Tullantıların azaldılması Avropada hər il 250 min insanın həyatını xilas edə bilər

Bakı, 12 may, AZƏRTAC

2050-ci ilə qədər Mərkəzi və Qərbi Avropada hər il havanın çirklənməsi nəticəsində baş verən 250 minə qədər ölümün qarşısı alına bilər. Lakin bu nəticənin əldə edilməsi bir mühüm şərtdən - istixana qazlarının emissiyasını azaltmaq üçün qəti tədbirlərin görülməsi zərurətindən asılıdır. Bu qənaət Lids Universitetinin atmosfer alimlərinin apardığı yeni araşdırmanın əsas nəticəsidir.

AZƏRTAC xarici mediaya istinadla xəbər verir ki, araşdırmanın nəticələrinə görə, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə tədbirlərinin sağlamlığa faydası karbon izlərini azaltmaqdan çox-çox kənara çıxır. Bunlara havanın keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması və xüsusilə Avropanın kasıb icmalarında çirklənmə ilə bağlı ölüm hallarının azaldılması daxildir.

Havanın çirklənməsi sağlamlıq üçün ciddi təhlükə yaradır. Dünya Bankı və Dünya İqtisadi Forumunun məlumatına görə, bu, erkən ölüm üçün yeganə ən böyük ekoloji risk amilidir və hər il dünyada təxminən 8 milyon insanın ölümünə səbəb olur.

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı xəbərdarlıq edir ki, havanın çirklənməsi bədənin demək olar ki, hər bir orqanına təsir edə bilər. Kiçik hissəciklər ağciyərlərdən qan dövranına keçərək geniş yayılmış iltihaba səbəb olur və xərçəng riskini artırır.

Çirklənmiş hava ilə bağlı sağlamlıq problemlərinin siyahısı çox uzundur. Buraya vuruşlar, ürək xəstəlikləri, xroniki ağciyər xəstəlikləri, xərçəng, pnevmoniya, diabet, demensiya və hətta aşağı doğum çəkisi kimi zəif hamiləlik nəticələri daxildir.

Tədqiqat qrupu Avropanın iki əsas çirkləndiriciyə məruz qalmasını diqqətə çatdırıb: incə hissəciklər (ağciyərlərə dərindən nüfuz edə bilir) və yer səviyyəsindəki ozon (günəş işığı azot oksidləri kimi qazlarla reaksiya verdikdə əmələ gəlir).

Onlar 2050-ci ildə üç iqlim təsiri ssenarisi altında havanın keyfiyyətini simulyasiya etmək üçün ətraflı atmosfer modelindən istifadə ediblər: aşağı, orta və yüksək.

2014-cü ildə havanın çirklənməsinin ən yüksək səviyyəsi Mərkəzi və Şərqi Avropada - Polşanın cənubunda, Bosniya və Herseqovinada və İtaliyanın Po Vadisində qeydə alınıb.

Emissiyaların azaldılmasını ehtiva edən bir ssenari üzrə 2050-ci ilə sürətlə irəliləsək, incə hissəciklərin səviyyəsi kəskin şəkildə aşağı düşəcək. Almaniyanın cənub-qərbi və Paris kimi bölgələrdə onların sayı 90 faizə qədər azala bilər.

Maraqlıdır ki, orta səviyyəli tədbirlər - mənzil, sənaye və nəqliyyata diqqət yetirmək ən çox aşağı gəlirli ərazilərə fayda verəcək. Bunun səbəbi həmin sənayelərin şəhər icmalarına və fəhlə sinfinə əhəmiyyətli təsir göstərməsidir.

Avropada iqlim strategiyasının planlaşdırılmasında tədqiqata geniş imkanlar açılır. Əgər siyasətçilər emissiyaları azaltmaq üçün cəsarətli addımlar atarsa, onlar eyni zamanda ictimai sağlamlığı qoruya və uzun müddət davam edən sosial bərabərsizlikləri azalda bilərlər.