Bakıda Avropanın enerji xəritəsi çəkilir Azərbaycan həm ənənəvi, həm də yaşıl enerji üçün hab rolunda

Bu gün Bakıda Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurasının nazirlərinin 11-ci iclası və Yaşıl Enerji Məşvərət Şurasının nazirlərinin 3-cü iclası keçiriləcək. Bu iclaslar Prezident İlham Əliyevin uzaqgörən enerji siyasəti sayəsində Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində Azərbaycanın artan rolunu bir daha təsdiqləyir və bu siyasət çərçivəsində ənənəvi və "yaşıl" enerjinin sinerjisi yaradılır.

İclasda 24 ölkə, o cümlədən, Azərbaycan və Avropa İttifaqı, 7 beynəlxalq maliyyə institutu və 42 enerji şirkəti, eləcə də, nazirlər, nazir müavinləri və digər yüksək səviyyəli nümayəndələr iştirak edəcək.

Qeyd edək ki, Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin görüşü 2015-ci ilin fevral ayından keçirilir. O vaxtdan bu tədbir Avropanın enerji təhlükəsizliyinin daha da gücləndirilməsi istiqamətində strateji əhəmiyyətli qərarların qəbulu üçün əsas platforma rolunu oynayır. Bu görüşlərin hər birində getdikcə daha çox Avropa ölkəsi Azərbaycandan qaz almaqda və ya nəql olunan həcmləri artırmaqda maraqlı olduğunu açıqlayıb. Bu gün isə Azərbaycan Cənub Qaz Dəhlizi vasitəsilə artıq 10 Avropa ölkəsini qazla təmin edir.

Prezident İlham Əliyevin ötən il Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası Nazirlərinin 10-cu iclasında və Yaşıl Enerji Məşvərət Şurasının Nazirlərin 2-ci iclasında dediyi kimi, Cənub Qaz Dəhlizi enerji təhlükəsizliyi və əməkdaşlıq layihəsidir. Çünki Cənub Qaz Dəhlizinin keçdiyi marşrut boyunca yerləşən bütün ölkələr arasında əməkdaşlıq olmasa, bu layihənin həyata keçirilməsi mümkün olmazdı.

Cənub Qaz Dəhlizi Azərbaycan qazının Avropa bazarlarına çatdırılmasını təmin edən Avropanın enerji təhlükəsizliyinin əsas elementidir. Dəhlizin hazırkı gücü ildə 10 milyard kubmetrdir, lakin Azərbaycandan qaz idxal edən ölkələr tədarük həcminin artırılmasında maraqlı olduqlarını bildiriblər. Bununla bağlı Azərbaycan və Avropa İttifaqı 2027-ci ilə qədər CQD-nin ötürmə qabiliyyətinin ildə 20 milyard kubmetrə qədər genişləndirilməsinə dair memorandum imzalayıb.

Avropanın energetika məsələləri üzrə komissarı Dan Yorgensen Trend-ə özəl müsahibəsində bildirib ki, Aİ Cənub Qaz Dəhlizi vasitəsilə qaz tədarükünü artırmaq üçün tərəfdaş ölkələrlə əməkdaşlıq edir.

"Bu, Rusiyanın enerji resurslarından asılılığı azaltmaq və enerji təchizatımızı şaxələndirmək səylərimiz fonunda xüsusilə vacibdir. Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası bizim bu məqsədlərə doğru irəliləyişə nəzarət etdiyimiz, dəhlizin rəvan fəaliyyətini təmin etdiyimiz, enerji təhlükəsizliyi məsələlərini həll etdiyimiz və əsrin ortalarına qədər xalis sıfır emissiyaya nail olmaq istiqamətində çalışdığımız mühüm platformadır", - o bildirib.

Eyni zamanda, Avropa ölkələri Avropa qitəsinin daha həssas hissələrində xüsusilə vacib olan enerji təhlükəsizliyi üzrə vacib olan bu infrastrukturun genişləndirilməsi məqsədlərinə nail olmaq üçün konkret fəaliyyətin zəruriliyini başa düşürlər. Xüsusilə Rumıniyanın energetika naziri Sebastyan-İoan Burduja qeyd edib ki, Cənub Qaz Dəhlizinin Cənub-Şərqi Avropa və Balkanlara qədər genişləndirilməsi üçün konkret addımlar atılmalıdır.

"Bizdə Cənub Qaz Dəhlizinin genişləndirilməsi prosesinin lehinə bütün arqumentlər var. Xüsusilə Mərkəzi və Cənub-Şərqi Avropa ölkələri üçün əlavə həcmlərə və yeni təchizatçılara açıq ehtiyac var. Bu qaz-nəqliyyat infrastrukturunun danılmaz uğurunu və onun Avropanın enerji təhlükəsizliyinin möhkəmləndirilməsi üçün xüsusi əhəmiyyətini nəzərə alaraq, Cənub-Şərqi Avropa və Balkan ölkələri nəzərə alınmaqla, Cənub Qaz Dəhlizinin genişləndirilməsi planlarının həyata keçirilməsində konkret addımlara həmişəkindən daha çox ehtiyac var. Bu, xüsusilə bu ölkələrdə qaz kəməri infrastrukturundan istifadə imkanlarını nəzərə alaraq, bu regionların Cənub Qaz Dəhlizinə qoşulmasını təmin etmək üçün lazımdır. Bunun reallığa çevrilməsi üçün ölkələrimiz arasında əməkdaşlığı gücləndirmək, təcili tədbirlər görmək və Cənub Qaz Dəhlizinin genişləndirilməsi planlarında konkret addımlar atmaq lazımdır", - o bildirib.

Cənub Qaz Dəhlizinin imkanlarının genişləndirilməsinin digər mühüm şərti, təbii ki, uzunmüddətli qaz tədarükü müqavilələridir. Bu kontekstdə Moldova Respublikasının Baş naziri Dorina Reçananın ölkəsinin Azərbaycanla uzunmüddətli qaz müqavilələrinin imzalanmasında maraqlı olduğunu bildirdiyi son bəyanatlarını qeyd etmək yerinə düşər.

"Biz Cənub Qaz Dəhlizinin (CQD) genişləndirilməsini və onun Avropanın enerji təhlükəsizliyinin gücləndirilməsində rolunu tam dəstəkləyirik. Moldova alternativ təchizat marşrutları ilə əlaqələrini genişləndirməklə, o cümlədən, CQD çərçivəsində həyata keçirilən tərəfdaşlıqlar vasitəsilə enerji müstəqilliyini gücləndirməyə çalışır", - Reçana bildirib.

Bundan əlavə, Bolqarıstan da Azərbaycandan qaz idxalının artırılmasında maraqlı olduğunu dəfələrlə bəyan edib. Azərbaycan da öz növbəsində tərəfdaşlarının artan tələbatını ödəməyə həmişə hazır olduğunu təsdiqləyib.

Martın 11-də Şimali Makedoniya Respublikasının Prezidenti Qordana Silyanovska-Davkova ilə mətbuata bəyanatla çıxış edən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev bildirib ki, Azərbaycan hazırda 12 ölkəyə təbii qaz ixrac edir və müştərilərimizin coğrafi yerləşməsi də Avrasiya məkanını əhatə edir.

"On iki ölkədən 10 ölkə Avropa ölkəsidir. Keçən il Azərbaycan xarici bazarları 25 milyard kubmetr qaz ilə təchiz etmişdir. Təbii ki, bizim istehsalımız bundan daha çoxdur. Çünki biz yerli tələbatı da ödəyirik. Ancaq əhatə dairəsi, qaz təchizatımızın coğrafiyasının genişləndirilməsi də gündəlikdə duran məsələdir. Avropa Azərbaycan qazına ehtiyac duyur. Təxminən üç il bundan əvvəl Bakıda imzalanmış Avropa İttifaqı ilə Azərbaycan arasında energetika sahəsində strateji tərəfdaşlıq Bəyannaməsi bunun əyani təzahürüdür. Bu gün Azərbaycan qazı bir çox Avropa ölkəsinin enerji təhlükəsizliyini təmin edir və Avropadakı tərəfdaşlarımızın xahişlərinə biz hər zaman böyük diqqətlə yanaşmışıq", - dövlətimizin başçısı bildirib.

Resurslara gəlincə, qeyd etmək kazlmdlr ki, Cənub Qaz Dəhlizi ilə tədarük edilən "Şahdəniz" qazı ilə yanaşı, "Şahdəniz"dən sonra ikinci ən böyük təbii qaz yatağı olan "Abşeron" yatağı da fəal şəkildə işlənilir.

Azərbaycan ənənəvi energetikanın inkişafı ilə yanaşı, yaşıl enerjiyə də aktiv sərmayələr yatırır. Aprelin 4-də Yaşıl Enerji Məşvərət Şurası çərçivəsində Azərbaycan, Türkiyə, Gürcüstan və Bolqarıstan arasında yaşıl enerjinin ötürülməsi və ticarəti üzrə nazirlərin ikinci görüşü, həmçinin, Xəzər-Qara dəniz-Avropa Yaşıl Enerji Dəhlizi üzrə qeyri-rəsmi görüş keçiriləcək. Əsas mövzulardan biri Azərbaycanın yaşıl enerjisinin Avropaya ötürülməsinə imkan verəcək "Black Sea Energy" sualtı kabelinin tikintisi olacaq.

Layihə 2022-ci ilin dekabrında Azərbaycan, Gürcüstan, Rumıniya və Macarıstan arasında strateji tərəfdaşlıq sazişi imzaladıqdan sonra başlayıb. Planlaşdırılan kabel 1000 MVt gücündə və 1195 kilometr uzunluğunda olmaqla Avropanı 4 GVt-a qədər bərpa olunan enerji ilə təmin edəcək.

Beləliklə, Azərbaycan enerji resurslarının etibarlı təchizatçısı kimi öz rolunu gücləndirməklə yanaşı, qlobal iqlim gündəliyinin həyata keçirilməsinə də fəal töhfə verir. Ənənəvi və bərpa olunan enerjini inteqrasiya etməklə ölkə müasir dünyanın tələblərinə cavab verən davamlı və şaxələndirilmiş enerji sistemi yaradır. Cənub Qaz Dəhlizi və "Black Sea Energy" kimi yaşıl enerji layihələri Azərbaycanın Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə və dayanıqlı enerji mənbələrinə keçidin sürətləndirilməsinə strateji yanaşmasının bariz təzahürüdür.

Bütün bunlar Azərbaycanı beynəlxalq enerji arenasında mühüm oyunçuya və tədarükləri diversifikasiya etmək və bərpa olunan enerjini inkişaf etdirmək istəyən ölkələr üçün əsas tərəfdaşa çevirir. Prezident İlham Əliyevin üzaqgörən enerji siyasəti bu uğurlarda, sektorda davamlı inkişafın təmin edilməsində, xarici investisiyaların cəlb edilməsində, Azərbaycanın regionda və onun hüdudlarından kənarda enerji əməkdaşlığının aparıcı qovşağı kimi mövqeyinin möhkəmləndirilməsində mühüm rol oynayıb.

Ləman Zeynalova
Trend