Türkün yaradılış düşüncəsində müqəddəs sayılan odu ayaqlamaq, bəd niyyət söyləmək olmaz Video

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Folklor İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, dosent İlhamə Qəsəbova Bizimyol.info xəbər portalına açıqlamasında bildirib ki, ikinci çərşənbə Od çərşənbəsi od kultuna istinadəndir.

AMEA-nın Folklor İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, dosent İlhamə Qəsəbova

“Deyilənə görə suyun təmizləmədiyini od yandırar, təmizləyə-təmizləyə çıxarar”-deyə İlhamə Qəsəbova bildirib.

Alim qeyd edib ki, bölgələrimizdə çərşənbələrin adları müxtəlif şəkildə adlandırıla bilər. “Üzgü çərşənbə”, “Kül çərşənbəsi”, “cığırıqçı", “Xəbərçi” və s. müxtəlif adlarla adlandırılmasına baxmayaraq, mahiyyət etibarilə Novruz bayramının gəlişini ifadə edən çərşənbədir.

“Od kultu hər zaman türkün yaradılış düşüncəsində müqəddəs sayılır. Oda bəd niyyət söyləmək olmaz, odu ayaqlamaq olmaz, oda tüpürmək olmaz. Oda kiməsə bəddua etmək üçün nəyisə tapşırmaq qeyri-mümkündür. Bunu insanlar etmir. Od, həm də göyün yer üzündə qələbəsidir. Od, qaranlığın günəş üzərində qələbəsidir. Od hər zaman istiliklə birləşmək deməkdir”-deyən İlhamə Qəsəbovanın fikrincə, od çərşənbəsində inanca görə mütləqdir ki, od qalansın, tonqal qalansın.

İlhamə Qəsəbova danışır ki, keçmiş zamanda dədə-babalarımız bir az hündür yerlərdə, təpələrdə od qalayardılar ki, od bütün istiliyi ilə ətrafa istilik versin.

“Hətta keçmişdə Günəşi çağırma, günəşi əzizləmə, günəşi müqəddəsləşdirmə kimi bir ənənəmiz olub, amma indi bu ənənə unudulub. İnanca görə, əgər həmin gün Günəşə xoş sözlər deyilərdisə, Günəş bir il boyunca həmin el-obaya xoşbəxtlik, səadət bəxş edə bilərdi.

Qərb bölgələrində və Qarabağ bölgələrində adətlər var ki, bunu kişilər daha çox icra edir və bunun hazırlıq mərhələsi Novruz bayramının digər adətlərində fərqli kişilərə istiqamətləndirilir. Kişilər yandırmaq üçün lopalar hazırlayardılar. Evlərdə neçə nəfər varsa, uşaqların sayına uyğun olaraq, lopaları hazırlayır və onu çox sərt məftillə bağlayırlar ki, açılmasın. Onları neftə qoyurlar və hər uşaq özünün adına uyğun olaraq, göyə bir lopa atıb göy üzünü işıqlandırırdı. Daha sonra bu lopalar evdə asılı vəziyyətdə qalır, yandırılır, evə işıq saçır”-deyə İlhamə Qəsəbova bildirib.

Alim qeyd edib ki, inanca görə, Od çərşənbəsində dünyasını dəyişən əzizlərimizin ruhu evlərimizi ziyarət edir.

İradə Cəlil, Bizimyol.info