Yerdən 35 dəfə böyük ekzoplanet kəşf edilib

Astronomlar Kepler-139 ulduz sistemində Yerdən təxminən 2000 işıq ili uzaqlıqda yerləşən Kepler-139f adlı yeni ekzoplanet kəşf ediblər. 

Kütləsi Yerdən 35 dəfə böyük olan nəhəng ekzoplanet indiyə qədər görünməyib. 

2 may 2025-ci ildə “The Astrophysical Journal Letters” jurnalında dərc edilən bir araşdırma, elm adamlarının bu gizli planeti kəşf etmək üçün bir neçə üsuldan necə istifadə etdiklərini və bu da sistemdəki digər dünyaların xüsusiyyətlərini aydınlaşdırmağa kömək etdiyini ortaya qoyur.

Kepler-139f-ni aşkar etmək üçün Prinston Universitetinin alimləri Kaleb Lammers də iki üsuldan istifadə ediblər: radial sürət (RV) və tranzit vaxtı dəyişmələri (TTV). Radial sürət bir planetin öz ulduzunu necə “çəkdiyini” ölçür, onun yırğalanmasına səbəb olur və bizə planetin kütləsini təyin etməyə imkan verir.

TV isə digər görünməyən dünyaların cazibə qüvvəsinin yaratdığı məlum planetlərin keçid müddətlərindəki kiçik dəyişiklikləri ölçür. 

Dəqiq radial sürət ölçmələri və TTV-ni birləşdirərək elm adamları ən kənar super-Yer (Kepler-139c) və qaz nəhəngi (Kepler-139e) arasında yerləşən Kepler-139f planetini kəşf ediblər. 

Kütləsinə görə Neptunla müqayisə oluna bilən planetin orbital dövrü 355 gündür və öz ulduzundan təxminən 1 astronomik vahid məsafədə yerləşir.

Kepler-139f-I tapılması bir çox planet sistemlərinin, xüsusən də daha geniş orbitlərdə “gizli” dünyaları saxlanmasının mümkünlüyü ı vurğulayır.

Mütəxəssislər bildirirlər ki,  bir çox planet sistemləri xüsusən də onların xarici bölgələrində görünməyən dünyalara sahib ola bilər. Ənənəvi üsullar, məsələn, Kepler və TESS-in tranzit metodu, tez-tez keçdikləri üçün ulduzlarına yaxın olan planetləri aşkar etməkdə daha yaxşıdır. 

Bununla belə, Kepler-139f kimi uzun orbital dövrləri olan planetlər aşkar etmək üçün RV və TTV metodlarının birləşməsi tələb edilir.

“Cebheinfo.az” xatırladır ki, 2026-cı ildə Avropa Kosmik Agentliyi “Planetary Transits and Oscillations of Stars” (PLATO) missiyasını işə salacaq, bu missiya tranzit planetlərin axtarışını davam etdirəcək və Kepler tərəfindən əvvəllər tədqiq edilmiş sistemlər haqqında məlumatları dəqiqləşdirəcək. 

PLATO TTV ölçmələrini təkmilləşdirəcək ki, bu da maili orbitləri olan daha çox planeti aşkar etməyə imkan verəcək. 

Xəzər
“Cebheinfo.az”