Avqustun səssiz ulduzları: 20 gündə itirdiklərimiz

Avqustun isti günləri hər kəsin ruhuna öz təsirini göstərir, amma bu il bu ayın içində itirdiyimiz mədəniyyət xadimləri qəlblərimizdə dərin boşluq yaratdı. Onlar yalnız sənət əsərlərində deyil, həm də xatirələrimizdə, səhnələrdə, musiqidə və sözün incə nüanslarında yaşayacaqlar. Hər biri öz sahəsində parlaq iz qoymuşdu və onların yoxluğu həm dərin kədər, həm də xatirələrdə əbədi bir iz buraxır.

Bakıvaxtı.az 20 gündə itirdiyimiz görkəmli mədəniyyət xadimlərinin siyahısını təqdim edir.

1 avqustda opera səhnəmizin parlaq ulduzu, Xalq artisti Arif Babayev aramızdan getdi.

87 yaşında dünyadan köçən sənətçi XX əsrin ikinci yarısında Qarabağ xanəndəlik məktəbinin görkəmli nümayəndələrindən biri olaraq, muğam sənətini yeni zirvələrə daşımağı bacardı. Seyid Şuşinski, Xan Şuşinski və Zülfi Adıgözəlov kimi ustadların ənənələrinə əsaslanaraq, özünəməxsus ifaçılıq üslubu yaratdı.

3 avqustda ədəbiyyatımızın işıqlı simalarından Xalq yazıçısı Elçin dünyasını dəyişdi.

Ədəbiyyata 1959-cu ildə "Azərbaycan gəncləri" qəzetində dərc olunan "O inanırdı" adlı hekayəsi ilə qədəm qoyan Elçin, 1966-cı ildə "Min gecədən biri" adlı ilk hekayələr kitabını nəşr etdirdi. 1968-ci ildə SSRİ Yazıçılar İttifaqına üzv qəbul olunmuşdu. Onun əsərləri Azərbaycan ədəbiyyatının inkişafında mühüm rol oynayıb və dünya ədəbiyyatının təsiri ilə zənginləşib.

82 yaşında ölən yazıçının "Mahmud və Məryəm", "Ağ dəvə", "Ölüm hökmü", "Baş" kimi romanları, Azərbaycan ədəbiyyatının "Cinayət və cəzası" kimi qəbul edilir.

16 avqustda poeziya aləminin dərin səsi Vidadi Babanlı susdu.

Azərbaycan ədəbiyyatının klassiklərindən biri olan Babanlı, həm şair, həm də nasir kimi zəngin bir irs qoyub arxasında. Onun şeirləri, həyatın dərin qatlarını, insan ruhunun incəliklərini və vətən sevgisini əks etdirir. Babanlı həmçinin "Vicdan susanda" adlı romanı ilə də tanınır. Bu əsər Sovet dövründə cəmiyyətin vicdanını və insanın daxili aləmini araşdıran bir nümunə kimi olaraq qiymətləndirilir.

Nəğməkar şair 98 yaşında həyata gözlərini yumdu.

19 avqustda ədəbiyyatımız daha bir ağır gün yaşadı - görkəmli şair Məmməd İsmayıl aramızdan ayrıldı. 

Məmməd İsmayılın yaradıcılığı zəngin və çoxşaxəli idi. O, "Ana əlləri", "Dünyaya baxıram", "Söz vaxtına çəkər" kimi şeirlərinin müəllifi olmaqla yanaşı, "Xalq nəğmələri", "Sazın söz karvanı", "Yoxun varlığı" kimi kitabları ilə də tanınırdı. Şairin həyatı və yaradıcılığı, sözün gücünü və insan ruhunun dərinliklərini əks etdirən bir aynaya bənzəyirdi. Onun şeirlərində məhəbbət, vətən, insanlıq və həyatın mənası kimi mövzular ön plana çıxırdı. 

Avqustun isti günləri gerçəklərin kədəri ilə qarışarkən, itirdiyimiz bu parlaq ruhlar arxasında sönməz bir işıq qoydular. Onların səsi səhnələrdə, sözləri səhifələrdə, musiqisi havada və xatirələrimizdə əbədi səslənəcək. Hər itki bir boşluq kimi hiss olunsa da, yaradıcılıqları bizi birləşdirən, ruhumuzu zənginləşdirən bir körpü kimi qalır. Onlar getdilər, amma qəlbimizdə, mədəniyyətimizin hər köşəsində, gələcək nəsillərin xatirələrində daim yaşayacaqlar. İtkilər həm də bizə xatırladır ki, sənət və söz əbədidir – ölüm isə yalnız cismin, yox, varlığın fiziki izini aparır.

Əli Hüseynov