Avropanın enerji təhlükəsizliyində etibarlı tərəfdaş və sülhün təminatçısı

Məşhur Məmmədov
Milli Məclisin deputatı
Azərbaycan, son illərdə təkcə Avropanın enerji xəritəsində mühüm rol oynamağa başlamayıb, həm də beynəlxalq siyasi arenada mühüm sülh təşəbbüsləri ilə diqqət çəkib. Prezident İlham Əliyevin ADA Universitetində keçirilən “Yeni dünya nizamına doğru” adlı beynəlxalq forumda çıxışı, Azərbaycanın yalnız enerji təchizatında deyil, həm də regionda sülhün təmin edilməsi və sabitliyin qorunmasında necə fəal iştirak etdiyini nümayiş etdirir. Azərbaycanın qaz siyasəti, xüsusən də Avropa İttifaqı ilə əlaqələrini möhkəmləndirərək, bu gün regionun enerji təhlükəsizliyinin təmin olunmasında müstəsna əhəmiyyət kəsb edir.
Hazırda Azərbaycanın qaz təchizatı 12 ölkəni əhatə edir, onlardan 10-u Avropa ölkəsidir, 8-i isə Avropa İttifaqının üzvüdür. Bu, Azərbaycanın Avropanın enerji təhlükəsizliyində necə mühüm rol oynadığını və bu əlaqələrin daha da gücləndiriləcəyini göstərir. Prezident İlham Əliyevin çıxışında qeyd etdiyi kimi, Azərbaycanın qaz təchizatını təmin etdiyi ölkələr arasında müxtəlif qazlaşdırma layihələri həyata keçirilir və yeni investisiya sahələri açılır.
Məsələn, Albaniyanın Korça şəhərində həyata keçiriləcək qazlaşdırma layihəsi, Azərbaycan sərmayələri ilə reallaşdırılacaq və bu layihənin icrasına başlanması planlaşdırılır. Bu, Azərbaycanın qaz sahəsindəki müvəffəqiyyətli siyasətinin bir nümunəsidir. Gürcüstanın qazlaşdırılmasına qoyulan sərmayələr nəticəsində bu ölkədə qazlaşdırma səviyyəsi 30 faizdən 80 faizə yüksəlib. Hal-hazırda Bolqarıstanda da qazlaşdırma layihələrinin müzakirə edildiyini görürük və bu ölkə artıq qaz istehlakının təxminən 50 faizini Azərbaycandan alır.
Qarabağ məsələsi də Azərbaycanın enerji siyasətinə böyük təsir göstərən bir faktordur. Ölkə rəhbəri Azərbaycanın 30 illik işğala son qoyması və öz ərazilərini azad etməsi, regionda sülhün və təhlükəsizliyin təmin edilməsinə olan ehtiyacı daha vurğulayaraq qeyd etdi ki, Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş əraziləri yenidən qurmaq və burada sabitliyi təmin etmək istiqamətindəki səyləri, yalnız hərbi münaqişənin bitməsini deyil, həm də iqtisadi və sosial inkişafı əhatə edir.
Azərbaycan, Qarabağ münaqişəsinin ədalətli və davamlı bir həllini tapmaq üçün sülhə böyük önəm verir. Prezident İlham Əliyevin müharibə dövründəki liderliyi və sülh danışıqlarına verdiyi önəm, Azərbaycanın regionda uzunmüddətli sülhün təminatçısı olmaq arzusunu ortaya qoyur. Bu gün Azərbaycanın xarici siyasətinin əsas prioritetlərindən biri, Avropadakı və dünyadakı tərəfdaşlarla əməkdaşlıq edərək, beynəlxalq sülh və sabitliyin qorunmasına yönəlmiş təşəbbüsləridir.
Azərbaycan, həm də Avropa İttifaqı ilə sıx əməkdaşlıq çərçivəsində, regiondakı enerji ehtiyatlarını daha effektiv istifadə etməyi və regional əlaqələri inkişaf etdirməyi məqsəd qoyur. Bu, Azərbaycanın yalnız öz enerji təhlükəsizliyini deyil, həm də Avropa və qonşu regionların enerji ehtiyaclarını qarşılamaq məqsədini güdür.
Azərbaycanın qaz siyasəti, Avropa İttifaqı və digər ölkələrlə enerji sahəsində güclü əməkdaşlığa əsaslanır və bu, yalnız ticarət əlaqələri ilə məhdudlaşmır. Azərbaycanın qaz təchizatı və investisiya layihələri, həmçinin regionda enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə böyük töhfə verir. Azərbaycanın Qarabağ məsələsindəki zəfəri və sülh təşəbbüsləri, bu ölkənin yalnız enerji təminatçısı deyil, həm də regional sabitlik və beynəlxalq sülhün təminatçısı olduğunu göstərir.
Bu gün Azərbaycan, hər iki sahədə, yəni enerji və sülh məsələlərində, daha böyük beynəlxalq rol oynamağa hazırdır. Azərbaycanın strateji mövqeyi, təbii ehtiyatları, və beynəlxalq səviyyədəki fəaliyyəti, ölkəni Avropanın enerji xəritəsində önəmli bir oyunçu və beynəlxalq sülhün müdafiəçisi kimi göstərir.
Azərbaycan, həm coğrafi, həm də mədəni baxımdan qlobal miqyasda mühüm bir strateji mövqeyə malikdir. Son illərdə ölkə, öz beynəlxalq mövqeyini daha da möhkəmləndirmək və regionda daha fəal iştirak etmək məqsədilə çox sayda təşəbbüs irəli sürüb. Bu təşəbbüslər yalnız Azərbaycanın xarici siyasətini gücləndirmək deyil, həm də regional sabitliyi təmin etmək məqsədini güdür. Türk Dünyası ilə əməkdaşlıq, Gürcüstanla strateji əlaqələr və Cənubi Qafqazda vasitəçilərin rolunun azaldılması bu məqsədlərin başlıca istiqamətləridir.
Azərbaycan, Türk Dövlətləri Təşkilatının inkişafında mühüm rol oynayır. Ölkənin Türk dünyası ilə əlaqələri yalnız tarixi və mədəni köklərlə məhdudlaşmır, eyni zamanda müasir dövrdə qlobal məsələlərdə daha aktiv iştirak etməyə yönəlmişdir. Azərbaycanın təşəbbüsü ilə başlanan Zirvə toplantıları artıq ənənə halını almış və Türk dövlətləri arasında daha sıx əməkdaşlığın qurulmasına yol açmışdır.
Prezident İlham Əliyev qeyd etdi ki, Türk dövlətləri arasında əməkdaşlıq, tarix, dil, mədəniyyət və etnik yaxınlıq kimi ümumi dəyərlərlə möhkəmlənir. Azərbaycan, bu əməkdaşlığın yalnız siyasi deyil, həm də iqtisadi və hərbi sahələrdə inkişaf etdirilməsi tərəfdarıdır. Beləliklə, Azərbaycan özünü Türk dünyasında lider mövqeyində görür və bu cür əməkdaşlığın qlobal güc mərkəzinə çevrilməsi üçün bütün imkanları nəzərə alır.
Türk Dövlətləri Təşkilatının unikal xüsusiyyəti, üzv ölkələrin ortaq etnik və mədəni dəyərlərə malik olmasıdır. Bu, digər beynəlxalq təşkilatlardan fərqli olaraq, üzv dövlətlər arasında ciddi narazılıqlara səbəb olmur. Lakin, Azərbaycan Prezidentinin sözlərinə görə, bu təşkilat daha da fəallaşmalı və beynəlxalq müstəvidə öz yerini tutmalıdır. Azərbaycanın böyük təbii ehtiyatları, coğrafi mövqeyi və hərbi gücü, təşkilatın qlobal səviyyədə daha güclü iştirakçıya çevrilməsinə imkan verir.
Cənubi Qafqazın sabitliyinin vacibliyinə toxunan ölkə rəhbəri qeyd etdi ki, Azərbaycan və Gürcüstan arasında əlaqələr, sadəcə iki qonşu ölkə arasında deyil, bütövlükdə Cənubi Qafqaz regionunda sabitliyin və inkişafın təməlini qoyur. İki ölkə arasındakı dostluq və tərəfdaşlıq münasibətləri, həm regional, həm də beynəlxalq miqyasda çox önəmlidir. Azərbaycan, Gürcüstanla birgə həyata keçirdiyi nəqliyyat layihələri ilə yalnız regionda deyil, həm də qlobal səviyyədə mühüm rol oynayır. Xəzər dənizi ilə Qara dəniz arasında strateji keçid nöqtəsi olan bu iki ölkə, nəqliyyat dəhlizləri və yaşıl gündəliklərlə yeni imkanlar yaradır.
Gürcüstanın baş nazirinin Azərbaycana etdiyi səfər və yaxın zamanda Prezidentin də analoji bir səfər etməsi, iki ölkə arasındakı əlaqələrin möhkəmliyini bir daha göstərir. Bu səfərlər, sadəcə siyasi və diplomatik əlaqələri gücləndirməklə qalmır, həm də iki ölkənin daha geniş coğrafiyada böyük layihələrə imza atmalarına zəmin yaradır.
Azərbaycanın beynəlxalq siyasətdəki mövqeyi, Cənubi Qafqazda müstəqil və öz gücünə əsaslanan diplomatiyanın inkişafını təmin edir. Azərbaycan Prezidenti, uzun illər ərzində regionda vasitəçi rolunu oynayan beynəlxalq təşkilatları, xüsusilə də Minsk Qrupunu tənqid etdi. Ən çox diqqət çəkən məsələ, bu vasitəçilərin 28 il ərzində heç bir irəliləyiş əldə etməməsi və Azərbaycanın suverenliyini təmin etməyə çalışan fəaliyyətlərinin əksinə, yalnız status-kvonun qorunmasına çalışmaları idi.
Azərbaycan, bu vəziyyətdə artıq xarici vasitəçilərə ehtiyac olmadığını bir daha bəyan edir və bütün Cənubi Qafqaz ölkələrinin məsuliyyət daşıması gərəkdiyini vurğulayır. Ermənistanın ərazi iddiaları və Azərbaycanın müstəqil xarici siyasəti, bu regionun gələcəyi üçün əsas şərtlərdir. Azərbaycan və Gürcüstanın regionda qarşılıqlı əməkdaşlıq etməsi, Cənubi Qafqazda daha sabit və proqnozlaşdırıla bilən bir gələcək yaratmaq üçün vacibdir.
Azərbaycanın beynəlxalq siyasəti, yalnız öz müstəqilliyini və suverenliyini təmin etmək deyil, həm də regiondakı sabitliyi qorumağa və daha geniş beynəlxalq əməkdaşlıq imkanları yaratmağa yönəlmişdir. Türk Dünyası ilə əlaqələrin gücləndirilməsi, Gürcüstanla strateji tərəfdaşlığın inkişafı və Cənubi Qafqazda vasitəçilərə ehtiyacın olmaması kimi məsələlər, Azərbaycanın regionda və dünyada daha fəal rol oynamasına zəmin yaradır. Azərbaycanın rəhbərliyi altında bu məqsədlərin reallaşdırılması, yalnız ölkənin deyil, bütövlükdə Avrasiyanın sabitliyi və inkişafı üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Bir sözlə, Prezident İlham Əliyev çıxışında Azərbaycanın regional və beynəlxalq siyasətindəki mövqeyini və məqsədlərini aydın, əhatəli şəkildə təqdim etdi.