Süni intellekt chatbotları ilə ünsiyyət psixoza səbəb ola bilər...

...Süni intellektə əsaslanan chatbotlarla ünsiyyət psixi pozğunluqların inkişafına səbəb ola bilər. Danimarkadakı Orhus Universitetindən psixiatr Seren Dinesen Esterqord belə nəticəyə gəlib.

SİA-nın əldə etdiyi məlumata görə, bu barədə yazı “Schizophrenia Bulletin” jurnalında dərc olunub.

Onun sözlərinə görə, son iki il ərzində dünyada süni intellekt üzrə köməkçilərlə uzunmüddətli qarşılıqlı əlaqənin istifadəçilərdə davamlı delusional inancların formalaşmasına səbəb olduğu hallar getdikcə daha çox olub.

Onların bir çoxu fövqəltəbii güclərə malik olduqlarına, xüsusi missiya üçün seçildiklərinə və ya chatbotun “onlarla gizli dialoq apardığına” inanmağa başladılar.

Esterqord bu təhlükə ilə bağlı ilk xəbərdarlığı hələ 2023-cü ildə, ChatGPT və ya Gemini kimi chatbotların "insan kimi" davranışının qeyri-sabit psixikası olan insanlarda koqnitiv dissonans yarada biləcəyinə inandığı zaman dərc edib. Halbuki o zaman bu, fərziyyə kimi qəbul edilirdi.

Müəllifin sözlərinə görə, bu gün qohumlardan, istifadəçilərdən və jurnalistlərdən süni intellektlə qarşılıqlı əlaqənin psixoz üçün tətikçiyə çevrildiyi hallar haqqında real mesajlar gəlməyə başlayıb.

...Biz chatbotlarla söhbətlərin 16 saatlıq seanslara çevrildiyini görürük, burada süni intellekt böyüklük və ya təqib ideyalarını gücləndirir. Bu, təsadüfi deyil - modellər təsdiq prinsipi ilə öyrədilir: istifadəçi nə qədər razıdırsa, bot da öz münasibətini bir o qədər tez-tez təkrarlayır.

Bunu psixiatr qeyd edib.

Ən çox müzakirə olunan hadisələrdən biri, ChatGPT ilə danışdıqdan sonra reallıq illüziyasını məhv etməyə qadir olan "Böyük Ruhların" bir hissəsi olduğuna inanan Nyu-Yorkdan olan bir mühasib işidir.

Süni intellekt ona dərman qəbul etməyi dayandırmağı tövsiyə edib və uça biləcəyinə əmin olub.

Neyropsixologiya nöqteyi-nəzərindən süni intellektin təsir mexanizmi insanlarda deliriumun necə inkişaf etdiyinə bənzəyir - artıq formalaşmış münasibətin sistematik təsdiqi və ziddiyyətli siqnallara məhəl qoymamaqla.

Diqqəti saxlamağa çalışan alqoritmlər istifadəçi ilə razılaşmağa meyllidir və bu, reallığın təhrif olunmuş qavrayışını gücləndirə bilər.

Psixiatrın sözlərinə görə, süni intellektin psixi sağlamlığa təsirinin sistematik tədqiqatlarına ehtiyac var: klinik hadisələrin toplanması, qurbanlarla müsahibələr və müxtəlif dialoq ssenariləri ilə idarə olunan təcrübələr.

Nazlı Almuradova