Xərçəngin nöqtəvi müalicə metodlarının inkişafında irəliləyiş əldə edilib

Amerikalı alimlər şiş hüceyrələrinin tanınmasında immun sisteminin əsas vasitəsi olan T-hüceyrə reseptorlarını əvəz edə biləcək zülallar hazırlamaq üçün süni intellektdən istifadə ediblər. Bu kəşf xərçəng və viral infeksiyalar üçün hədəflənmiş müalicələrin inkişafını sürətləndirə bilər.
Oxuməni.az xəbər verir ki, bu barədə araşdırma “Science” jurnalında dərc olunub.
T-hüceyrələri normal olaraq bədənin hüceyrələrini səthində pMHCI molekullarından istifadə edərək xəstəlik əlamətləri üçün "yoxlayır". Hüceyrə xəstədirsə, T-reseptoru bunu tanıyır və immun cavabı işə salır. Ancaq terapiyada uyğun reseptor tapmaq çətindir, çünki bu, çox vaxt və pul tələb edir.
Bu problemi həll etmək üçün tədqiqatçılar süni intellekt (AI) vasitəsilə T-reseptorları kimi təhlükəli hüceyrələri müəyyən edə bilən miniatür zülallar yaradıblar. Xüsusi proqram 11 belə zülal yaradıb. Onlar süni immun reseptorlarına (CAR) daxil edilib, bu da T-hüceyrələrini birbaşa xəstə hüceyrələrə, məsələn, şiş və ya HİV ilə yoluxmuş hüceyrələrə yönəldir.
Təcrübələrdə bu konstruksiyalardan səkkizi immun reaksiyasını uğurla aktivləşdirib, ikisi isə təsirlənmiş hüceyrələri tamamilə məhv edib. Bu, metodun effektivliyini və sağlam toxuma üçün təhlükəsizliyini təsdiqlədi.
Müəlliflər vurğulayırlar ki, AI tez bir zamanda (bir neçə həftə ərzində) müəyyən bir xəstə üçün dəqiq immun reseptorları yarada bilər. Bu, xüsusilə vacibdir, çünki immun hədəflər genetik xüsusiyyətlərə görə müxtəlif insanlarda fərqlənir.
Almaz Həsənli