Xərçəngdən qorunmağın 13 yolu

Müasir dövrün ən ciddi sağlamlıq problemlərindən biri olan xərçəng, hər il milyonlarla insanın həyatına təsir edir. Statistikaya görə, dünyada hər il 18,1 milyon insana xərçəng diaqnozu qoyulur, 9,6 milyon insan isə bu xəstəlik səbəbilə həyatını itirir.

Pravda.az bildirir ki, dünyada ən çox rast gəlinən xərçəng növləri ağciyər, döş, prostat və kolorektal xərçənglərdir. Ən çox ölümə səbəb olanlar isə ağciyər, kolorektal, mədə və qaraciyər xərçəngləridir.

Xərçəngdən qorunmağın yolları:

Siqaretdən uzaq durun

Siqaretin tərkibində 4000-dən çox zərərli kimyəvi maddə var. Bu maddələr DNT-yə zərər verərək hüceyrələrdə dəyişikliklərə səbəb olur və xərçəngin yaranmasına şərait yaradır. Ağciyər, yumurtalıq, lösemi, ağız, qırtlaq, burun, qida borusu, qaraciyər, mədə, böyrək, sidik kisəsi, uşaqlıq və bağırsaq xərçəngləri birbaşa siqaretlə əlaqəlidir.

Şəkər təbii qidalardan alınmalıdır

Hüceyrələr şəkərə ehtiyac duysa da, artıq şəkər və onun yaratdığı piylənmə xərçəngi artırır. Şəkər əsasən meyvə və tərəvəzlərdən alınmalıdır. Uşaqlara sağlam qidalanma vərdişləri kiçik yaşlardan aşılanmalıdır. Şəkərli qidalar həm də bədəndə iltihablanmanı artıraraq xərçəngin yaranmasına səbəb ola bilər.

Yağlı yeməklərdən uzaq durun

Qızartmalar, yağlı ətlər və yüksək yağ tərkibli qidaların istifadəsi azaldılmalıdır. Gün ərzində ən az 5 porsiya meyvə-tərəvəz, xüsusilə C vitamini ilə zəngin yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər və sitrus meyvələri yeyilməlidir. Yulaf və həftədə iki dəfə balıq da faydalıdır.
 

Aktiv həyat tərzi qəbul edin

Fiziki aktivlik metabolizmanı yaxşılaşdırır, immun sistemini gücləndirir və stresi azaldaraq xərçəng riskini azaldır. Həftədə 5 gün 30 dəqiqəlik gəzinti döş və yoğun bağırsaq xərçəngi riskini 30-40% azalda bilər.
Tərəvəz və meyvələri yaxşı yuyun

Kimyəvi maddələrin təmizlənməsi üçün meyvə və tərəvəzlər duzlu və sirkəli suda saxlanaraq yaxşıca yuyulmalıdır.
Elektron cihazlara diqqət edin

Dünya Səhiyyə Təşkilatının araşdırmalarına görə, mobil telefon istifadəsi beyin xərçəngi riskini artırır. Telefon istifadə edərkən mütləq qulaqcıqdan istifadə olunmalı, telefon yastıq altına qoyularaq yatmaqdan çəkinilməlidir.

Stresdən uzaq durun

Stres təkcə xərçəng deyil, həm də şəkərli diabet, yüksək təzyiq və ürək xəstəliklərinin əsas səbəblərindən biridir. Stresə qarşı mübarizə üçün fiziki fəaliyyət, meditasiya, musiqi terapiyası kimi üsullardan istifadə edilə bilər.
Piylənməyə qarşı tədbir görün
 

Artıq çəki və piylənmə bir çox xərçəng növünün riskini artırır. Araşdırmalara görə, piylənmə hormon səviyyələrini dəyişdirərək döş, yoğun bağırsaq, uşaqlıq, mədə, böyrək və qaraciyər xərçəngi riskini yüksəldir.

Keyfiyyətli və kifayət qədər yatın

Keyfiyyətsiz və nizamsız yuxu hormon tarazlığını və metabolizmanı pozur. Yuxu zamanı bədən üçün faydalı hormonlar ifraz olunur. Yuxu pozğunluqları bir çox xəstəliyin, o cümlədən xərçəngin yaranmasına səbəb ola bilər.

Mikrodalğalı sobada istifadə olunan qablara diqqət edin

Mikrodalğa sobaları bəzi qidaların tərkibini dəyişdirə bilər. Bu səbəbdən mikrodalğada istifadə ediləcək qabların uyğun materialdan hazırlanmasına diqqət yetirilməlidir.

Günorta saatlarında günəşdən uzaq durun

11:00-16:00 saatları arasında günəş şüaları daha güclü və xərçəngə səbəb olan maddə ehtiva edir. Bu saatlarda günəşə çıxmamaq və yüksək qoruma faktorlu günəş kremlərindən istifadə etmək vacibdir.

Cızıqlı teflon tavalar istifadə etməyin
 

Cızıqlı və köhnəlmiş teflon tavalar xərçəngə səbəb olan maddələr buraxa bilər. Keyfiyyətli və standartlara uyğun məhsullardan istifadə edilməlidir.
Şüşə və taxta mətbəx ləvazimatlarına üstünlük verin

Plastik qablar xərçəngə səbəb olan maddələr ehtiva edə bilər. Bunun əvəzinə şüşə və taxta məhsullara üstünlük verilməlidir. Əgər plastik istifadə olunursa, keyfiyyətli və mikrodalğaya uyğun məhsullar seçilməlidir.
Əminə Bayramova