Yerlə toqquşa biləcək ulduzlararası cisimlər daha çox hansı regiona təhlükə yarada bilər?

Alimlər Günəş Sisteminə daxil olan ulduzlararası cisimlərin Yer kürəsinə təsir riskinin yeni bir qiymətləndirməsini dərc ediblər. Araşdırmaya görə, ulduzlararası cisimlərin, xüsusən də ekvator yaxınlığındakı bölgələrə yönəlmə ehtimalı daha yüksəkdir və bu bölgələrdə təsir ehtimalı əhəmiyyətli dərəcədə artır.
Miçiqan Dövlət Universitetindən Dr. Darryl Seligmanın rəhbərlik etdiyi tədqiqat, potensial ulduzlararası təsir edən cisimlərin orbitlərini, sürətlərini və düşmə istiqamətlərini modelləşdirib. Araşdırmanın məqsədi hələlik sayı məlum olmayan bu cisimlərin paylanmasını anlamaqdır.
Bu günə qədər yalnız üç ulduzlararası obyekt aşkar edilib: 2017-ci ildə 'Oumuamua', 2019-cu ildə 2I/Borisov və hazırda Günəş ətrafında fırlanan 3I/ATLAS. Lakin, alimlər Günəş Sisteminin 4,6 milyard illik tarixində daha çox ulduzlararası obyektə ev sahibliyi etdiyinə və bəzilərinin Yerə təsir göstərə biləcəyinə inanırlar.
Ən yüksək risk Günəşin hərəkət istiqamətindən qaynaqlanır
Tədqiqata görə, ulduzlararası obyektlərin Yerə dəyməsi üçün ən çox ehtimal olunan iki istiqamət var. Birincisi, Günəşin Süd Yolunda hərəkət etdiyi istiqamət olan "günəş zeniti"dir. Alimlər bunu "Əgər vasitə hərəkət edirsə, əksər yağış damcıları ona qarşı dəyəcək" deyərək izah edirlər.
İkinci risk zonası, Süd Yolunun yerləşdiyi qalaktik müstəvidir. Bu bölgədə ulduzların və planet sistemlərinin sıxlığı yüksəkdir. Ona görə də ulduzlararası obyektlərin bu müstəvidən gəlmə ehtimalı daha yüksəkdir.
Yavaş Hərəkətli Cisimlər Daha Təhlükəlidir: Tədqiqat göstərir ki, ulduzlararası cisimlərin əksəriyyəti yüksək sürətlə hərəkət edir, lakin Yerə təsir edə biləcək qrup gözlənilmədən daha yavaşdır. Günəşin cazibə qüvvəsi bu yavaş cisimləri daha asanlıqla tutur və onların orbitlərini Yerlə kəsişmək üçün dəyişdirə bilər.
Fəsillər də rol oynayır. Tədqiqata görə, sürətlə hərəkət edən ulduzlararası cisimlər yazda Yerə təsir etmək üçün ən böyük potensiala malikdir, çünki Yer bu dövrdə Günəş zenitinə doğru hərəkət edir. Lakin, Yerin yerləşməsinə görə, potensial təsir sayı qışda daha çoxdur.
Ən çox təsirlənən bölgə: Ekvator və Şimal Yarımkürəsi
Modelləşdirməyə görə, ulduzlararası cisimlərin Yerə ekvator yaxınlığında təsir etmə ehtimalı daha yüksəkdir. Bu bölgədə təsir riski digər enliklərə nisbətən daha yüksəkdir. Risk Şimal Yarımkürəsində də bir qədər artır. Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, bu, Yerin fırlanması və orbital dinamikası ilə əlaqədardır.
Tədqiqat rəqəm təqdim etmir, lakin paylanmanın anlaşılmasını təmin edir.
Tədqiqatçıların sözlərinə görə,ulduzlararası obyektlərin faktiki sayının məlum olmadığı üçün toqquşmaların tezliyi barədə təxmin vermək mümkün deyil. Onlar qeyd ediblər ki, tədqiqat yalnız onların hansı istiqamətlərdən yarana biləcəyini və Yer kürəsinin hansı bölgələrinə daha çox təsir göstərə biləcəyini araşdırır.
Alimlər onu da qeyd ediblər ki, hazırda tikilməkdə olan Vera Rubin Rəsədxanasının ulduzlararası obyektləri daha dəqiq izləyə biləcək və bu rəsədxananın gələcək müşahidələrinə istiqamət verəcək.