Icma.az
close
up
RU
Yüksək təzyiqin qarşısını almaq mümkündür MÜSAHİBƏ

Yüksək təzyiqin qarşısını almaq mümkündür MÜSAHİBƏ

Icma.az bildirir, Bakivaxti portalına istinadən.

Bakıvaxtı.az Səhiyyə Nazirliyi Elmi-Tədqiqat Tibbi Bərpa İnstitutunun kardioloqu Tünzalə Seyidəliyevanın “Sağlam həyat tərzi ilə yüksək təzyiqin qarşısını almaq mümkündür” mövzusunda müsahibəsini təqdim edir.

– Tünzalə xanım, əvvəlcə izah edin, arterial hipertoniya nədir?

– Arterial hipertoniya (yüksək qan təzyiqi) – qan damarlarının divarlarına göstərilən təzyiqin normadan artıq olması ilə xarakterizə olunan bir haldır. Qan təzyiqi iki göstəricidən ibarətdir: sistolik (yuxarı) və diastolik (aşağı). Normal göstərici 120/80 mm civə sütunu hesab olunur. Əgər təzyiq 130/80 mm Hg və ya daha yüksəkdirsə, bu artıq hipertoniya sayılır.
Hipertoniya ürək, beyin, böyrəklər və digər orqanlar üçün ciddi fəsadlar yarada bilər. Müalicə olunmadıqda, infarkt, insult, böyrək xəstəlikləri və digər həyati təhlükəli hallara səbəb ola bilər. Əlamətləri bəzən hiss olunmur, bu səbəbdən müntəzəm təzyiq ölçmək vacibdir.
Hipertoniya üç mərhələdə təsnif olunur:
1-ci mərhələ (yüngül): 130–139/80–89 mm Hg
2-ci mərhələ (orta): 140–159/90–99 mm Hg
3-cü mərhələ (ağır): 160/100 mm Hg və daha yuxarı
Əksinə, hipotoniya zamanı təzyiq 90/60 mm Hg-dan aşağı olur. Hər iki vəziyyətin yaranmasına yaş, genetika, həyat tərzi, xroniki xəstəliklər və digər amillər təsir edir.

– Hipertoniya əsasən hansı yaş qruplarında müşahidə olunur?

– Ən çox yaşlı insanlarda rast gəlinir. Yaş artdıqca damarların elastikliyi azalır, bu da təzyiqin yüksəlməsinə gətirib çıxarır. Xüsusilə 60 yaşdan yuxarı şəxslər risk qrupundadır.
Bununla belə, 40–60 yaş arası insanlar da risk altındadır. Burada düzgün olmayan qidalanma, fiziki passivlik, stres, siqaret, spirtli içkilər və irsiyyət əsas rol oynayır. Hətta 30 yaşdan aşağı şəxslərdə də bu hal qeydə alınır – xüsusilə ailə üzvlərində hipertoniya olanlarda və sağlam olmayan həyat tərzi keçirənlərdə.

– Bəs xəstəliyin əsas yaranma səbəbləri nələrdir?

– Hipertoniya əsasən iki formada olur:
Birincili (əsas) hipertoniya – ən geniş yayılmış növdür. Əsas səbəbi bilinmir, lakin genetik meyllilik, yaş, qeyri-sağlam həyat tərzi kimi faktorlarla bağlıdır.
İkincili hipertoniya isə konkret bir xəstəlik və ya vəziyyətlə əlaqəlidir: məsələn, böyrək problemləri, hormonal pozğunluqlar (tiroid, adrenal və ya hipofiz bezləri ilə bağlı), yuxu apnesi və ya bəzi dərman preparatlarının istifadəsi nəticəsində yaranır.
Fiziki passivlik, artıq çəki, duzlu qidalar, siqaret və alkoqol da hipertoniya riskini artıran amillərdir

– Təzyiqi evdə ölçmək mümkündürmü?

– Bəli, mümkündür və bu, təzyiqin effektiv nəzarətində vacib rol oynayır. Ən çox istifadə olunan üsul avtomatik qan təzyiqi ölçən cihazlardır. Xüsusilə qolda ölçən cihazlar daha dəqiq nəticə verir.
Təzyiqi ölçərkən aşağıdakı qaydalara əməl etmək vacibdir:
Ölçmədən əvvəl 5 dəqiqə sakit oturun
Siqaret, qəhvə və ya fiziki fəaliyyət ölçmədən əvvəl olmamalıdır
Qol səviyyəsində və rahat vəziyyətdə oturaraq ölçün
Hər iki qoldan ölçməyi və nəticələri müqayisə etməyi tövsiyə edirik
Həftədə bir neçə dəfə ölçmək faydalıdır, lakin yüksək təzyiq hallarında gündəlik nəzarət daha doğrudur.

– Hipertoniya necə diaqnoz qoyulur?

– Diaqnozun qoyulmasında əsas amil – təzyiqin mütəmadi ölçülməsidir. Adətən üç fərqli gündə, müxtəlif saatlarda ölçmələr aparılır. Çünki təzyiq bir dəfəlik ölçmə ilə səhv nəticə verə bilər – stres və ya mühit təsirindən müvəqqəti yüksək ola bilər.
Ev şəraitində ölçmələrə əlavə olaraq, həkim tərəfindən 24 saatlıq ambulator monitorinq (Holter monitorinq) də təyin oluna bilər. Bu, gün ərzində təzyiqin necə dəyişdiyini izləməyə imkan verir.
Bundan əlavə, aşağıdakı müayinələr aparılır:
Qan və sidik analizləri – hipertoniya səbəblərini və digər xəstəlikləri müəyyənləşdirmək üçün
EKQ – ürəkdə hipertoniya nəticəsində yaranan dəyişiklikləri aşkar etmək üçün
Exokardioqrafiya (ürək USM) – ürək divarlarında qalınlaşma və digər dəyişiklikləri görmək üçün
Böyrək funksiyası testləri – çünki böyrəklərlə bağlı problemlər də təzyiqi artıra bilər
Ümumiyyətlə, hipertoniya ciddi nəzarət tələb edən bir xəstəlikdir. Onun vaxtında aşkarlanması və müalicəsi sağlam həyatın əsas şərtidir.

Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:40
embedMənbə:https://bakivaxti.az
archiveBu xəbər 21 İyul 2025 11:05 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see276

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see249

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see181

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see176

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see138

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see133

Netanyahudan Rəfah keçid məntəqəsinin açılması barədə məlumata REAKSİYA

19 Oktyabr 2025 00:16see131

Həkimlər soyuq mövsümdə immuniteti gücləndirməyin yollarını açıqlayıblar

19 Oktyabr 2025 07:43see129

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see128

Yəmən sahillərində tanker partladı: 24 ekipaj üzvü...

19 Oktyabr 2025 01:17see128

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see127

Yer kürəsində oktyabr ayının üçüncü maqnit qasırğası başlayıb

19 Oktyabr 2025 04:50see127

On dörd yaşlı futbolçu qız məktəbdəki zorakılığa görə intihar edib FOTO

19 Oktyabr 2025 04:02see126

Əməliyyat otaqlarında niyə yalnız yaşıl və mavi geyimlərə icazə verilir?

19 Oktyabr 2025 04:05see126

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see126

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see124

Körpələrdə genetik xəstəliklərin aşkarlanması üçün ölkəyə 300 mindən çox test gətiriləcək

19 Oktyabr 2025 20:14see124

Luvr muzeyində Azərbaycan nəfəsi: Parisdə gənc rəssam Diana Quliyevanın əsərləri sərgilənir Foto

19 Oktyabr 2025 09:10see123

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

20 Oktyabr 2025 00:57see122

“Ramiz Mehdiyevin qurduğu şəbəkənin bütün üzvləri ifşa olunacaq”

18 Oktyabr 2025 23:45see121
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri