50 il sonra oyanmaq üçün özünü donduran alim: Kriogenik möcüzə mümkündürmü?

1967-ci ilin yanvarında Ceyms Hayram Bedford tarixdə bir ilkə imza atdı. O, ölümünü qəbul edərək bədənini dondurmağı seçdi, o ümidlə ki, gələcəkdə texnologiya onu yenidən həyata qaytaracaq. Bugünkü günümüzdə isə Bedford və 145 digər "dondurulmuş insan” hələ də maye azot çənlərində gözləyir.

Qaynarinfo bu haqda maraqlı elmi məqaləni təqdim edir.

Ceyms Bedford: Macəraçı və alim

Bedford yalnız professor deyildi. O, Kaliforniya Universitetində psixologiya müəllimi, Birinci Dünya Müharibəsi veteranı, səyyah və macərapərəst idi.

• Afrikadan Türkiyəyə, Yunanıstandan Alyaska-Kanadaya səyahət etmişdi.

• 1967-ci ildə ona terminal böyrək xərçəngi diaqnozu qoyuldu.

Ölüm qaçılmaz idi, amma bir kitab – Robert Ettingerin kriogenik texnologiya haqqında əsəri – ona ümid verdi. Bedford qərar verdi: "bədənimi dondurun, bəlkə gələcəkdə texnologiya məni oyada bildi”.

Dondurma prosesi

• Ölümündən sonra Bedfordun bədəninə dimetilsulfoxid (DMSO) tətbiq edildi – bu, toxumaları qorumaq üçün idi.

• Sonra bədəni -196°C-də maye azot çəninə yerləşdirildi.

1991-ci ildə Alkor Kriogenik İnstitutu Bedfordun bədənini yoxlayanda üzünün 73 yaşına baxmayaraq gənc göründüyünü qeyd etdi. Lakin bəzi zədələnmələr və qan qoxusu da müşahidə olunmuşdu.

Elm nə deyir?

Kriogenik dondurma – ölüm sonrası bədəni molekulyar səviyyədə qorumaq üsuludur. Məqsəd gələcəkdə texnologiyanın onu bərpa edə bilməsidir.

Amma çətinliklər var:

• Hüceyrə zədələnməsi: Dondurma zamanı buz kristalları toxumaları dağıda bilər.

• Orqan qorunması: Bütün orqanları sağlam şəkildə bərpa etmək mümkün deyil.

• Beyin və yaddaş: Şəxsiyyət məlumatları və xatirələr texnologiya ilə qorunmur.

Gələcək ümidləri

Nanotexnologiya və molekulyar biotexnologiya sahəsində irəliləyişlər bəlkə bir gün bu problemləri həll edə bilər. Amma indiyə qədər heç bir insan dondurulub sonra həyata qayıtmayıb.

Nəticə

Bedfordun hekayəsi ölümsüzlük arzusu və elmi macəra ruhunun simvoluna çevrilib. Onun bədəni hələ də maye azotda gözləyir, texnologiyanın irəliləməsini və insan ömrünün uzadılmasına ümid edir. Kriogenik dondurma hazırda bir elmi ümiddir, amma gələcəkdə bəlkə ölümlə bağlı anlayışımızı tam dəyişəcək bir sahəyə çevriləcək.

Alpər