Anadangəlmə xəstəliklərin sayı yenə ARTDI Uşaqlarda görülən əsas inkişaf qüsurları nələrdir?

Təəsüflər olsun ki, ölkəmizdə uşaqlar arasında anadangəlmə anomaliyaların yəni, inkişaf qüsurlarının, deformasiyaların, xromosom pozuntularının sayı artıb.
Belə ki, Dövlət Statistika Komitəsinin təqdim etdiyi məlumatlara əsasən, bu göstəricilər 2021-ci ildə 2179, 2022-ci ildə 2625, 2023-cü ildə isə 3150 olub.
Mütəxəssislər bu artımın səbəbləri və qarşısının alınmasıyla bağlı müxtəlif fikirlər səsləndirirlər.
Bizim.Media-ya açıqlama verən pediatr Aytən Ziyadova bildirib ki, bu halların artması genetik, ekoloji, sosial və tibbi amillərin birgə təsiri ilə izah olunur.
Pediatr  artımın səbəbi kimi ilk olaraq genetik faktorları göstərib:
“Genetik faktorlara qohum evlilikləri, ailədə genetik xəstəlik daşıyıcılığının olması, genetik mutasiyaların ötürülməsi aiddir.
Ananın hamiləlik dövründə zərərli kimyəvi maddələrə, o cümlədən, radiasiyaya məruz qalması, ətraf mühitin çirkliliyi, inkişaf qüsurlarını yaradan ekoloji faktorlardır.
Ananın hamiləlik zamanı infeksion xəstəliklər (rubella, sitomeqalovirus, toksoplazmoz)  keçirməsi, şəkərli diabet, hipertoniya və digər xroniki xəstəliklərə sahib olması, yetərsiz qidalanması və vitamin çatışmazlığı, həmçinin, hamiləlik zamanı siqaret çəkməsi, spirtli içkilər və narkotik maddələrdən istifadə etməsi də qeyd olunan səbəblərdəndir”.
Pediatr  bəzi tibbi xidmətlərin yetərli olmamasını da uşağın inkişafına mənfi təsir etdiyini vurğulayıb.
“Hamiləlik dövründə prenatal müayinələrin yetərsiz aparılması, erkən diaqnostikanın və genetik skrininqin olmaması uşağın inkişafında problem yarada bilər”.
Uşaqlarda görülən əsas inkişaf qüsurlları nələrdir?
Aytən Ziyadovanın sözlərinə görə, anadangəlmə ürək-damar sistemi pozğunluqları, onurğa sütunu və beyində qüsurlar (məsələn, spina bifida) böyrək, ağciyər və qaraciyər inkişafının qüsurları daun sindromu, turner sindromu, klinefelter sindromu kimi genetik sindromlar əzalarda anomaliyalar, dodaq-damaq yarığı kimi uşaqlarda əsas müşahidə edilən anomaliyalardır:
“Bunlar adətən genetik uyğunluğun olmamasından, hamiləlik zamanı düzgün müalicə və baxımın aparılmamasından, fol turşusu və digər vitamin çatışmazlığından irəli gəlir”.
Müsahibimiz ilk olaraq təhsil və maarifləndirmənin, sonra isə hamiləlik planlamasından əvvəl genetik müayinələrin təşviqini, ailələrə qohum evliliklərinin riskləri barədə məlumat verməyi həll yolu kimi təklif edib:
“Hamiləlik zamanı ultrasəs və genetik testlərin aparılması, erkən diaqnostika üçün prenatal skrininqlərin tətbiqi, siqaret və spirtli içkilərdən uzaq durmaq lazımdır.
O cümlədən, bu dövrdə sağlam qidalanmalı və vitamin əlavələrinin qəbul edilməlidir. Əgər ekoloji mühit yaxşı deyilsə, yaxşılaşdırılmalı, çirklənmiş mühitlərdə yaşayan hamilələrə dəstək verilməl, pestisid və ağır metallarla təmas azaldımalıdır.
Hamiləlik dövründə həkim nəzarəti doğuşdan əvvəl və sonra uşaq sağlamlığının diqqətli izlənməsi də önəmli məqamlardır”.
Aytən Ziyadova sonda qeyd edib ki, bu tədbirlərin həyata keçirilməsi ilə anadangəlmə xəstəliklərin qarşısını almaq mümkündür. Azərbaycanın səhiyyə sistemi bu sahədə əlavə maarifləndirmə və genetik müayinə proqramlarını gücləndirməlidir.
Nəzrin Mirzəyeva, Bizim.Media