əlaqə, idman və ya açıq havada fəaliyyətlər beyin sağlamlığı üçün faydalıdır. Bildirişləri məhdudlaşdırın - cihaz bildirişlərini azaldaraq diqqəti yayındıran faktorları minimuma endirin.

Sosial mediadan düzgün və məhdud şəkildə istifadə etmək zehni sağlamlığı qorumaq üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Ekran qarşısında keçirilən vaxtın həm keyfiyyəti, həm də kəmiyyəti üzərində nəzarət etməklə, “beyin çürüməsi” kimi problemlərin qarşısını almaq mümkündür. Alimlər beynin sağlamlığını qorumaq üçün təhsilyönümlü məzmunların təşviq edilməsini və sosial media platformalarının daha məsuliyyətli dizayn edilməsini vacib hesab edirlər.

Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:107
embedMənbə:https://azertag.az
archiveBu xəbər 08 Yanvar 2025 06:28 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see232

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see221

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see211

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see170

ChatGPT yə verilməsi qadağan edilən 8 sual SİYAHI

18 Oktyabr 2025 02:52see166

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see158

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see156

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see145

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see144

Bakı metrosunda mübahisəli durum: gediş haqqı yenə dəyişəcək?

18 Oktyabr 2025 07:33see137

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see136

“Borussiya” yenə uduzdu

18 Oktyabr 2025 03:34see135

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see134

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see133

Prezident ailəsi Vatikan bağlarında Fotolar Video

18 Oktyabr 2025 04:14see132

Dabaq xəstəliyi Qaxda da təsərrüfat sahiblərini çıxılmaz vəziyyətə saldı

18 Oktyabr 2025 01:37see131

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see128

Qızıl altı min dollara qədər bahalaşa bilər

18 Oktyabr 2025 15:58see126

Almaniya XİN rəhbəri: “Eurofighter”lərin Türkiyəyə göndərilməsinə müsbət baxırıq

18 Oktyabr 2025 06:28see122

Netanyahudan Rəfah keçid məntəqəsinin açılması barədə məlumata REAKSİYA

19 Oktyabr 2025 00:16see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri