ÜST maliyyə sahəsində fövqəladə vəziyyətlə üzləşdiyini bildirib

Bakı, 21 iyun, AZƏRTAC

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) maliyyə sahəsində fövqəladə vəziyyətlə üzləşdiyini bildirib.

AZƏRTAC təşkilatın məlumatına istinadla bildirir ki, ÜST-nin səhiyyənin maliyyələşdirilməsi və iqtisadiyyatı üzrə direktoru Kalipso Çalkidunun sözlərinə görə, dünya səhiyyənin maliyyələşdirilməsi ilə bağlı fövqəladə vəziyyətlə üzləşib. O, humanitar agentliklər üçün Cenevrədə keçirilən mətbuat brifinqində xəbərdarlıq edib ki, varlı dövlətlər xərcləri kəskin azaltdıqca, həm beynəlxalq yardım, həm də milli səhiyyə sistemləri ciddi problemlərlə üzləşir. Direktor Birləşmiş Ştatların, bir sıra Avropa hökumətlərinin və Aİ orqanlarının səhiyyə yardımını dondurmaq və ya azaltmaq üzrə son qərarlarını misal çəkib.

ÜST-nin proqnozları göstərir ki, bu il qlobal səhiyyə sərmayəsi 2023-cü ildəki 25 milyard dollardan 10 milyard dollar azalaraq 40 faizə qədər azalacaq. Sağlamlığa yardıma xərclənən təqribən 15 milyard dollar bu rəqəmi on ilin ən aşağı səviyyəsinə endirəcək.

Bu maliyyə çatışmazlığı, səhiyyə sistemlərini maliyyələşdirmək üçün kənar yardımdan asılı olan bir çox inkişaf etməkdə olan ölkələrdə, xüsusən də Afrikanın cənubunda səhiyyə böhranı yaradır. Bir çox ölkələrdə ABŞ tərəfindən maliyyələşdirilən səhiyyə proqramları xarici yardımın əsas mənbəyi olub. Belə ki, Birləşmiş Ştatların ayırdığı maliyyə vəsaiti Malavi kimi ölkələrdə cari səhiyyə xərclərinin 30 faizini, Mozambik və Zimbabvedə isə təxminən 25 faizini təşkil edib.

2006-cı ildən bəri aşağı gəlirli ölkələrdə adambaşına düşən xarici yardım daxili səhiyyə xərclərini ardıcıl olaraq üstələyir. Bir çox Sub-Sahara ölkələri artan borc yükü ilə üzləşir. Bəziləri borclara xidmət üçün sağlamlıqdan iki dəfə çox vəsait xərcləyir ki, bu da resursların yenidən bölüşdürülməsini çətinləşdirir. ÜST qeyd edir ki, artıq bu ölkələrdə səhiyyə xidmətlərində fasilələr yaranıb.

Bu böhranı həll etmək üçün ÜST ölkələri yardımdan asılılığı azaltmağa, təkmilləşdirilmiş vergitutma yolu ilə gəlirləri artırmağa, o cümlədən tütün və alkoqol kimi məhsullara sağlamlıq vergisini artırmağa və səmərəli səhiyyə investisiyaları üçün aşağı faizli kreditlər təmin etmək üzrə çoxtərəfli banklarla işləməyə çağırır.

ÜST həmçinin Sevilyada keçiriləcək İnkişaf üçün Maliyyələşdirmə üzrə Beynəlxalq Konfransda iştirak etməyi planlaşdırır. Bu tədbirdə qlobal liderlərin səhiyyənin maliyyələşdirilməsi böhranını həll etməsi və yeni öhdəliklər götürməsi gözlənilir.