Azərbaycanda pensiyaçıların sayı azalır: 60 yaşa endirilə bilər

Azərbaycanda əmək pensiyaçılarının sayı son 7 ildə 216 657 nəfər azalıb. 

Belə ki, 2017-ci ildə 1 315 229 nəfər əmək pensiyaçısı olduğu halda, ötən il bu rəqəm 1 098 572 nəfər olub. Yəni, 2017- 2024-ci illərdə əmək pensiyaçılarının sayı 216 657 nəfər azalıb.

Sayın azalmasının əsas səbəbi nədir və azalma növbəti illərdə də davam edəcəkmi?

Məsələ ilə bağlı iqtisadçı-ekspert Akif Nəsirli “Cebheinfo.az”-a bildirib ki, pensiyaçıların sayının azalmasının bir neçə səbəbi var:

“Bu səbəblərdən biri ondan ibarətdir ki, 2017-ci ildə qanun dəyişəndə yaş həddi 65-ə qaldırıldı.  Qadınların son yaş həddi də gələn il 65-ə qaldırılacaq. Hazırda kişilər 65 yaşdan tez pensiyaya çıxmırlar. Bu, əsas faktordur. Azərbaycanda orta ömür uzunluğu rəsmi olaraq 72 ildir. Yəni 65 yaşında pensiyaya çıxan vətəndaşın sığorta kapitalı 12 ilə bölünür. Bu isə o deməkdir ki, hökumət üzərinə vətəndaşa 12 il pensiya verəcəyinə dair öhdəlik götürür.

Orta ömür uzunluğu 72 ildirsə, hökumət pensiyanı bu 12 ildə hansı formada verə bilər? Problemin əsası buradadır. Orta ömür uzunluğu pensiya sisteminə görə 77 il olmalıdır. İndikindən 5 il daha çox olmalıdır ki, sistem daxil edilən göstəricilərlə normal işləyə bilsin”. 

Digər faktorlar ölkədə insan ölümünün cavanlaşması, xəstəliklərin genişlənməsidir:

“Eləcə də hər il minimum pensiya kapitalını artırırlar. Minimum pensiya kapitalının artması da pensiyaya çıxanların sayının azalmasına təsir edən amillərdəndir. Çünki minimum sığorta kapitalını yığa bilməyən pensiyaçı, yaş həddi 65-ə çatmış şəxslər yaşa görə müavinət alırlar. Bu da məsələyə təsir edən amillər sırasındadır”. 

Ekspertin sözlərinə görə, əgər sosial müdafiə siyasəti dəyişməyibsə, vətəndaşların pensiya yaşı azaldılmayıbsa, bu tendensiya davam edəcək:

“Eyni zamanda, xəstəliklərin inkişaf etməsi ilbəil artır. Bu gün hansı xəstəxanaya gedirsən, insanlarla doludur. Əhalinin əksəriyyəti müxtəlif xəstəlikdən əziyyət çəkir. Bu xəstəliklər səbəbindən də insanlar pensiya yaşına çatmamış dünyasını dəyişir. 

Bir faktoru da qeyd edim ki, bir neçə il öncə əlilliklə bağlı “ələmə prosesi” həyata keçirildi. Bu zaman saxta pensiyaçılarla yanaşı, bir çox həqiqi pensiyaçıların da pensiyası kəsildi. Onların böyük əksəriyyəti əmək pensiyaçısı idi. Yaş həddi çatmasına baxmayaraq, kimin pensiya kapitalı imkan verirdisə, əmək pensiyaçısı kimi pensiyaya çıxarırdılar. Beləliklə, “pensiyaçıların ələnməsi dövrü” pensiyaçıların sayının azalmasına təsir etdi”.

 Ekspert onu da qeyd etdi ki, hazırda pensiya yaşı ilə bağlı hökumət tərəfindən bir sıra düşüncələr var:

“Məsələn, alternativ pensiya fondunun yaradılması nəzərdə tutulur. Həmin layihədə belə bir məqam var ki, kim alternativ pensiya fondunu seçərsə, ona 60 yaşında pensiyaya çıxmaq imkanı yaradılacaq. Yəni geriyə addım atmaq fikrində deyillər, ancaq müxtəlif yollar açmaq istəyirlər. Özəl Pensiya Fondu isə Azərbaycan iqtisadiyyatına uyğun deyil.

Təminatı zəif olduğuna görə də stimullaşdırırlar ki, pensiyaçılar o fondları seçsin. Hər halda hökumət özü də başa düşür ki, 65 yaş vətəndaş üçün əlçatmazdır. Hər il bu istiqamətdə dair seqmentli qərarlar qəbul edirlər. Göstərmək istəyirlər ki, onlar da yaş həddini azaltmaq istəyir. Bu elə də ciddi problem deyil. 2017-ci ildə pensiya yaşını 65 edilibsə, indi də əksinə, 60 yaş etmək olar. Əslində bunun altında hökumətin xərclərə qənaət etməsi dayanır. Burada başqa məqam yoxdur”. 

Nigar Abdullayeva 
“Cebheinfo.az”

Açar sözlər: Pensiya qəfil ölüm yaş azaldılır