Avropa ölkəsində siyasi böhran: Baş nazirə qarşı istintaq başladı

Portuqaliya sürətlə yeni siyasi böhrana doğru gedir.

Qaynarinfo xəbər verir ki, Luis Monteneqro hökumətinə etimadsızlıq səsverməsindən sonra ölkənin baş prokurorluğu baş nazirlə bağlı ilkin araşdırmaya başlayıb. 

O, siyasi karyerasına korrupsiya qalmaqalı ilə son qoyula bilən ikinci hökumət başçısı ola bilər. Əgər Monteneqroya qarşı cinayət işi açılsa, o, may seçkilərində çətin ki, partiyasına rəhbərlik edə bilsin.

Baş nazir Luis Monteneqronun ailə biznesi ilə bağlı ilkin araşdırmaya başlamaq qərarı çərşənbə günü, martın 12-də axşam məlum olub. Portuqaliyanın baş prokuroru Amadeo Querra jurnalistlərə baş nazirə qarşı üç şikayətin edildiyini açıqlayıb və əlavə edib ki, onlardan birincisi, anonim, keçən həftə gəlib. Querranın qeyd etdiyi kimi, prokurorluqda hələlik siyasətçinin cinayət təqibinin zəruriliyini göstərən məlumatlar yoxdur, buna görə də ibtidai istintaqın aparılması barədə qərar qəbul edilib. Və yalnız onun nəticələrindən sonra baş nazirin əməllərinin cinayət tərkibinin olub-olmadığı məlum olacaq. İstintaqı aparmaq ənənəvi olaraq ən səs-küylü işlərə baxan Mərkəzi İstintaq İdarəsinə həvalə edilib.

Baş Prokurorluğun bu addımı Portuqaliya hökumətinin dağılmasından dərhal sonra baş verdi. Yada salaq ki, müxalifət baş naziri siyasi və biznes fəaliyyəti arasında maraqların toqquşmasında ittiham edib.

Söhbət onun 2021-ci ildə qurduğu, siyasətə girdikdən sonra həyat yoldaşı və uşaqlarına verdiyi konsaltinq şirkəti "Spinumviva”dan gedir. Lakin, birincisi, bu, ölkənin Mülki Məcəlləsinə ziddir, ikincisi, şirkət dövlət tenderlərində iştirak etməkdə və onlarda iştirak edən digər şirkətlərlə iş görməkdə davam edib. Xüsusilə, Solverde kazino şəbəkəsi ilə. 

Jurnalistlər həmçinin qeyd etdilər ki, "Spinumviva"nın fəaliyyət sahələrindən biri daşınmaz əmlak əməliyyatlarında dəstəkdir, o zaman cənab Monteneqro dövründə kənd təsərrüfatı torpaqlarının inkişafına icazə verən qanun qəbul edilib.

Monteneqro ittihamlara cavab olaraq öz kabinetinə etimad səsverməsi təqdim edib. Portuqaliya prezidenti Marselo Rebelo de Sousa indi yeni parlament seçkilərini mayın ortalarına və ya sonuna təyin edəcəyi gözlənilir.

Portuqaliya üçün korrupsiya və maraqların toqquşması ilə bağlı bu qəbildən olan qalmaqallar yenilikdən uzaqdır. Monteneqronun sələfi, hazırda Avropa Şurasına rəhbərlik edən Antonio Kosta kabinetinin bir neçə üzvünə qarşı araşdırmalara başlandıqdan sonra istefa verib. Onun administrasiyasının rəhbəri, infrastruktur naziri, Sines şəhərinin meri və "rəhbərliyə dost” olan bir sıra iş adamları korrupsiya sxemlərində ittiham olunublar. Bunlar litium kəşfiyyatı güzəştləri, Sines limanında hidrogen zavodu layihəsi və böyük məlumat mərkəzinə investisiyalar ilə bağlı idi. Daha sonra hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları baş nazirin iqamətgahında da daxil olmaqla 40 axtarış aparıblar.

Kostanın özü sonda ittiham olunmayıb, lakin qalmaqal onun Sosialist Partiyasının populyarlığının azalmasına səbəb olub. 2024-cü il seçkilərində Monteneqronun rəhbərlik etdiyi Demokratik Alyansa cüzi fərqlə də olsa uduzub.

Bu tendensiya hələ də davam edir. İki siyasi qüvvənin reytinqi 30% civarında dəyişir, baxmayaraq ki, Demokratik Alyans hələ irəlidədir və Luis Monteneqro onu yeni seçkilərə aparıb çıxarmaq niyyətindədir.

Qarşıdan gələn seçkilər Portuqaliyada son üç ildə üçüncü olacaq. Yarışın qalibi çox güman ki, hökuməti formalaşdıra bilməyəcək və sağçı qüvvələr güclü olaraq qalacaq. İfrat sağçı Chega (İrəli!) partiyası çox güman ki, üçüncü yeri qoruyub saxlayacaq. Hələlik onun dəstəyinin kəskin artması tendensiyası olmasa da, parlamentdəki kövrək tarazlıq və əhalinin əsas partiyalarla yorğunluğu bu qüvvəyə öz mövqelərini daha da gücləndirməyə kömək edə bilər.

Eyni zamanda, Almaniyada olduğu kimi Portuqaliyada da ifrat sağçılarla əməkdaşlıqdan imtina ilə bağlı hələ də açıqlanmayan bir qayda var. Amma siyasi böhran çox uzun sürərsə, növbəti seçki tsiklində bu baryer çökə bilər. Bununla belə, hələlik əsas sual, cənab Monteneqronun cinayət təqibindən yayınıb- yayınmayacağı və onun əvəzinə demokratları seçkilərə kimin apara biləcəyidir.

Aydın