Azərbaycançılıq ideologiyasının qlobal təsbiti: qurultaylardan zəfərə ŞƏRH

Azərbaycançılıq ideologiyası müasir Azərbaycan dövlətinin milli-mənəvi dayaqlarını təşkil edən əsas ideya sistemidir. Bu ideologiyanın qlobal miqyasda yayılması və təsbit olunmasında Dünya Azərbaycanlılarının Qurultayları xüsusi rol oynamışdır. 2001-ci ildə keçirilmiş Dünya Azərbaycanlılarının I Qurultayı azərbaycançılığın diaspor mühitində sistemli şəkildə tətbiqinə start vermişdir.

Ulu Öndər Heydər Əliyev azərbaycançılığı yalnız etnik mənsubiyyət anlayışı kimi deyil, siyasi şüur, dövlətə bağlılıq və milli məsuliyyət konsepsiyası kimi təqdim edirdi. Onun fikrincə, harada yaşamasından asılı olmayaraq, hər bir azərbaycanlı özünü Azərbaycan dövlətinin ayrılmaz hissəsi hesab etməlidir. I Qurultayda bu ideya açıq şəkildə ifadə olundu və dünya azərbaycanlıları üçün ideoloji yol xəritəsi müəyyənləşdirildi.

Qurultaydan sonra diaspor siyasətində yeni mərhələ başlandı. Azərbaycan dövləti diaspor təşkilatlarının formalaşmasına və güclənməsinə sistemli dəstək göstərdi. Azərbaycançılıq ideologiyası diaspor fəaliyyətinin əsas məzmununa çevrildi. Bu ideologiya milli kimliyin qorunması ilə yanaşı, Azərbaycanın beynəlxalq maraqlarının müdafiəsini də özündə ehtiva edirdi.

Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi dövründə azərbaycançılıq ideologiyası daha praqmatik və nəticəyönümlü xarakter aldı. Xüsusilə Qarabağ münaqişəsi dövründə və Vətən müharibəsi zamanı diaspor təşkilatlarının fəaliyyəti bu ideologiyanın real gücünü nümayiş etdirdi. İnformasiya müharibəsində, beynəlxalq tribunalarda və ictimai rəy formalaşdırılmasında diasporun rolu əhəmiyyətli dərəcədə artdı.

2022-ci ildə Şuşada keçirilən Dünya Azərbaycanlılarının V Qurultayı azərbaycançılığın qalib ideologiya kimi təqdim olunduğu tarixi mərhələ oldu. Prezident İlham Əliyev çıxışında qeyd etdi ki, Qarabağ Zəfəri milli ideyanın, dövlətçilik düşüncəsinin və xalq–lider birliyinin nəticəsidir. Bu Zəfərin beynəlxalq aləmdə düzgün təqdim olunması diasporun qarşısında duran əsas vəzifələrdən biridir.

Şuşa Qurultayı göstərdi ki, azərbaycançılıq artıq yalnız milli kimlik ideyası deyil, həm də qlobal siyasi mövqedir. Dünya azərbaycanlıları bu ideya ətrafında birləşərək vahid informasiya və siyasi mövqe nümayiş etdirməlidir. Bu, müasir geosiyasi reallıqlar şəraitində Azərbaycanın maraqlarının qorunması baxımından xüsusi əhəmiyyət daşıyır.

Nəticə etibarilə, I Qurultaydan V Qurultaya qədər uzanan yol azərbaycançılıq ideologiyasının təkamül yoludur. Bu yol milli kimlikdən qalib dövlət ideologiyasına doğru inkişafı əks etdirir. Azərbaycançılıq bu gün dünya azərbaycanlılarını birləşdirən, dövlət maraqlarını qoruyan və gələcəyə istiqamət verən güclü ideoloji platforma kimi çıxış edir.

Abbas Pənahov,

Yeni Azərbaycan Partiyası

Nəsimi rayon təşkilatının sədr müavini