Tramp: “Razılaşmaya heç vaxt olmadığı qədər yaxınlaşdıq”

ABŞ Prezidenti Donald Tramp və Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski ABŞ prezidentinin Floridadakı Mar-a-Laqo iqamətgahında danışıqlar aparıblar.

Marja xəbər verir ki, görüşün yekununda tərəflər Ukraynada döyüş əməliyyatlarının dayandırılması ilə bağlı mümkün razılaşma üzrə mövqelərin nəzərəçarpacaq dərəcədə yaxınlaşdığını bildiriblər. Eyni zamanda onlar etiraf ediblər ki, nizamlanmanın əsas parametrləri, xüsusən də ərazi məsələsi və Donbasın gələcəyi hələ də həll olunmamış qalır. Tramp qeyd edib ki, bir neçə həftə ərzində danışıqların konkret razılaşmalar mərhələsinə keçib-keçməyəcəyi aydın olacaq.

VTB-də minimal faiz dərəcəsi ilə nağd kredit 10.49%-dən

Volodimir Zelenski bu il ərzində Donald Trampla dördüncü dəfə görüşüb. 

Tramp Mar-a-Laqodakı danışıqları “əla” adlandırıb və tərəflərin “razılaşmaya heç vaxt olmadığı qədər yaxınlaşdıqlarını” bildirib. Müzakirələr “demək olar ki, bütün mövzuları” əhatə etsə də, əsasən ərazilərlə bağlı “bir-iki çox çətin və ağrılı məsələ”nin açıq qaldığını vurğulayıb. Zelenski görüşün qiymətləndirilməsi ilə razılaşıb və sülh planının 90 faiz razılaşdırıldığını bildirib.

Zelenski ilə danışıqlardan dərhal əvvəl Tramp Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə telefon danışığı aparıb. Tramp bu söhbəti məhsuldar adlandırıb, Putinin köməkçisi Yuri Uşakov isə onu dostcasına xarakterizə edib. Uşakovun sözlərinə görə, Rusiya lideri Avropa İttifaqı və Ukraynanın 60 günlük atəşkəs təşəbbüsünü tənqidi qiymətləndirərək, bu formatın müharibəni uzadacağını deyib və Donbas məsələsinin “əlavə gecikmələr olmadan” həllinin vacibliyini vurğulayıb.

“Rusiya Ukraynanın uğur qazanmasını istəyir”, — Tramp sonradan Zelenski ilə birgə mətbuat konfransında bildirib.

O, həmçinin Rusiyanın müvəqqəti atəşkəslə razılaşmaq istəməməsini anladığını bildirib. Trampın sözlərinə görə, Moskva yekun nizamlanma olmadan döyüş əməliyyatlarının yenidən başlaya biləcəyindən ehtiyat edir.

Tramp və Zelenski nələr barədə razılığa gəldilər?

Tərəflər danışıqlarda əldə olunan irəliləyişi əhəmiyyətli, bəzi istiqamətlər üzrə isə demək olar ki, yekunlaşmış kimi xarakterizə ediblər.

Zelenskinin sözlərinə görə, 20 maddədən ibarət nizamlanma planı 90 faiz razılaşdırılıb. Ukrayna ilə ABŞ arasında təhlükəsizlik zəmanətləri 100 faiz, Avropanın da iştirakı ilə üçtərəfli format isə demək olar ki, 100 faiz razılaşdırılıb.

Zelenski bildirib ki, nizamlanmanın hərbi komponenti tam razılaşdırılıb, Ukraynanın rifahı və inkişafı planı üzərində iş isə yekun mərhələdədir.

Tramp “əhəmiyyətli irəliləyiş”i təsdiqləyərək danışıqlar prosesinin yaxın vaxtlarda davam edəcəyini deyib. Onun sözlərinə görə, növbəti iki həftə ərzində Ukrayna tərəfi ilə əlavə təmaslar, o cümlədən 29 dekabr tarixində görüş planlaşdırılır. ABŞ prezidenti razılaşmaya artıq “bir neçə həftə ərzində” nail olunmasının mümkünlüyünü də istisna etməyib.

Təhlükəsizlik zəmanətləri məsələsinə xüsusi diqqət ayrılıb. Tramp bildirib ki, onların icrasında əsas məsuliyyət Avropanın üzərinə düşməlidir, ABŞ isə “100 faizlik dəstək” göstərəcək. Zelenski də danışıqlar qruplarının razılaşmaların parametrlərini yekunlaşdırmaq üçün yaxın həftələrdə görüşləri davam etdirəcəyini təsdiqləyib.

Hansı məsələlər üzrə razılaşma əldə olunmayıb?

Danışıqlarda hələ də həll olunmamış əsas blok ərazi məsələsi, xüsusilə Donbasın statusu və gələcəyi olaraq qalır.

Donald Tramp açıq şəkildə etiraf edib ki, “məsələ hələ həll olunmayıb, amma biz onun həllinə yaxınlaşırıq”, bunun çox mürəkkəb bir mövzu olduğunu vurğulayıb. O, mümkün nizamlanma modellərinin müzakirəsini şərh edərkən bildirib:

“ ‘Razılaşdıq’ sözü çox güclüdür. Mən deyərdim ki, biz hələ razılaşmamışıq, amma razılaşmaya yaxınlaşırıq.”

Fikir ayrılıqları prinsipial xarakter daşıyır: Moskva Donbasın bütün ərazisinə nəzarətdə israr edir, Kiyev isə tərəflərin hazırkı mövqeləri üzrə təmas xəttinin rəsmiləşdirilməsinə çalışır. Mümkün kompromis kimi ABŞ tərəfi Donbasda azad iqtisadi zona yaradılması ideyasını müzakirə edib, lakin bu modelin işləmə mexanizmləri də daxil olmaqla parametrləri hələ aydın deyil.

Ayrı bir mövzu isə Zaporojye Atom Elektrik Stansiyasıdır. Amerikalı danışıqlar aparanlar stansiya üzərində nəzarətin bölüşdürülməsi variantını təklif ediblər.

Həmçinin Ukrayna daxilində mümkün razılaşmaların daxili təsdiqi məsələsi açıq qalır. Tramp bildirib ki, yekun qərarlar ya referendum, ya da parlament vasitəsilə qəbul edilməlidir. Zelenski isə sülh planının bəzi müddəalarının ümumxalq səsverməsinə çıxarıla biləcəyini istisna etməyib.

Gələcək addımlardan danışan Tramp bir daha vurğulayıb ki, yaxın həftələrdə danışıqların nəticə verib-verməyəcəyi aydın olacaq. O, münasib vaxtda Vladimir Putin və Volodimir Zelenskinin görüşü ehtimalını da istisna etməyib.