Tramp Qrenlandiyanı seçim qarşısında qoyub

ABŞ-nın yeni prezidenti Donald Trampın Qrenlandiya ilə bağlı fikirləri dünyanın ən böyük adasını geosiyasi səhnəyə çıxarıb.

“Bloomberg” nəşri yazır ki, Trampın 2019-cu ildə Qrenlandiyanı almaq təklifi zarafat kimi qəbul edilsə də, indi vəziyyət daha ciddidir.
Qrenlandiyalılar Danimarkadan müstəqillik uğrunda hərəkatlarını gücləndiriblər və qarşıdan gələn seçkilər adanın taleyinin həllində mühüm addım olacaq. ABŞ Trampın rəhbərliyi altında bu istəklərdən geosiyasi üstünlük üçün istifadə etməyə çalışır.
Qrenlandiya Şimali Amerika ilə Avropa arasında yerləşdiyinə görə strateji əhəmiyyətə malikdir. Burada kosmosa nəzarət edən və raket təhdidlərini aşkara çıxaran Amerika hərbi bazası var. Bundan əlavə, ada elektronika sənayesi üçün vacib olan qızıl, almaz, uran və nadir torpaq metalları da daxil olmaqla təbii ehtiyatlarla zəngindir. Üstəlik, əriyən buzlaqlar gələcəkdə əsas ola biləcək yeni daşıma yolları açır.
Xatırladaq ki, Qrenlandiya üç əsrdən çox Danimarkanın nəzarətində olsa da, son illərdə müstəmləkə sui-istifadələri üzə çıxıb. Digər məsələlərlə yanaşı, bura 1960-1970-ci illərdə qızlar arasında məcburi doğuşa nəzarət, eləcə də müasir ayrı-seçkilik daxildir. 2009-cu ildə qəbul edilmiş idarəetmə strukturuna əsasən, Qrenlandiya daxili işlərə nəzarət edir, xarici siyasət, müdafiə və maliyyə isə Danimarkanın yurisdiksiyasında qalır. Bununla belə, Qrenlandiyanın baş naziri Mute Egede Yeni il çıxışında “müstəmləkə dövrünün buxovlarının” götürülməsinə çağırıb.
Donald Tramp Qrenlandiyanın müstəqillik istəyindən istifadə etməyə çalışır. Ekspertlərin fikrincə, ABŞ artan təsir müqabilində maliyyə dəstəyi və ya investisiya təklif edə bilər. Tramp nadir torpaq metallarının hasilatına və hidroenergetikanın inkişafına sərmayə qoymağı düşünür. Qrenlandiyanın ABŞ-nın xeyrinə Danimarka subsidiyalarından (ildə 600 milyon dollar) imtina etdiyi siyasi ssenari adanın müstəqilliyini gücləndirə bilər.
Professor Peter Viqqo Yokobsen hesab edir ki, ABŞ-dan daha yaxşı maliyyə razılaşması qrenlandiyalıların əksəriyyətini müstəqilliyə səs verməyə inandıra bilər.
Onu da xatırladaq ki, Donald Tramp Qrenlandiya üzərində nəzarəti ABŞ-nın maraqları üçün vacib adlandırıb.
E. KAMAL
Reyting.az

Ana səhifəyə dön