Amerikalıları Ukraynaya aparan sərvət xəritəsi Qrafit, litium, nadir torpaqlar

ABŞ və Ukrayna arasında imzalanmış faydalı qazıntılar sazişindən sonra Ukraynanın hansı təbii sərvətlərə sahib olduğu sualı yenidən gündəmə gəlib.

“Cebheinfo.az” xəbər verir ki, Rusiya işğalından xeyli əvvəl mütəxəssislər Ukraynanın "gizli sərvəti"ndən danışmağa başlamışdılar.

Bu maddələrin əhəmiyyəti həddindən artıq çoxdur. Onlar aviasiyada, müdafiə sənayesində, külək turbinlərində, yarımkeçiricilərdə, enerji saxlama texnologiyalarında və hətta smartfonlarda istifadə olunur.

Kiyevin təxminlərinə görə, Ukrayna dünyadakı kritik xammal ehtiyatlarının təxminən 5%-nə sahibdir. Lakin bu yeraltı resurslar hələ böyük ölçüdə istifadə olunmayıb. Bu ehtiyatlar yaşıl iqtisadiyyata keçid, Qərbin Çin və Rusiya kimi ölkələrdən strateji müstəqilliyi baxımından əsas rol oynayır. 

Ukraynanın torpaqlarında yerləşən qiymətli minerallar bunlardır:

QRAFİT: 19 milyon ton sübut olunmuş ehtiyatla Ukrayna dünyada ilk 5 ölkə arasında yer alır. Qrafit elektrikli nəqliyyat vasitələrinin batareyaları üçün həyati əhəmiyyət daşıyır.

LİTİUM: Ukrayna Avropadakı litium yataqlarının 30%-nə sahib olsa da, bu yataqlardan heç biri hələ istismar olunmayıb.

TİTAN: Avropadakı titan ehtiyatlarının 7%-i Ukraynada yerləşir. Bu yüngül metal aviasiya və sənaye sahələrində geniş istifadə olunur.

NADİR TORPAQ ELEMENTLƏRİ: Tam xəritələndirilməsə də, Ukrayna mühüm ehtiyatlara sahib olduğunu bildirir. Nadir torpaq elementləri külək turbinləri, elektronika, silah sistemləri və yüksək texnologiyalı infrastruktur üçün zəruridir.

DİGƏR METALLAR: Mis, nikel, kobalt, manqan, gümüş, qurğuşun, uran və berillium da Ukraynada əhəmiyyətli miqdarda mövcuddur.

Ukrayna bu zənginliyə sahib olsa da, investisiya, texnologiya və siyasi sabitliyin olmaması səbəbilə məlum ehtiyatlarının yalnız 15 %-dən istifadə edə bilir.

Məsələn, ölkənin ən böyük litium ehtiyatları hələ də istifadəsiz qalıb. Qlobal tələbin sürətlə artmasına baxmayaraq, nadir torpaq elementlərinin hasilatına başlanmayıb. ABŞ-nin maliyyə dəstəyi bu sahəni kökündən dəyişmək potensialına malikdir.

ABŞ-Ukrayna mineral sazişi həm də Çinə olan asılılığı azaltmağa yönəlmiş qlobal strategiyanın bir hissəsidir. Pekin nadir torpaq elementlərinin təxminən 75 %-lik istehsalını nəzarətdə saxlayır və son illərdə Qərbə ixracatda məhdudiyyətlər tətbiq edib. ABŞ-nin Ukraynada aktiv rolu da Çinin texnoloji ixrac siyasətinə bir cavab kimi qiymətləndirilir.

Moskva isə Ukraynanın şərqində yerləşən və nadir torpaq elementləri, uran, kömür və manqanla zəngin bölgələr üzərində nəzarəti saxlamağa çalışır.

“SecDev” təşkilatının məlumatına görə, Rusiya hazırda Ukraynadakı kömür mədənlərinin 3 %-ni, həmçinin manqan, tantal və sezyum ehtiyatlarının 50 %-ni nəzarətdə saxlayır.

Əfsanə Rəcəb
“Cebheinfo.az”

Açar sözlər: Ukrayna ABŞ sərvət