Yeni qurulan Ağdamdan dünyaya verilən mesajlar

Pərvanə SULTANOVA
[email protected]

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev ənənəyə sadiq qalaraq öz ad günündə yenə də azad olunmuş ərazilərə səfər etdi. Dövlət başçısı dekabrın 24-də Ağdam şəhərində 2-ci yaşayış kompleksinin açılışında iştirak edib, buraya köçən sakinlərlə görüşərək onlara evlərin açarlarını təqdim edib.

Xatırladaq ki, dövlət başçısı bu kompleksin təməlini 2023-cü ildə qoyub. Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva bu ilin fevralında kompleksdə görülən tikinti işlərinin gedişi ilə tanış olublar. Dekabrda buraya 104 ailənin (426 nəfər) köçürülməsi nəzərdə tutulur. 2026-cı ilin yanvar-fevral aylarında isə daha 1164 ailə (4772 nəfər) köçürüləcək.

Prezident İlham Əliyev sakinlərlə görüşündə çıxışı zamanı Ermənistanın Azərbaycana qarşı talançılıq siyasətindən danışaraq bir sıra mühüm mesajlar verib.

Məlumdur ki, 30 il ərzində ermənilər işğal altındakı torpaqlarımızı viran qoyub, bütün tikililəri, infrastrukturu dağıdıb. Ən çox dağıntılara məruz qalan regionlarımızdan biri məhz Ağdam olub. Ermənilər Ağdamı yerlə-yeksan edib, bir tikilini belə salamat qoymayıblar. Dövlət başçısı 2020-ci il 20 dekabrda MDB Dövlət Başçıları Şurasının videokonfrans formasında keçirilən iclasında çıxışı zamanı deyib ki, Ağdam şəhəri yoxdur. O dağıdılıb: "Ağdam şəhərindən yarımdağıdılmış məscid qalıb. Biz maraqlananda ki, bəs onu niyə digər məscidlər kimi dağıtmayıblar, bizə deyildi ki, bu, özünəməxsus oriyentir olub. Yəni Azərbaycan Ordusu bu istiqamətdə hücum edərsə, artilleriyanın vurmağına dəqiq oriyentirlər vermək üçün olub".

Dövlət başçısının bu açıqlaması ermənilərin Ağdamı hansı vəziyyətə salmasını tam şəkildə təsvir edirdi. Bəli, işğal dövründə Ağdam urbisidə məruz qalıb. Bu, Ermənistan dövlətinin məqsədyönlü siyasəti, Azərbaycana qarşı olan düşmənçiliyin bariz nümunəsi idi.

Prezident öz çıxışında məqsədin tam aydın olduğunu deyib: "Birincisi, talançılıq. Çünki bütün binaların daşları bir-bir sökülərək talan edilmişdir, müxtəlif yerlərdə, Ermənistan ərazisində satılmışdır. Digər tərəfdən, Ermənistan dövləti bu bölgələrdə Azərbaycan xalqının tarixi irsini tamamilə silmək istəyirdi. Üçüncü məqsəd isə bu şəhəri elə vəziyyətə salmaq idi ki, artıq burada yaşayış mümkün olmasın, azərbaycanlılar heç vaxt buraya qayıtmaq haqqında düşünməsinlər. Ancaq səhv etdilər. Biz, xalqımız bütün bu əzablı illər ərzində bir amalla yaşamışıq ki, öz doğma dədə-baba torpaqlarımıza qayıdaq və qayıdandan sonra bu torpaqları, bu şəhərləri, kəndləri bərpa edək. Azərbaycan xalqı heç vaxt işğalla barışmamışdır. Əminəm, bütün xalqımız, o cümlədən keçmiş köçkünlər bilirdilər və inanırdılar ki, tarixi ədalət bərpa ediləcək.".

Azərbaycan tarixi ədaləti beş il əvvəl öz gücünə bərpa etdi. Keçmiş münaqişənin həlli ilə məşğul olmaq öhdəliyi daşıyan beynəlxalq strukturlar ötən 30 ildə nəinki öz vəzifələrini yerinə yetirdilər, əksinə, işğalçıya dəstək verməklə, münaqişəni dondurmağa çalışmaqla əvvəlki status-kvonu saxlamağa cəhd edirdilər. Onlar Azərbaycanın haqq səsini eşitmək, həqiqətlərini görmək istəmirdilər. Bakı isə dəfələrlə bəyan edirdi ki, sülh danışıqları nəticə verməsə, digər varinatlar istisna deyil.

Prezident sakinlərlə görüşdə bu məqama da diqqət çəkərək deyib ki, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi ilə məşğul olan, hər halda beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən bu vəzifəni icra etməli olan qurumlar başqa fikirdə idi: "Onlar Ermənistan dövləti ilə, işğalçı, talançı dövlətlə həmrəy idilər. Xüsusilə ATƏT-in Minsk qrupunun yarıtmaz və antiazərbaycan fəaliyyətini qeyd etmək istərdim. Bu qrup 1992-ci ildə yaradılmışdır və o vaxt bizim torpaqlarımızın işğal altına düşməsinin birinci mərhələsi idi. Bu qrupun və onun həmsədrlərinin məqsədi məsələni həll etmək əvəzinə, əksinə, bu işğalı əbədi etmək, Ermənistana haqq qazandırmaq, Azərbaycan xalqını və dövlətini isə işğalla barışdırmaq idi. Mən 17 il ərzində ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrləri ilə təmasda olmuşam, onlarla çoxsaylı görüşlər keçirmişəm. Hər dəfə görüşəndə illər keçdikcə görürdüm ki, bunların məqsədi məsələni həll etmək, işğala son qoymaq, BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrinin icrasına nail olmaq yox, işğalı əbədi etmək idi. Sanki danışıqlar masasında bir tərəfdə Ermənistan və Minsk qrupunun həmsədrləri, digər tərəfdə isə Azərbaycan idi. Bax, bu 17 il ərzində keçirdiyim saysız-hesabsız görüşlərin nəticəsi budur. Hesab edirdilər ki, buna nail olacaqlar. Hesab edirdilər ki, bizi inandırmağa nail olacaqlar ki, biz öz əzəli torpaqlarımızdan əl çəkək. Ancaq yenə də Ermənistan dövləti kimi səhv etdilər. Mən işğal dövründə dəfələrlə demişdim ki, xalqımız və dövlətimiz heç vaxt işğalla barışmayacaq, nəyin bahasına olursa-olsun, öz doğma torpaqlarını qaytaracaq".

2016-cı il Aprel döyüşlərindən sonra Ermənistana ixracı qadağan olunan "İskəndər M" raketlərinin verilməsi, müharibə dövründə həmin raketlə Şuşanın vurulması

İşğal dövründə Ermənistan təkcə siyasi dəstək göstərilmirdi, həm də hərbi, iqtisadi maliyyə dəstəyi göstərilirdi ki, bu da İrəvanı işğalı davam etdirməyə şirnikləndirirdi. Ermənistana İkinci Qarabağ müharibəsində bəzi güclər tərəfindən hərtərəfli dəstək verildi.  44 günlük müharibə dövründə Ermənistanın silahlandırılması, təyyarələrlə, İran ərazisindən Ermənistana silah-sursat göndərilməsi davam edirdi.

Dövlət başçısı bildirib ki, həm İkinci Qarabağ müharibəsi, həm antiterror əməliyyatı nəticəsində Ermənistandan qənimət kimi götürdüyümüz və məhv etdiyimiz silahların pul dəyəri təqribən 5-6 milyard dollardır: "Bunların dağılmış bəzi nümunələri Bakıda Hərbi Qənimətlər Parkında nümayiş etdirilir, o cümlədən "İsgəndər M" ballistik raketi, hansı ki, ümumiyyətlə, Ermənistanda olmamalı idi. Çünki "İsgəndər M" raketinin ixracı qadağandır. Əgər belə demək mümkündürsə, ixraca açıq olan "İsgəndər E", yəni eksport növüdür. "İsgəndər M" raketi necə Şuşaya zərbə endirdi? Elə bu, böyük sualdır. Yəni pulsuz silah, maliyyə yardımı. Hər il Amerikada, Fransada marafonlar keçirilirdi. Separatçılar, separatçı liderlər, - hansılar ki, bu gün Bakıda məhkəmə qarşısında cavab verirlər, - oraya vizalar alırdılar. Necə ola bilər? Minsk qrupunun həmsədr ölkələrinə separatçılar necə gedə bilərdilər? Axı digər separatçı ərazilər də var. Onlara Amerikaya, yaxud da ki, Fransaya kimsə viza verə bilər? Gedin, baxın, bu gün nə qədər separatçı inzibati ərazi var?! Ukrayna ərazisində, Moldova ərazisində, Gürcüstan ərazisində separatçı yuvalar var. Onların rəhbərlərinə Amerika, Fransa, Avropa ölkələri viza verə bilər? Yox. Amma erməni separatçılarına niyə vizalar verilirdi? Yəni dediyim sözün bir təsdiqi də budur. Onlar telemarafonlar keçirirdi, 100 milyonlarla dollar pul yığırdılar. Onlara gizli mənbələrdən də pul ötürülürdü, bir məqsədlə ki, bu torpaqları əbədi işğal altında saxlasın, Azərbaycan xalqına divan tutsun, bu şəhər və kəndləri daim nəzarət altında saxlasın. Bax, görün biz kimlərlə kəllə-kəllə getmişik. Biz görün Ermənistana olan hansı dəstəyin fonunda İkinci Qarabağ müharibəsində Qələbə qazanmışıq. Yəni, ona görə bütün bunlar, necə deyərlər, həm düzgün çatdırılmalıdır, həm də bizim təhsil müəssisələrimizdə, ictimai məkanda dəqiq təqdim edilməlidir, yəni bu unudulmamalıdır və biz də heç vaxt unutmamalıyıq".

Ermənistan işğal dövründə Azərbaycanın təbii sərvətlərini də talan etdi. Meşələri kütləvi məhv etdi, qızıl və digər yataqlar, mineral mədənlər talan olundu. Gələcəkdə bu ərazilərdə yaşayışa imkan verməmək üçün torpaqlarımız kütləvi şəkildə minalandı. Azərbaycan bu gün həm bərpa-quruculuq işləri ilə məşğul olur, həm də ərazilərin minalardan təmizlənməsini həyata keçirir.

Təəssüf ki, postmüharibə dövründə də Ermənistan antiazərbaycan fəaliyyətini davam etdirir. Hazırda Ermənistanın və xaricdəki ermənipərəst dairələr, siyasətçilər Azərbaycana qarşı fəaliyyət göstərməkdə davam edirlər. Azərbaycanda məhkəməsi gedən müharibə cinayətkarlarının əsir kimi qələmə verilməsi və onların azadlığa buraxılmasının tələb olunması da qərəzli münasibəti göstərir, sülh prosesinə mane olmaq istəyindən irəli gəlir.

Milli Məclisin deputatı Arzuxan Əlizadə mövzu ilə bağlı "525"ə deyib ki, Azərbaycan beş il əvvəl 44 günlük Vətən müharibəsi ilə öz torpaqlarını işğaldan azad edərək böyük Zəfər əldə etdi. Daha sonra isə bir günlük antiterror əməliyyatları ilə Qarabağdakı separatçı rejimin varlığına son qoyaraq öz ərazi bütövlüyünü və suverenliyini tam bərpa etdi: "Bununla da regionda yeni reallıqlar yarandı. Bu, məsələnin bir tərəfidir, digər tərəfdən isə təbii ki, 30 ilə yaxın müddət ərzində işğal altındakı ərazilərimizi yenidən qurmğa başladıq, genişmiqyaslı və sürətli bərpa-quruculuq işlərinə start verildi. Biz torpaqlarımızı işğaldan azad etdikdən sonra çox acınacaqlı və dəhşətli bir mənzərə ilə qarşı-qarşıya qaldıq. Faktiki olaraq düşmən 30 il ərzində bütün infrastrukturu sıradan çıxarmış, yaşayış evləri, inzibati binalar, hətta məzarlıqlar, yəni ərazidə nə varsa, hamısı yerlə-yeksan edilmişdir. Azərbaycan dövləti beş il ərzində azad edilmiş ərazilərdə misli görünməmiş işlər həyata keçirib. Üç böyük beynəlxalq əhəmiyyətli hava limanı istifadəyə verilib, Füzuli, Zəngəzur, eləcə də Laçında, yollar çəkilib, dəmir yolları xətləri bərpa olunmaqdadır, insanlarımız öz yurd-yuvasına qayıdır. Böyük Qayıdış proqramı həyata keçirilir. Artıq 10 minlərlə sakin öz doğma el-obasına qayıdıb. Bu proses çox uğurla davam edir".

Deputat deyib ki, Prezident mütəmadi olaraq azad edilmiş ərazilərdə yeni infrastruktur layihələrinin həm təməlqoyma mərasimlərində, həm açılışlarında şəxsən iştirak edir: "Dövlət başçısı davamlı olaraq Qarabağa və Şərqi Zəngəzura səfərlər edir.

Eyni zamanda, Prezident bayram günlərində, ad günündə azad olunmuş ərazilərə səfərlər edir, insanlarla görüşüb, onlara mənzillərinin açarlarını şəxsən təqdim edir. Dekabrın 24-də dövlət başçısı ad gününü növbəti dəfə Ağdama geri qayıdan vətəndaşlarla birgə keçirdi, onlara evlərinin açarlarını təqdim etdi. Prezident İlham Əliyev, eləcə də Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva bu proseslərdə mütəmadi olaraq şxsən iştirak edirlər. Prezident hər dəfə sakinlər qarşısındakı çıxışında faktiki olaraq çox ciddi mesajlar verir. Bu mesajlar həm dostlarımıza, həm düşmənlərimizə ünvanlanır. Ermənistan tərəfə mütəmadi olaraq ciddi mesajlar verilir ki, onların 30 il ərzində darmadağın etdikləri ərazilərimiz yenidən qurulur, bərpa edilir. Bütün dünyaya bu mesajlar verilir. Təəssüflər olsun ki, dünyanın müəyyən bir qismi, bəzi beynəlxalq təsisatlar, Avropa İttifaqı başda olmaqla bütün bunları görməzdən gəlirlər. Azərbaycan torpaqları 30 il ərzində işğal altında olanda səslərini çıxarmayan, faktiki olaraq işğala rəvac verən, işğalçıya dəstək göstərən həmin qurumlar bu gün Azərbaycanın üzərinə gəlməyə qalxırlar və cənab Prezidentin verdiyi mesajlar əslində ən çox da elə onlara ünvanlanıbdır ki, biz öz gücümüzə beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərini həyata keçirmişik. Biz bu yolda dayanmadan irəliləyirik. Və heç kim bu proseslərin qarşısını ala bilməz. Bu gün Azərbaycan regionun əsas lider ölkəsidir. Bundan narahat olan qüvvələr var, cənab Prezidentin mesajı həm də onlara yönəlibdir ki, Azərbaycanın inkişafından, möhkəmlənməsindən, bütövlükdə Türk dünyasının güclənməsindən narahat olan qüvvələr qoy narahat olmaqda davam etsinlər. Biz öz yolumuzla gedirik, ədaləti, haqqı bərpa etmişik. Bu baxımdan təbii ki, Azərbaycanın həm iqtisadiyyatı güclənməkdə davam edir, infrastruktur layihələri həyata keçirilir. Kommunikasiya qovşaqları genişlənir. Azərbaycanın əhəmiyyəti bir qədər də artır".