Azərbaycanın quruculuq salnaməsində əbədi imza Ümummilli lider Heydər Əliyev

Dövlətləri zaman içində sınayan çoxlu sınaqlar olur – siyasi təlatümlər, iqtisadi çöküşlər, xarici təzyiqlər və daxili qeyri-sabitliklər… Azərbaycan 1990-cı illərin əvvəllərində məhz belə bir tarixi labirintin içində idi. Bu ağır durumdan çıxış yolu qurtuluşçu lider Heydər Əliyevin şəxsiyyətində, müdrikliyində, təcrübəsində və iradəsində tapıldı. Bu gün hər bir azərbaycanlının həyatına toxunan sahələrdə – iqtisadi yüksəliş, hərbi qüdrət, sosial rifah və beynəlxalq nüfuz – onun əməllərinin izləri var. Bu izlər təkcə tarix kitablarında deyil, gündəlik həyatımızda da yaşayır.
Ulu öndər Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıtdığı dövrdə Azərbaycan iqtisadiyyatı praktiki olaraq iflic vəziyyətində idi: hiperinflyasiya, ticarət əlaqələrinin pozulması, sənaye istehsalının çöküşü, enerji çatışmazlığı və bölgələrdə humanitar böhran hökm sürürdü. Belə ağır şəraitdə iqtisadi inkişafdan danışmaq qeyri-mümkün görünürdü. Lakin o, bu görünməyən sabitliyi görünən inkişafın əsasına çevirdi. 1994-cü ildə imzalanan və sonrakı illərdə həyata keçirilən "Əsrin müqaviləsi" Azərbaycanın neft və qaz ehtiyatlarını dünya bazarına çıxarmaqla yanaşı, həm də ölkəyə etibarlı tərəfdaş imici qazandırdı. Xarici sərmayə axını başladı, infrastruktur layihələri gerçəkləşdi, enerji sektorunda müasir idarəetmə modelləri quruldu.
Eyni zamanda, kənd təsərrüfatı, nəqliyyat, bank-maliyyə sektoru, sahibkarlıq mühiti və dövlət özəlləşdirmə proqramları ilə bazar iqtisadiyyatına keçidin hüquqi və institusional bazası yaradıldı.
1990-cı illərin əvvəllərində ölkədə vahid ordu anlayışı yox idi. Silahlı dəstələr, özbaşına fəaliyyət göstərən qruplar milli təhlükəsizlik üçün təhlükəyə çevrilmişdi. Heydər Əliyev bu xaosun qarşısını almaq üçün qətiyyətli addımlar atdı: Silahlı Qüvvələr vahid komandanlıq altına keçdi, nizami ordu strukturu formalaşdı, hərbi məktəblər, milli kadrların hazırlanması prosesi sürətləndi.
Orduya ideoloji və texniki dayaq verildi. Dövlət başçısı kimi o, “Güclü dövlətin əsası güclü ordudur" prinsipini əsas götürdü. Bu siyasətin bəhrəsi on illər sonra – 2020-ci ildə Azərbaycan Ordusunun Qarabağ zəfəri ilə öz kulminasiyasına çatdı. O zəfərin təməlində məhz Heydər Əliyevin müəyyən etdiyi strateji istiqamətlər durur.
Ümumilli lider Heydər Əliyev üçün inkişaf təkcə iqtisadi göstəricilər və ya beynəlxalq reytinqlərlə ölçülmürdü. Onun üçün vətəndaşın rifahı, əhalinin sosial müdafiəsi, təhsilin və səhiyyənin əlçatanlığı əsas prioritetlərdən idi. Təhsil sahəsində yeni məktəblərin inşası, ali təhsil müəssisələrində struktur islahatları, gənclərin dövlət hesabına xaricdə təhsil imkanlarının yaradılması müasir Azərbaycan gəncliyinin intellektual gücünü formalaşdırdı.
Sosial təminat sistemində pensiya və müavinətlərin artırılması, şəhid ailələri və müharibə veteranlarına yönəlik dəstək proqramları dövlətin vətəndaşa sahib çıxmasının nümunəsi oldu. Səhiyyə sistemində struktur islahatları və dövlət proqramları regionlarda tibbi xidmətin əlçatanlığını artırdı.
Bu gün bu sosial siyasət Prezident İlham Əliyev tərəfindən daha da genişləndirilir. Regionların sosial-iqtisadi inkişaf proqramları, kəndlərdə infrastruktur layihələri, əhalinin rifahının artırılması istiqamətində atılan addımlar Heydər Əliyevin qoyduğu bünövrənin üzərində yüksəlməkdədir.
Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Qərblə Şərq arasında balanslı xarici siyasət yürütməyə başladı. Ölkəmiz BMT, ATƏT, İƏT, GUAM, Qoşulmama Hərəkatı kimi qurumlarda fəal mövqeyə sahib oldu. Onun “neft siyasəti” təkcə iqtisadi deyil, həm də diplomatik hadisəyə çevrildi – ölkə nüfuz qazandı, strateji tərəfdaşlıqlar quruldu.
Bugünkü geosiyasi aktivlik, enerji diplomatiyası, nəqliyyat dəhlizlərində iştirakımız, beynəlxalq platformalarda söz sahibinə çevrilməyimiz – bunların hamısı o illərdə başlanan siyasi uzaqgörənliyin davamıdır. Azərbaycan müstəqil, güclü, sabit və müasir bir dövlətdirsə, bunun əsasını 15 iyun 1993-cü ildə qoyulmuş Milli Qurtuluş fəlsəfəsi və həmin tarixin arxasında duran liderin tarixi imzası təşkil edir.
Heydər Əliyevin imzası sadəcə qanunların, fərmanların üzərində deyil – xalqın yaddaşında, ordunun ruhunda, iqtisadi sabitliyin bünövrəsində, azərbaycanlıların gələcəyinə olan inamında yaşayır. Onun rəhbərliyi ilə atılan addımlar bu gün də Azərbaycanı sabit və güclü edən dəyərlərin əsasını təşkil edir. Və biz bu imzanı ümumxalq sevgisi ilə qoruyaraq, inkişaf etdirərək yaşadırıq.

Xumar Məmmədova,   
Naxçıvan MR Ali Məclisinin deputatı,  
Naxçıvan Dövlət Universitetinin dosenti