Alim: ABŞ liderinin Armeniyanı Albaniya adlandırması ciddi məqamlardan xəbər verir

Qafqaz Albaniyası dünya tarixində böyük yalana məruz qalan, gizlədilmiş, saxtalaşdırılmış gerçəklərdən biridir

Trampın Qafqaz Albaniyasının tarixi ilə bağlı məlumatı olsaydı, o, müasir Ermənistan ərzisini Albaniya adlandırmazdı

Cənubi Qafqazda tarix, siyasət və kimlik məsələləri uzun illərdir ki, təkcə bölgə ölkələrinin deyil, eyni zamanda beynəlxalq güclərin maraq dairəsində olan həssas mövzulardan biridir. İnformasiya savaşları və diasporaların təsiri ilə bu gün qədim tarixə dair uydurmalar beynəlxalq ictimai rəyə təqdim olunur. Tarixin saxtalaşdırılması yalnız akademik çevrələrdə deyil, həm də siyasi liderlərin ritorikasında özünü büruzə verir. Məsələn ABŞ Prezidenti Donald Tramp jurnalist Mark Levinin YouTube kanalına verdiyi müsahibədə Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinə toxunub. O, bu prosesdə mühüm rol oynadığını bildirib və sülhə töhfə verdiyini qeyd edib. Tramp çıxışı zamanı Ermənistanı “Albaniya” adlandırıb. 

Son dövrlərdə Qərbdə, xüsusilə ABŞ-də bu tip yanlış təsəvvürlərin artması və geniş yayılması sübut edir tarix təkcə keçmişin izahı deyil, həm də bugünkü geosiyasi maraqların alətinə çevrilib.

AMEA-nın Tarix İnstitutunun böyük elmi işçisi Ramin Əlizadə Sherg.az-a açıqlamasında saxtalaşdırılmış tarixin gerçək üzündən danışıb:

"ABŞ liderinin Armeniyanı Albaniya adlandırması ciddi məqamlardan xəbər verir. ABŞ-da diaspora əsasən Kaliforniya ştatında yurd salmış erməni əsilli yeni riçardhovannisyanlar, corcburnutyanlar yetişdirir. Əslində Qafqaz Albaniyası dünya tarixində böyük yalana məruz qalan gizlədilmiş, saxtalaşdırılmış gerçəklərdən biridir. 

Trampın Qafqaz Albaniyasının tarixi ilə bağlı məlumatı olsaydı, o, müasir Ermənistan ərzisini Albaniya adlandırmazdı. Qərbi Azərbaycan ərazisində ermənilərin qədim tarixinə aid hansısa tarixi, mədəni abidədən bəhs etmək olmaz. Oradakı tarixi abidələr, Alban kilsələri, Oğuz türklərinə, yəni Azərbaycan xalqının etnogenizində fəal iştirak edən qədim xalqalara aiddir. Hansısa kitabə yoxdur ki, ermənilər albanlardır və yaxud hansısa tarixi abidə ermənilərə məxsusdur. Ermənilər tarixi abidələrin üzərindəki kitabələri məhv ediblər, sonradan ermənicə qondarma kitabələr yazdırıblar, erməni xaçları quraşdırıblar. Kəlbəcər azad ediləndən sonra orada Alban kilsələrinin üzərindəki erməni saxtakarlıqlarını daha geniş şəkildə görə bilərik. Hazırda Qarabağda, Şərqi Zəngəzurda onlar bu saxtakarlığı edə bilmirlər. Çünki torpaqlar azad edilib. Amma təəssüf ki, Ermənistanda bu gün də oranın əzəli sahibləri olan Azərbaycan türklərinə məxsus abidələr saxdalaşdırılır. Ermənistanda məktəblərdə keçirilən tarix dərsliklərində hansı tarix konsepsiyasına əsaslanırlarsa, dünyaya da həmin fake məlumatları yayırlar". 

Tarixşünas müasir Ermənistanın Albaniya adlandırılmasında bilavasitə ABŞ-də olan erməni diasporasının rolunun olduğunu bildirib: 

"SSRİ dönəmində ABŞ-də olan erməni diasporasının ən öndə gələn nümayəndələri məşhur erməni əsilli Amerika tarixçiləri idi. Onların arasında Riçard Hovannisyan, Ronald Qriqor Syunni, Corc Burnutyan, Robert Hyusen (əslində Hyusenyan) və Nino Qarsoyan var idi. Onlar erməni xalqının tarixi barəsində cildlərlə kitablar nəşr ediblər. Həmin kitablarda Qafqaz xalqının tarixini saxtalaşdıraraq Amerika universitetlərində bu cür təbliğatla məşğul olublar. Robert Hyusenyan əsasən Qafqaz Albaniyası üzərində araşdırmalar aparıb. O araşdırmalarında Azərbaycan coğrafiyasında olan toponimlərin erməni mifologiyasına əsaslanaraq əfsanələrdən götürüb. Məsələn Araz çayının adını qədimdə Araz adlı ermənin adından götürüldüyünü iddia edib. Lakin tarixi mənbələrdə Araz adında ermənidən bəhs edilməyib. 

1993-cü ildə Qubadlını işğal edəndə adını Sanasar qoydular. Paşinyan Milli Məclisdə çıxışında öz deputat və elim adamlarına üzünü tutaraq dedi ki, Sanasar Qubadlı deyil, Sanasar heç bir mənbədə yoxdur. Erməni siyasi şəxsləridə bunu etiraf edir". 

Ramin Əlizadə Azərbaycanda qədim tarix üzrə mütəxəssislərin yetişdirilməsinin vacib olduğunu vurğulayıb:

"Azərbaycan tarixçilərinin də bu sahədə daha fəal olmasını istərdim. Amma bizim ən ağrılı problemlərimizdən biri odur ki, Azərbaycanda qədim tarix üzrə mütəxəssislərimiz demək olar ki, yetişdirilməyib. Kadr hazırlığımız çox zəifdir. Qədim mixi yazılı mənbələrin öyrənilməsi, tədqiq olunması ilə bağlı mütəxəssis hazırlığımız yoxdur. Bununla bağlı mən 2025-ci ilin iyul ayında Türkiyədə Ankara Universitetinin Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri İnstitunda oldum və 4 ildir bu əlaqəni davam etdirirəm. Amma çox təəssüf ki, qədim mixi yazıları: şumer, akkad, babil, assur, urartu mixi yazılarını öyrənmək və o dildə olan Azərbaycan tarixi ilə bağlı mənbələri tədqiq etmək üçün yetkili qurumlardan heç bir müsbət addım atılmayıb.

Amma Ermənistanın qədim tariximizi saxtalaşdırmaqla məşğul olduğu dövrdə kifayət qədər bu məsələyə diqqəti artırmalıyıq. Yetkili qurumlar addım atmalı, bu istiqamətdə kadr hazırlamağa başlamalıyıq".