Icma.az
close
up
RU
Alimlər: Sahara səhrası minilliklər öncə sulu və yaşıl savanna olub

Alimlər: Sahara səhrası minilliklər öncə sulu və yaşıl savanna olub

Icma.az, Azertag saytına istinadən bildirir.

Bakı, 7 aprel, AZƏRTAC

Sahara səhrası dünyanın ən quraq və kimsəsiz yerlərindən biridir. Şimali Afrikada 11 ölkənin bir hissəsini əhatə edən, Çin və ya ABŞ əraziləri ilə müqayisə oluna bilən bu nəhəng məkan əvvəllər “qonaqpərvər” olub.

AZƏRTAC “Reuters” agentliyinə istinadla xəbər verir ki, təxminən 14.500 ilə 5 min il əvvəl arasında Sahara su hövzələri ilə zəngin və həyat dolu yaşıl bir savanna idi. Təxminən 7 min il əvvələ aid olan və indiki Liviyada yaşamış iki insanın sümüklərinin qalıqlarından əldə edilən DNT-ə görə, bu ərazilər xarici aləmdən təcrid olunmuş sirli bir insan nəslinə ev sahibliyi edirdi.

Tədqiqatçılar “Yaşıl Sahara” adlanan yerdə yaşayan insanların ilk genomlarını təhlil ediblər. Onlar Liviyanın ucqar cənub-qərbindəki Takarkori adlı qaya sığınacağında dəfn edilən iki qadının sümüklərindən DNT əldə ediblər. Bu qalıqlar ən qədim dövrdə mumiyalanmış vəziyyətdə olublar.

Bu həftə “Nature” jurnalında dərc olunan tədqiqatın müəlliflərindən biri, Maks Plank Təkamül Antropologiya İnstitutunun arxeogenetiki Yohannes Krauze deyib: “O vaxt Takarkori indiki quraq səhra landşaftından fərqli, yaxınlıqda gölü olan sulu savanna olub.

Genomlar Takarkori fərdlərinin min illər boyu Sub-Sahara və Avrasiya populyasiyalarından ayrı yaşayan fərqli və əvvəllər naməlum insan nəslinin bir hissəsi olduğunu ortaya qoyur. Arxeoloji sübutlar göstərir ki, bu insanlar əhliləşdirilmiş heyvanları otarıblar. Ərazidən tapılan artefaktlara daş, ağac və heyvan sümüklərindən hazırlanmış alətlər, saxsı qablar, toxunmuş zənbillər və oyma heykəlciklər daxildir.

İki Takarkori fərdinin əcdadının təxminən 50 min il əvvəl Sub-Sahara populyasiyalarından ayrılmış Şimali Afrika nəslindən gəldiyi aşkar edilib. Bu, təxminən digər insan nəsillərinin qitədən kənara və Yaxın Şərqə, Avropaya və Asiyaya yayıldığı vaxta təsadüf edir.

Alimlər qeyd edirlər ki, 20 min il əvvəldən etibarən genetik sübutlar Şərqi Aralıq dənizindən qrupların axınını, bunun ardınca isə təxminən 8 min il əvvəl İberiya və Siciliyadan miqrasiyaların olduğunu göstərir. Bununla belə, hələ də məlum olmayan səbəblərə görə, Takarkori nəsli gözləniləndən daha uzun müddət təcrid olunmuş vəziyyətdə qalıb. Sahara yalnız bir neçə il əvvəl onların yaşayış yeri olaraq qalıb.

Sahara yenidən yaşayış üçün yararsız hala gələnə qədər onların nəsli varlığının çox hissəsi boyunca təcrid olunmuş vəziyyətdə qaldı. Afrikanın “Rütubət dövrü” adlanan daha isti və rütubətli iqlim mərhələsinin sonunda Sahara təxminən eramızdan əvvəl 3000-ci illərdə dünyanın ən böyük isti səhrasına çevrildi.

Afrikanın hüdudlarından kənara yayılan Homo sapiens növlərimiz Avrasiyanın bəzi yerlərində artıq mövcud olan Neandertal populyasiyaları ilə qarşılaşıb və onlarla birləşib və bu gün qeyri-afrikalı populyasiyalarda qalıcı bir genetik miras qoyub. Ancaq Yaşıl Sahara xalqı yalnız az miqdarda neandertal DNT-si daşıyırdı, bu da onların kənar populyasiyalarla az təmasda olduqlarını göstərir.

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:99
embedMənbə:https://azertag.az
archiveBu xəbər 07 Aprel 2025 14:49 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see254

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see231

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see174

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see167

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see159

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see152

Qızıl altı min dollara qədər bahalaşa bilər

18 Oktyabr 2025 15:58see148

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see148

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see135

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see135

Azərbaycanın “AI 92” markalı benzini idxal və ixrac etdiyi ölkələr SİYAHI

18 Oktyabr 2025 17:24see132

Yəmən sahillərində tanker partladı: 24 ekipaj üzvü...

19 Oktyabr 2025 01:17see127

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see127

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see126

Yuxusuz halda sükan arxasına əyləşməyin! DYP dən həftəsonu XƏBƏRDARLIĞI

18 Oktyabr 2025 10:41see125

Həkimlər soyuq mövsümdə immuniteti gücləndirməyin yollarını açıqlayıblar

19 Oktyabr 2025 07:43see124

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see124

Əməliyyat otaqlarında niyə yalnız yaşıl və mavi geyimlərə icazə verilir?

19 Oktyabr 2025 04:05see123

Yer kürəsində oktyabr ayının üçüncü maqnit qasırğası başlayıb

19 Oktyabr 2025 04:50see123

Netanyahudan Rəfah keçid məntəqəsinin açılması barədə məlumata REAKSİYA

19 Oktyabr 2025 00:16see122
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri