Suyun şişirdiyi taxtalar: Şirkətlər daşınar əmlakları niyə sığortalamaq istəmirlər?

Ölkə ərazisində ardıcıl iki gün davam edən qeyri-sabit hava şəraiti sahibkarların işlərini çətinləşdirib.

Belə ki, yağıntının çox olması nəticəsində Sumqayıt şəhərində yerləşən taxta bazarında sahibkarların materialları su altında qalıb. Nəticədə onlara yüksək məbləğdə maddi ziyan dəyib. Ziyanın necə ödəniləcəyi isə sual doğurur.

Suyun şişirdiyi taxtalar: Şirkətlər daşınar əmlakları niyə sığortalamaq istəmirlər?

Məsələ ilə bağlı Oxu.Az-a danışan sığorta eksperti Şahin İsmayılov qeyd edib ki, bu kimi hallarda dəyən ziyanı qarşılamaq üçün sahibkarlar öz məhsullarını sığortalamalıdırlar:

"İki növ - daşınar və daşınmaz əmlak var. Hazırda hava şəraiti ilə əlaqədar daşınar əmlaklara dəyən zərər çox böyükdür. Daşınar əmlak deyəndə buraya tikinti ləvazimatları, geyimlər, müəyyən ehtiyat hissələri və s. aid edə bilərik. Sahibkarlar bu kimi hallar baş verəndə dəyən ziyanın qarşılanması üçün öncədən əmlaklarının sığortasını həyata keçirməlidirlər.

Bəzən sahibkarlar satdıqları daşınar əmlakların vergilərini ödəmir, vergidən yayınırlar. Bu zaman onların dövriyyələri barədə rəsmi məlumat olmur. Vergi uçotu düzgün aparılmır. Supermarketlər və bəzi obyektlər xaricində satış obyektlərinin çoxunda kassa sistemi yoxdur. Gətirilən malların qeydiyyatı, mühasibat uçotu düzgün aparılmadığı üçün sığorta şirkəti onları sığortalamır. Sığortaya müraciət edəndə şirkət sahibkardan dövriyyəsi, hansı məhsulların satışını həyata keçirdiyinə dair məlumatların sənədlə təqdim edilməsini istəyir. Çox vaxt isə vətəndaşlar bu sənədləri təqdim edə bilmirlər. Sahibkarlar dövriyyələrini rəsmiləşdirərək öz məhsullarını sığortlaya bilərlər".

Ekspert bildirib ki, sığorta şirkətlərinin çoxu daşınar əmlakları sığortalamağa meyilli deyillər:

"Sığorta şirkətlərinə müraciət edəndə limitlərdən danışılır. Bir müəssisədən çox sayda sahibkar müraciət edəndə onların bir qisminin məhsulu sığortalanır, bir qismininki isə yox. Bunun da səbəbi sığorta şirkətlərində müəyyən limitlərin olmasıdır. Məsələn, şirkət beş sahibkarın mallarını sığortalaya biləcəyini deyir. Həmin malların bir qismini isə təkrar sığortaya ötürürlər. Təkrar sığortaların əksəriyyəti də xarici, Avropa şirkətləridir. Onların dövriyyəsi, büdcəsi çoxdur. Həmin şirkətlər təkrar sığortada maraqlıdır. 500 000 manatlıq bir malın 50 000 manatını sığortalayan şirkət 450 000 manatını təkrar sığortaya ötürür. Belə olan halda hər hansı fəlakət zamanı dəyən ziyanın çox hissəsini təkrar sığorta qarşılayır. Malı sığortalayan bu yolla bir növ özünü sığortalayır, məsuliyyətdən özünü qoruyur. Bu isə qanunidir. Bu tip praktika bütün ölkələrdə var".

Ş.İsmayılov qeyd edib ki, fəlakətlər baş verdikdə daşınar əmlaka daha çox ziyan dəydiyi üçün sığorta şirkətləri bu məsuliyyəti çox vaxt öz üzərlərinə götürmürlər:

"Həmçinin sığorta şirkətlərinin tələbi odur ki, ticarət mərkəzi yanğınadavamlı materialdan tikilməlidir, obyektlər arasında arakəsmələr daşdan olmalıdır, ehtiyatda su çəni, yanğınsöndürənlər olmalıdır ki, yanğın hadisəsi baş verəndə ilkin müdaxilə edilə bilsin. Sığorta şirkətləri baxır ki, obyektlərdə arakəsmələr daşdan deyil, birinin yanması hamısının yanması deməkdir, buna görə də sığorta etmirlər. Taxtanın bir neqativ tərəfi var ki, alışdısa, söndürmək çətin olur. Tüstüləyə-tüstüləyə yanğın hər yerə sıçrayır".

Aygün Mirakif