Alyaska sammiti Yalta konfransının parodiyası... Kreml Trampla görüşü öz qələbəsi kimi təqdim edir, amma...

Kreml təbliğatı Alyaskada keçiriləcək Putin-Tramp sammitini Rusiyanın gücünün və dünya lideri olmasının təzahürü kimi təqdim etməyə çalışır. Bunu Kremlə yaxın təbliğatın son günlərdəki fəaliyyətindən və dərc etdiyi materiallardan açıq görmək olur.

Bu tendensiyanı ABŞ Müharibə Araşdırmaları İnstitutunun (ISW) mütəxəssisləri də qeyd edirlər. İnstitutun son hesabatında deyilir ki, Kreml Alyaska sammitindən Rusiyanı ABŞ-yə bərabər qlobal güc kimi, Vladimir Putini isə Prezident Donald Trampa bərabər lider kimi göstərmək üçün istifadə edir.

Qeyd olunur ki, avqustun 13-də Rusiyanın əsas müzakirəçisi və Rusiya Birbaşa İnvestisiya Fondunun (RDIF) baş icraçı direktoru Kirill Dmitriev ABŞ, Böyük Britaniya və Sovet İttifaqı arasında 1945-ci ildə keçirilmiş Yalta konfransına işarə vurub. O, Yalta Konfransının iştirakçılarının “İkinci Dünya Müharibəsində qalib gəldiyini”, Putinlə Trampınsa eyni şəkildə “Üçüncü Dünya Müharibəsinin qarşısını aldığını” qeyd edib.

Rusiya Dövlət Dumasının Beynəlxalq Əlaqələr Komitəsinin sədr müavini Aleksey Çepa isə qarşıdan gələn Alyaska sammiti ilə Yalta konfransı arasında müqayisəni gücləndirərək bəyan edib ki, ABŞ və Rusiya “bir-biri ilə dost kimi danışmalıdır”.

Bu arada Krımın işğalçı hakimiyyətinin başçısı Sergey Aksyonov deyib ki, Tramp “yeni Yalta sülhü” ilə bağlı danışıqlar aparmaq üçün hətta işğal olunmuş Krıma səfər etməlidir.

Bir sıra Rusiya KİV-ləri də Alyaska sammitini Yaltaya bənzədib və bildiriblər ki, Alyaskada danışıqlar masasına “qlobal proseslərə real təsiri olan insanlar” əyləşəcək.

ISW ekspertlərinin fikrincə isə Rusiyanın Alyaska sammitini 1945-ci il Yalta Konfransı ilə müqayisəsi ABŞ və Rusiya arasında güc fərqini gizlətmək və Rusiyanı əslində olduğundan daha güclü diplomatik, hərbi və iqtisadi mövqelərə malik ölkə kimi təqdim etmək cəhdidir.

Analitiklər hesab edirlər ki, Kreml artıq Trampla Putinin görüşü faktını özünün qələbəsi kimi qələmə verməyə, həmçinin Rusiyanın ABŞ-nin bərabərhüquqlu tərəfdaşı olması fikrini formalaşdırmağa çalışır.

Lakin institut hesab edir ki, iki görüş arasında müqayisə aparmaq düzgün deyil: “1945-ci il Yalta Konfransı müharibədən sonrakı Avropaya dair razılaşma ilə başa çatdı, Tramp və digər ABŞ rəsmiləri dəfələrlə bəyan ediblər ki, 15 avqust sammiti Avropaya dair razılşamanı nəzərdə tutmur. Həmçinin, bu görüş ABŞ və Rusiya arasında Ukraynada müharibəni dayandırmaq üçün heç bir razılaşma ilə nəticələnməyəcək”.

Göründüyü kimi, doğrudan da Kreml Putinin Trampla Alyaska görüşünü mümkün qədər şişirdərək, Rusiyanın hərbi, siyasi və diplomatik qələbəsi kimi təqdim etməyə çalışır. Lakin bütün sahələrdə ABŞ və Avropadan, o cümlədən Çindən qat-qat geri qalan Rusiyanın özünü dünyanın əsas iki söz sahibindən biri kimi təqdim etməsi olduqca gülünc və mənasız görünür…

C.Məmmədli

“AzPolitika.info”