Icma.az
close
up
RU
Xəzərin dərinliklərində XII əsrə aid qala aşkarlanıb

Xəzərin dərinliklərində XII əsrə aid qala aşkarlanıb

Icma.az, Azvision portalına istinadən məlumat yayır.

AzVision.az xəbər verir ki, qədim xəritələrdə Xəzər dənizi indikindən qat-qat böyük göstərilir. Alimlərin fikrincə, indiki su sahəsi əvvəlki ölçüsünün yalnız üçdə birini təşkil edir. Burada sahil xətti seysmik proseslərin və suyun səviyyəsindəki dalğalanmaların təsiri altında dəyişib. Bəzən torpaq su altında qalıb və dənizin əvvəlki dibi adalara çevrilib.
Hülakilər qəsri və Bakının rolu
XIII əsrdə müasir Azərbaycan ərazisi Monqol imperiyasının hissələrindən biri olan Hülakilər ulusunun tərkibində idi. O dövrdə sahil qalaları strateji əhəmiyyətə malik idi - onlar ticarət yollarını və yaşayış məntəqələrini dənizdən gələn hücumlardan qoruyurdular. Belə istehkamlardan biri də “Səbail qalası” olub.
700 ildən çox suyun altında
İstehkam XII əsrdə Şirvanşah III Fəribuzun dövründə tikilib. Bayıl körfəzindəki kiçik bir adada dayanan istehkam Bakıya yaxınlaşan yolları qoruyurdu. Lakin 1306-cı ildə güclü zəlzələ baş verib. Seysmik aktivlik nəticəsində ada nəhəng daş konstruksiyası ilə birlikdə suya qərq olub.
Dənizin dərinliyindən qayıdış
“Xəzəri xilas edək” – Tokayev Uzun müddət qala haqqında yalnız salnamələrdə və əfsanələrdə məlumat verilirdi. Lakin 2000-ci illərin əvvəllərində Xəzər dənizinin səviyyəsi aşağı düşəndə sudan xarabalıqlar peyda oldu: divarların və qüllələrin konturları, demək olar ki, müntəzəm dördbucaq şəklindədir. Tədqiqatçılar üçün bu, qalanın mövcudluğunun birbaşa sübutu oldu.
Unikal tapıntılar
Arxeoloqlar strukturun həqiqətən də hərbi təyinatlı olduğunu təsdiqləyiblər. Qalın divarlar, qüllələr və plan orta əsr istehkam standartlarına uyğundur. Belə qalalar mühasirələrə və katapult zərbələrinə tab gətirərək düşmənin vəziyyətini çətinləşdirirdi.
Xəzərin taleyi və yeni kəşflər
Dənizin suyunun çəkilməsi əsrlər boyu Xəzərin dibində gizlədilmiş obyektləri əlçatan edir. Vəziyyət bir neçə onillikdə yoxa çıxan Aral dənizi hekayəsini xatırladır. Xəzərin tamamilə quruması ehtimalı az olsa da - Volqa və Ural çayları onu qidalandırmaqda davam edir, - suyun geri çəkilməsi yeni arxeoloji sirləri aşkarlaya bilər.
*******************************************
Bununla belə, son illər Xəzərdə suyun səviyyəsinin azalaması mütəxəssisləri ciddi şəkildə narahat edir. Onların fikrincə, əgər bunun qarşısını almaq üçün zəruri tədbirlər görülməsə, Xəzər dənizi həqiqətən də Aral dənizinin acı taleyini təkararlaya bilər.
Təsadüfi deyil ki, Qazaxıstan prezidenti Qasım-Jomart Tokayev Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının (ŞƏT) sammitindəki çıxışında diqqəti Xəzərin quruması probleminə yönəldərək, onun vəziyyətinin kirtik olduğunu vurğulayıb. .
Sahil İsgəndərov
AzVision.az
Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:42
embedMənbə:https://azvision.az
archiveBu xəbər 05 Sentyabr 2025 14:46 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Rusiya bankları İran akkreditivlərini qəbul etməyə başlayıblar

20 Oktyabr 2025 15:22see212

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see200

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see172

Qazaxıstan və Azərbaycan arasında süni intellekt və İT sahəsində əməkdaşlıq üçün böyük potensial var Nazirliyin İdarə rəhbəri

20 Oktyabr 2025 17:30see163

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see152

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see149

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

20 Oktyabr 2025 00:57see143

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see141

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see139

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see139

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see135

Naxçıvan məktəblisi “Statistik olimpiada”nın qalibi olub

21 Oktyabr 2025 03:36see134

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see132

Rıbin və həyat yoldaşı öləcəkləri halda tək oğul övladlarına təlimatlar tərtib ediblər...

20 Oktyabr 2025 00:18see131

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see130

Oyundan sonra duş qəbul edə bilmədilər Atletiko dan UEFA ya şikayət

21 Oktyabr 2025 00:12see129

Qara zirə yağı: Hər dərdin dərmanı

20 Oktyabr 2025 05:06see126

Fransada tornado nəticəsində 1 nəfər ölüb, xəsarət alanlar var

21 Oktyabr 2025 03:34see124

Bunları yesəniz gec YAŞLANACAQSINIZ

21 Oktyabr 2025 02:37see123

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see122
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri