Icma.az
close
up
RU
Alimlər nəsli kəsilməkdə olan növləri xilas etməyin yolunu tapdı

Alimlər nəsli kəsilməkdə olan növləri xilas etməyin yolunu tapdı

Icma.az, Qaynarinfo saytından verilən məlumata əsaslanaraq xəbər yayır.

Alimlər gen mühəndisliyi texnologiyalarından istifadəni təklif edirlər – bu texnologiyalar artıq kənd təsərrüfatında və nəsli kəsilmiş heyvanların "dirildilməsi" layihələrində tətbiq edilir – genetik müxtəlifliyin bərpası və yox olmaq üzrə olan növlərin qorunması məqsədilə. 

Qaynarinfo xəbər verir ki, tədqiqat "Nature Reviews Biodiversity" jurnalında dərc olunub.

Məqalənin müəllifləri – Şərqi İngiltərə Universiteti, Kopenhagen Universiteti, "Colossal" fondu və digər təşkilatların beynəlxalq mütəxəssis komandası – bildirirlər ki, iqlim dəyişikliyinin sürətlənməsi və yaşayış mühitinin dağılması şəraitində bir çox növlər uyğunlaşma üçün həyati əhəmiyyət daşıyan genetik dəyişkənliyi itirir. Populyasiyanın sayını bərpa etmək mümkün olsa belə, genetik itkilər qalır və bu da növü gələcəkdə yenidən yox olma təhlükəsi ilə üz-üzə qoya bilər.

Buna parlaq nümunə Mavriki adasındakı çəhrayı göyərçindir. Onilliklərlə davam edən nəzarət altında çoxaldılma səyləri nəticəsində bu quşların sayı 10 fərddən 600-ə çatdırılıb. Lakin bu uğura baxmayaraq, genom analizləri göstərib ki, növ hələ də "genom eroziyası"ndan – faydalı genlərin çatışmazlığı və zərərli mutasiyaların yığılması – əziyyət çəkir. Əgər müdaxilə edilməzsə, bu quş növü növbəti 50–100 il ərzində yenidən yox ola bilər. Gen mühəndisliyi isə muzey kolleksiyalarından götürülmüş qədim DNT nümunələrini əsas götürərək itirilmiş dəyişkənliyi bərpa edə bilər.

Artıq quraqlığa və ziyanvericilərə davamlı kənd təsərrüfatı bitkilərinin yaradılmasında effektivliyi sübuta yetirilmiş bu texnologiya vəhşi təbiətə də uyğunlaşdırıla bilər. Alimlər üç əsas istiqamət təklif edirlər:

* itirilmiş genetik müxtəlifliyin bərpası;

* yaxın növlərdən faydalı genlərin – məsələn, istiyə və ya xəstəliklərə davamlılıq genlərinin – əlavə edilməsi;

* zərərli mutasiyaların sağlam gen versiyaları ilə əvəz olunması.

Lakin müəlliflər vurğulayırlar ki, istənilən müdaxilələr ehtiyatla aparılmalıdır. Gen mühəndisliyi təbiəti qorumağın klassik üsullarının əvəzi deyil, onu tamamlayan bir alət ola bilər. Bu yanaşma mərhələli sınaqları, uzunmüddətli monitorinqi və yerli icmaların qərarvermədə iştirakını tələb edir.

"Kimsəyə möcüzəvi bir həll təklif etmirik. Amma bizdə bu sahədə klassik qoruma metodlarını qabaqcıl texnologiyalarla birləşdirən yeni yanaşmanın bir hissəsi ola biləcək alətlər var", deyə müəlliflərdən biri, Kopenhagen Universitetindən professor Hernan Morales qeyd edib.

Aydın

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:83
embedMənbə:https://qaynarinfo.az
archiveBu xəbər 18 İyul 2025 22:35 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see206

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see200

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see192

Qızılın bahalaşması 2026 cı ildə də davam edəcək PROQNOZ

22 Oktyabr 2025 17:09see179

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see168

Türkiyəli alim Botanika İnstitutunda elmi seminar keçirib

22 Oktyabr 2025 16:01see154

Suriya universitetlərində Türk dili və Ədəbiyyatı bölümü YARADILIB

22 Oktyabr 2025 16:35see150

Türkiyə XİN: Knessetin İordan çayının Qərb sahili ilə bağlı qərarı beynəlxalq hüquqa ziddir

22 Oktyabr 2025 23:42see140

VK sədri Dünya Məktəbinin şagirdləri ilə görüşüb FOTOLAR

22 Oktyabr 2025 10:52see133

Özünü maşın vurub öldürdü, xəbəri alan atasının da ürəyi dayandı Foto

22 Oktyabr 2025 07:17see133

Tramp etmədi, Orbanın da fikri yoxdur Putinlə bağlı məsələyə reaksiya

22 Oktyabr 2025 12:18see133

Azərbaycan Mərkəzi Bankı qızılın bahalaşmaqda davam edəcəyini gözləyir

22 Oktyabr 2025 14:42see130

Ştutqart la oyundan öncə Fənərbaxça da 4 itki

22 Oktyabr 2025 20:14see128

170 saylı marşrutda tıxac kabusu: Daşıyıcı şirkət açıqlama verdi

22 Oktyabr 2025 23:38see128

Dünyanın ən sürətli BYD superkarı yeni rekorda imza atıb...

23 Oktyabr 2025 00:16see128

İcmal büdcənin gəlirləri 36 mlrd. manata yaxınlaşıb

22 Oktyabr 2025 14:41see127

TRAMP İSRAİLİ HƏDƏLƏDİ “Mən ərəb ölkələrinə söz vermişəm...”

23 Oktyabr 2025 17:40see125

İlk qadın gəmi kapitanı ekranda

23 Oktyabr 2025 10:17see123

Bürcündən məhrum uşaqlar...

22 Oktyabr 2025 14:41see123

Politoloq: 2026 cı ildə sülh sazişinin reallaşması gözlənilir

22 Oktyabr 2025 17:51see122
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri