Trampın Tarif oyunu: 2 qoçun başı bir qazanda qaynaya biləcək? ŞƏRH

ABŞ prezidenti Donald Tramp günlərdir dünya ölkələri ilə sanki "oyun oynayır". ABŞ lideri öncə dünya ölkələrinin çoxuna yüksək faizli tariflər tətbiq etdi. Daha sonra isə ani bir qərarla Azərbaycan da daxil olmaqla, 75-dən çox ölkənin mallarına rüsumların tətbiqini 90 gün ertələdi.

Lakin bu ölkələr arasında Çin yer almadı. Əksinə Çinə qarşı tətbiq edilən tarif günü-gündən artmaqda davam edir. 67 faizlə başlayan rüsum bu gün artıq 145 faiz oldu.

Görünən odur ki, ABŞ və Çin arasında yaşanan gərginlik bu tariflərlə özünün pikk həddinə çatıb. Maraqlıdır görəsən, Trampın bu addımları ABŞ və dünya ölkələri arasındakı münasibətlərə necə təsir edəcək? Turkustan.az olaraq sualımızı siyasi şərhçi Oqtay Qasımova ünvanladıq. Ekspert bildirdi ki, Amerikanın demək olar ki, dünyanın bütün ölkələrinə tətbiq etdiyi tariflər dünyada kifayət qədər ciddi problemlər yaradır və artıq birjalarda vəziyyət hansı hala düşüb bu məlumdur.

Amerikanın böyük şirkətləri milyardlarla dollar vəsaitlər itiriblər. Xüsusi ilə də Çinə qarşı bu iqtisadi, ticarət savaşının aparılması dünya iqtisadiyyatına da mənfi təsir edəcək. Tərəflər artıq bir-birinə qarşı olduqca yüksək tariflər tətbiq ediblər. Əslində görünən odur ki, Çin uzun müddətdən bəri bu prosesə hazırlaşırmış və Amerikanın atdığı addımlara adekvat cavablar verməkdədir. Dünyanın 2 böyük iqtİsadiyyatının və hərbi, siyasi gücünün bu qarşıdurması dünya üçün heç də yaxşı gələcək vəd etmir. Düşünürəm ki, dünya üçün ən məqbul olan budur ki, tərəflər bu məsələləri tarif və ticarət savaşları üzərindən deyil, siyasi dialoq yolu ilə həll etməlidirlər. Təbii ki, Tramp istəyir ki, Amerikanın iqtisadiyyatını gücləndirsin və xüsusi ilə də Çin ilə olan ticarətdəki balansı aradan qaldırsın. Çünki, Çin ilə Amerika arasında idxal, ixrac əməliyyatları Çinin xeyrinədir. Tramp bunu kompensasiya etmək istəyir, amma tariflərin yüksəldilməsi dünyada da qiymətlərə təsir edir. Xüsusi ilə də enerjili daşıyıcılarının qiymətlərində kəskin enmələr var. Bu da dünya iqtisadiyyatı üçün müəyyən risklər yaratmaqdadır. Hesab edirəm ki, bir müddət Amerika ilə Çin arasında bu cür ticarət savaşı davam edəcək. Biz bunun ilk nümunələrini Trampın birinci prezidentlik dönəmindədə görmüşdük . Amma indi görünən odur ki, Tramp bu proseslərə dərhal start verdi. Hər halda düşünmürəm ki, Amerikanın bütün dünyaya açdığı iqtisadi tarif savaşı sonunda düşünülən nəticəyə gətirib çıxarsın. Nəzərə alsaq ki, Amerikadan 70-ə yaxın ölkəyə tətbiq olunan tariflərin müddətinin müvəqqəti dayandırılması ilə bağlı artıq ilkin addımlar da atılıb. Yəni Amerika tərəfi həm də başa düşür ki, bu cür total tarif yüksəltmələr ümumi prosesin və Amerika iqtisadiyyatının da lehinə deyil. Çinə gəldikdə isə təbii ki, bu məsələlər Çin iqtisadiyyatına təsirsiz ötüşməyəcək, amma bütünlüklə bu Çinin alternativ bazarlara, xüsusi ilə də Avropa bazarlarına diqqətini artıracaq. Məhz Trampın fəaliyyəti nəticəsində hazırda Avropa ölkələri Amerikadan narazıdırlar və bu cür prosseslərin davamı Avropanı Çinlə yaxınlaşdıra bilər ki, bu da Amerika üçün arzu olunan deyil.

Aytən Yaşar/ Turkustan.az