1 2 manata satılan köynəklərin sirri açıldı RƏYLƏR

Məktəb direktorları və tikiş sexləri pul qazanmaq üçün rəng dəyişir

Özəl liseylər qanunu gözardı edir, valideynlər Təzə Bazarın yaxınlığında bahalı formaya yönləndirilir

 Yeni tədris ili yaxınlaşdıqca valideynlərin narahatlığı da artır. Və yenə də narahatlıqların mərkəzində məktəbli formaları dayanır. Yəni nə bəladır, düşmüşük?!. “Vahid məktəbli forması” deyə-deyə, məktəbli formaları son 30 ildə az qala 30 dəfə dəyişdirilib. Hələ də proses davam edir. Özəl məktəb-liseylər nə Nazirlər Kabinetinin qərarını saya salır, nə də Elm və Təhsil Nazirliyinin. NK-nin və ETN-nin qərarları “prostoy” məktəblər üçün keçərlidir. Burada da vəziyyət xoşagələn deyil. Çünki bəzi məktəblər də “at oynatmağa” can atır. Vahid məktəbli formasını vahidlikdən çıxarıb “çoxnövlülüyə” çevirirlər. Buna səbəb isə NK-nin vahid məktəbli formasıyla bağlı qərarında “əl yeri” qoymasıdır. Nədən ibarətdir bu, görəcəksiniz.          

Sosioloq Lalə Mehralı özünün sosial şəbəkə hesabında bu problemi qabardıb: 

- Məktəbli formaları 1.5 manata qədər düşüb. "Lacoste" deyilən parçadan olanlardır hamısı. Köynəkləri dirsək izi çıxarır, boyunluğu əyilir bu parça növünün. Bu il formaların rəsmi 3-cü ilidir, ilk il - 2022-2023-cü tədris ilində məcburi deyildi, könüllü alanlar da oldu, köhnə formasını geyinənlər də. 2023-2024, 2024-2025 və bu il 2025-2026 tədris ili artıq 3 ildir rəsmi vahid forma var. İndi məsələ nədir: məndə olan məlumatlara görə, bir ədədinin maya dəyəri 60 qəpiyə başa gələn köynəklər istehsalçının əlində qalıb. Keçən il 15 manata köynək alan valideynlər sevinirdi ki, münasib aldıq. Bəli, keçən il 14-15 manata satılan köynəklər bu il 1-2 manata verilir.  Niyə? Çünki vahid formabazlığın qəbulu zamanı məktəblərə ixtiyar verildi ki, 3 ildən bir İctimai Şurasını yığıb formanın rəngini dəyişmək barədə müzakirələr apara, səs çoxluğu ilə formanı dəyişə bilər.  Bu isə o deməkdir ki, vicdanını pula satan bəzi direktorlar tikiş evləri ilə anlaşıb qərarı dəyişə bilər. Özü tikiş sexi açan direktorlar da var əlbət. Deməli, növbəti il məktəblərdə formanın rəngi müzakirəyə çıxarıla, yenisi qəbul edilə, şagirdlərə məcbur yeni forma aldırıla bilər. Mən bunu AzTV-nin efirində dedim, nazirlik rəsmisi dedi ki, “bəli, müzakirə etmələrinə icazə verilib, amma dəyişməzlər”. Siz buna inanırsınız? Hamımız yaxşı bilirik ki, əlinə fürsət düşəndə çox insan vicdanını soyunub qoyur bir kənara, gedir pul qazanmağa. İndi keçən il 15 manata satılan məktəbli köynəklərinin 1-2 manata satılması da o vəlvələdəndir. Növbəti il əlində qalar qorxusu yəni.

L.Mehralının paylaşımına sosial şəbəkədəki valideynlər anında reaksiya verib. Hamının dərdi birdir, ona görə:  

Dünya Sakit: - Formalar dizayn baxımından gözəldir. Mən heç vaxt ucuza gedib keyfiyyətsiz forma almıram. Bir şalvar alıram, böyük oğlum böyüyüb içindən çıxana qədər geyinir, ardınca kiçik geyinir. Köynəklər, jaketlər də həmçinin. Bu baxımdan, 3 illik müddət məsələsinin ləğv olunması daha yaxşıdır. Dünyada elə məktəblər var ki, 100-150 ildir eyni rəng, eyni forma geyinilir. Dəyişməsə yaxşıdır, 2-3 övladı olan valideynlər üçün çox böyük yük olar dəyişsə.

Afət Tahirqızı: - Bizim məktəbin formasının qısaqollusu 25, uzunqollusu 27 manatdır. Şalvar, ətək və jaketi yazsam infarkt keçirərsən, demirəm. 

Lalə Mehralı: - Afət Tahirqızı, “Sədərək”də gördüm keçən həftə sizin məktəbin formasını, 10-15 manat idi köynəklər. 

Elmir Muradov: - Boşluğu yaradan, məktəb direktorlarına at oynatmağa, bazar açmağa şərait yaradan elə Təhsil Nazirliyinin özüdür. Sözügedən məsələdə konkret olsa, məktəblərə forma ilə bağlı qərar vermə imkanı yaratmasaydı, belə özbaşınalıqlar, alverlər də yaranmazdı. 

Lalə Mehralı: - Əlbəttə, 3 ildən bir müzakirəyə çıxarmaq nədir? Bəlkə mən böyük uşağımın paltarını saxlayıb kiçiyimə geyindirmək istəyirəm, direktorun kefi tutub dəyişirsə, əlavə xərc etməliyəm? 

İlahə Pərviz Mehdi: -  Mən ancaq “Araz”da görmüşəm boz və mavi köynək.

Lalə Mehralı: - İnstaqram doludur dükanların reklamı ilə. 

Nəsib Musa: - Çox biabırçılıqdır, köynəyin maya dəyəri 60 qəpik ola bilməz axı!..

Lalə Mehralı: - "Lacoste" parça keyfiyyətsizdir, "mayiçniy" deyilən növün maya dəyəri 2.5-3 manat olur. 

Nasib Musa: - "Lacoste" bahalı firmadır parçasını heç ediblər??

Lalə Mehralı: - Həmin növə elə deyirlər, bəlkə də, saxta “Lacoste”dir, özləri uydurub, tikişin yeri cırılır, dirsək çıxarar köynəklər. 

Arzu Rzasoy: - Bunu birdəfəlik qara, boz və ya hansısa başqa rəng edə bilməzlər ki. Bu necə vahid formadır ki, 3 ildən bir rəng dəyişir. Valideyn və şagirdləri bezdirən bu 3 illik istisnanın nəyə xidmət etdiyini açıqlasınlar daha. 

Lalə Mehralı: - Bu, ümumiyyətlə vahid deyil. 4 rəngdə, iki cür ətək forması ilə nə vahidbazlıqdır?!. 

Rəylərdən real vəziyyətin necə olduğu görünür. “Şərq”in əldə etdiyi məlumata görə, özəl liseylər valideynləri Təzə Bazarın yaxınlığındakı xüsusi mağazaya göndərir. Orada satışa çıxarılan məktəbli formalarının qiyməti 150-200 manatdır. Və NK-nin təsdiq etdiyi “vahid məktəbli formaları” da deyil. 

Məlumat üçün bildirək ki, NK-nin qərarı ilə təsdiq olunan vahid məktəbli formaları 4 müxtəlif  rəngdədir – mavi, boz, qəhvəyi, ağ-qara.  NK-nin qərarında qeyd olunur ki, 3 ildən tez olmayaraq məktəblər məsələni pedaqoji və valideyn şuralarının müzakirəsinə çıxara, valideynlərin də razılığı ilə formanı dəyişə bilərlər. Amma bütün hallarda dəyişiklik və seçim yenə də bu 4 forma arasında edilməlidir. Dairədən kənara çıxmaq olmaz. Birincisi, kənara çıxanlar var: özəl liseylər. Bu liseylər Azərbaycan Respublikasında yerləşmirmi, Azərbaycan qanunları ilə idarə olmurlarmı, şagirdləri Azərbaycan vətəndaşı deyilmi, Nazirlər Kabinetinin onlara hökmü çatmırmı?  İkincisi, tutalım məktəblərdə pedaqoji şuralar, valideyn şuraları toplandı və dedilər ki, mavi və ya boz rəngdən gözümüz yoruldu, keçək başqa rəngə. Bəlkə, valideynlərdən hansısa birinin yeni rəngdə forma almaq imkanı yoxdur, o zaman necə olacaq? Məcbur edəcəklər, mütləq, haradan pul tapırsan tap, bizim qəbul etdiyimiz rəngdə geyim al. Az imkanlı ailələr böyük övladın geyindiyini qoruyub kiçik övlada saxlayır. Bu məcburi dəyişiklik onlar üçün əlavə vəsait itkisidir. Əsas sualsa budur: vahid məktəbli formasını 4 rəngli etmək və 3 ildən bir dəyişmək ixtiyarı verməklə təhsildəki nailiyyətlərimiz də yüksəlirmi, şagirdlərimiz daha yaxşı oxuyurlarmı, əlaçıların sayı artırmı?..