Icma.az
close
up
RU
Alimlər: Sahara səhrası minilliklər öncə sulu və yaşıl savanna olub

Alimlər: Sahara səhrası minilliklər öncə sulu və yaşıl savanna olub

Icma.az, Azertag saytına istinadən bildirir.

Bakı, 7 aprel, AZƏRTAC

Sahara səhrası dünyanın ən quraq və kimsəsiz yerlərindən biridir. Şimali Afrikada 11 ölkənin bir hissəsini əhatə edən, Çin və ya ABŞ əraziləri ilə müqayisə oluna bilən bu nəhəng məkan əvvəllər “qonaqpərvər” olub.

AZƏRTAC “Reuters” agentliyinə istinadla xəbər verir ki, təxminən 14.500 ilə 5 min il əvvəl arasında Sahara su hövzələri ilə zəngin və həyat dolu yaşıl bir savanna idi. Təxminən 7 min il əvvələ aid olan və indiki Liviyada yaşamış iki insanın sümüklərinin qalıqlarından əldə edilən DNT-ə görə, bu ərazilər xarici aləmdən təcrid olunmuş sirli bir insan nəslinə ev sahibliyi edirdi.

Tədqiqatçılar “Yaşıl Sahara” adlanan yerdə yaşayan insanların ilk genomlarını təhlil ediblər. Onlar Liviyanın ucqar cənub-qərbindəki Takarkori adlı qaya sığınacağında dəfn edilən iki qadının sümüklərindən DNT əldə ediblər. Bu qalıqlar ən qədim dövrdə mumiyalanmış vəziyyətdə olublar.

Bu həftə “Nature” jurnalında dərc olunan tədqiqatın müəlliflərindən biri, Maks Plank Təkamül Antropologiya İnstitutunun arxeogenetiki Yohannes Krauze deyib: “O vaxt Takarkori indiki quraq səhra landşaftından fərqli, yaxınlıqda gölü olan sulu savanna olub.

Genomlar Takarkori fərdlərinin min illər boyu Sub-Sahara və Avrasiya populyasiyalarından ayrı yaşayan fərqli və əvvəllər naməlum insan nəslinin bir hissəsi olduğunu ortaya qoyur. Arxeoloji sübutlar göstərir ki, bu insanlar əhliləşdirilmiş heyvanları otarıblar. Ərazidən tapılan artefaktlara daş, ağac və heyvan sümüklərindən hazırlanmış alətlər, saxsı qablar, toxunmuş zənbillər və oyma heykəlciklər daxildir.

İki Takarkori fərdinin əcdadının təxminən 50 min il əvvəl Sub-Sahara populyasiyalarından ayrılmış Şimali Afrika nəslindən gəldiyi aşkar edilib. Bu, təxminən digər insan nəsillərinin qitədən kənara və Yaxın Şərqə, Avropaya və Asiyaya yayıldığı vaxta təsadüf edir.

Alimlər qeyd edirlər ki, 20 min il əvvəldən etibarən genetik sübutlar Şərqi Aralıq dənizindən qrupların axınını, bunun ardınca isə təxminən 8 min il əvvəl İberiya və Siciliyadan miqrasiyaların olduğunu göstərir. Bununla belə, hələ də məlum olmayan səbəblərə görə, Takarkori nəsli gözləniləndən daha uzun müddət təcrid olunmuş vəziyyətdə qalıb. Sahara yalnız bir neçə il əvvəl onların yaşayış yeri olaraq qalıb.

Sahara yenidən yaşayış üçün yararsız hala gələnə qədər onların nəsli varlığının çox hissəsi boyunca təcrid olunmuş vəziyyətdə qaldı. Afrikanın “Rütubət dövrü” adlanan daha isti və rütubətli iqlim mərhələsinin sonunda Sahara təxminən eramızdan əvvəl 3000-ci illərdə dünyanın ən böyük isti səhrasına çevrildi.

Afrikanın hüdudlarından kənara yayılan Homo sapiens növlərimiz Avrasiyanın bəzi yerlərində artıq mövcud olan Neandertal populyasiyaları ilə qarşılaşıb və onlarla birləşib və bu gün qeyri-afrikalı populyasiyalarda qalıcı bir genetik miras qoyub. Ancaq Yaşıl Sahara xalqı yalnız az miqdarda neandertal DNT-si daşıyırdı, bu da onların kənar populyasiyalarla az təmasda olduqlarını göstərir.

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:101
embedMənbə:https://azertag.az
archiveBu xəbər 07 Aprel 2025 14:49 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

“Landmark” bu dəfə Sahil Bababyevin idarəçiliyinə keçdi

21 Oktyabr 2025 11:26see318

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see247

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see236

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see213

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see194

Təl Əvivdən Bakıya reyslər bərpa edilir

21 Oktyabr 2025 19:39see189

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see175

“Azərkosmos” peyk istehsalına hazırlaşır kosmik sənayenin inkişafında yeni mərhələ

21 Oktyabr 2025 19:12see175

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see175

Dabaq xəstəliyi xaricdən gətirilən ət məhsullarına tələbatı artırdı (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 23:40see166

Azərbaycan ötən ay genişzolaqlı internetin orta sürətinə görə Cənubi Qafqazda liderliyini saxlayıb

21 Oktyabr 2025 13:54see165

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see156

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see156

Atletiko ya can verməyən Qarabağ Atletik in də öhdəsindən gələ bilər

21 Oktyabr 2025 17:36see135

Suriya universitetlərində Türk dili və Ədəbiyyatı bölümü YARADILIB

22 Oktyabr 2025 16:35see132

Ruslar Çin avtomobillərindən narazılıq edirlər...

21 Oktyabr 2025 23:06see130

Daha 8 məsələ parlamentin plenar iclasına tövsiyə edilib

21 Oktyabr 2025 17:38see128

Türkiyə XİN: Knessetin İordan çayının Qərb sahili ilə bağlı qərarı beynəlxalq hüquqa ziddir

22 Oktyabr 2025 23:42see128

VK sədri Dünya Məktəbinin şagirdləri ilə görüşüb FOTOLAR

22 Oktyabr 2025 10:52see126

Özünü maşın vurub öldürdü, xəbəri alan atasının da ürəyi dayandı Foto

22 Oktyabr 2025 07:17see125
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri