Icma.az
close
up
RU
Bəlkə sizin övladınız da onun qurbanıdır?

Bəlkə sizin övladınız da onun qurbanıdır?

Ses qazeti saytından alınan məlumata görə, Icma.az bildirir.

Hər il dünyada 70 min uşaq passiv siqaret istifadəçisi olduğu üçün ölür

ÜST-nin məlumatlarına görə, dünyada təxminən 1,5 milyard insan siqaret çəkir və bu rəqəmin 2025-ci ildə 1,7 milyarda çatacağı gözlənilir. Dünyada hər il 8 milyondan çox insan infarkt, xərçəng, damar xəstəlikləri, hipertoniya və tənəffüs xəstəlikləri kimi tütün məmulatlarının istifadəsi səbəbindən dünyasını dəyişir. Bu ölümlərin 1 milyondan çoxu siqaret tüstüsünün təsiri ilə bağlıdır. Böyüklərin siqaret aludəçiliyi kiçiklərin ömrünü həyatlarının ilk illərində yarıda qoyur. Passiv istifadəçi olan uşaqlar, əsasən, xərçəng, nəfəs yolu xəstəliklərinə yoluxurlar, bir qismi isə qəfil ölümün qurbanı olur.

Hər şey ilk 30 dəqiqədə baş verir

Siqaret səbəbi ilə reallaşan ölümlərin növbəti 8 ildə iki dəfə artacağı gözlənilir. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının hesablamalarına görə, dünyada uşaqların yarısı tütün tüstüsünə məruz qalır, təxminən 70 min uşaq isə passiv məruzqalma nəticəsində tənəffüs yoluxucu xəstəliklərdən 5 yaşına qədər ölür.

Siqaretçəkmə nisbətləri ölkələrin və regionların inkişaf səviyyəsinə görə dəyişir. Məlumatlara görə, dünyada 1 milyarddan çox aktiv siqaret çəkən var və onların 84 faizi inkişaf etməkdə olan və ya inkişaf etməmiş ölkələrdə yaşayır.

Araşdırmalar aktiv siqaret istifadəçilərinin çəkdiyi siqaretin tüstüsünə məruz qalan passiv istifadəçilərin 30 dəqiqə ərzində fiziki problemlər yaşadığını aşkarlayıb. Bundan əlavə, ÜST mütəxəssisləri qeyd edir ki, passiv istifadə zamanı insan orqanizmində baş qaldıran xərçəngdən ölənlərin sayı nüvə, radiasiya, kimyəvi dərman, təhlükəli maddələrlə tənəffüs nəticəsində yaranan xərçəng xəstəliyindən vəfat edənlərin sayından daha çoxdur.

Mütəxəssislər qeyd edir ki, siqaret yandırıldıqda 50%-i tüstüyə çevrilir, ətrafa yayılır, 25 % külə çevrilir, 25% isə çəkənin ciyərlərinə hopur. Nəticədə, siqaret çəkəndən çox tüstüyə məruz qalan passiv istifadəçi zərər görür.

Dünyada hər 2 kişidən biri və hər 5 qadından biri aktiv siqaret istifadəçisidir. Hesabata görə, dünyada 2 milyarda yaxın siqaret aludəçisi var. Dünya üzrə hər 5 saniyədə 1 nəfər siqaretdən yaranan xəstəlikdən ölür. ÜST-ün məlumatına görə, ötən əsrdə 100 milyon insan bu zərərli vərdişin qurbanı olub.

Azərbaycanda 3 milyona yaxın siqaret istifadəçisinin olduğu təxmin edilir. Bu rəqəm dünyanın ən yüksək siqaret statistikalarından biri hesab olunur. ÜST-ün bir neçə il əvvəl hazırladığı siyahıda Azərbaycan siqaret çəkən ölkələr arasında 85-ci yerdə qərarlaşır. Siqarettərgitmə xətti bu günədək milyonlarla insanın siqaretdən asılılığını dəf edib.

Dünya ondan qurtulmaq üçün nələr edir?

Dünyada ən yüksək siqaretçəkmə nisbəti Cənub-Şərqi Asiya və Balkan ölkələrində olduğu halda, Qərbi Avropa və Amerikada bu nisbət daha aşağıdır. Bir çox Cənubi və Cənub-Şərqi Asiya ölkələrində kişilər arasında siqaretçəkmə nisbətləri daha yüksəkdir. Məsələn, İndoneziyada kişilər arasında siqaretçəkmə nisbəti 76,2 faiz olduğu halda, qadınlarda bu göstərici cəmi 3,6 faizdir.

ÜST-nin və ölkədə aparılan tütün əleyhinə kampaniyaların effektivliyi ilə bütün dünyada siqaret asılılığı sürətlə azalmağa meyillidir. Məsələn, İngiltərədə 2000-ci ildə siqaretçəkmə nisbəti 38 faiz idisə, hazırda bu nisbət 19-a düşüb.

Çin, Hindistan, İndoneziya, ABŞ, Rusiya, Banqladeş, Yaponiya, Türkiyə, Vyetnam və Filippin tütün çəkən dünya əhalisinin üçdə ikisini təşkil edir. Bu ölkələrin ardınca müvafiq olaraq Myanma, Çili, Livan, Serbiya, Banqladeş, Yunanıstan və Bolqarıstan gəlir.

Siqaretin aldığı canların günü-gündən artmasına səbəb ictimai yerlərdə siqaret çəkilməsidir. İctimai yerlərdə siqaret qadağası dünyanın bir çox ölkəsində var. İlk dəfə 2004-cü ildən belə bir qadağa qoyulub, qanunda da əksini tapıb. İndi Almaniya, Belçika, Bolqarıstan, Böyük Britaniya, Fransa, İtaliya, Danimarka, Yunanıstan, Hindistan, Misir, İspaniya, Çin, Rusiyada da bu qanunla ictimai yerlərdə siqaret qadağan edilir. Qanunu pozub çəkənləri də 25 dollardan 3000 dollaradək cərimə gözləyir.

Bəs biz?

“Tütün və tütün məmulatı haqqında” qanunda qanunun 21-ci maddəsinə əsasən, Azərbaycanda tədris, tərbiyə, səhiyyə, sağlamlıq və mədəniyyət obyektlərində, habelə idman yarışları və başqa kütləvi tədbirlərin keçirildiyi zallarda, inzibati binalarda fərdi iş otaqları və siqaret çəkmək üçün müəyyən edilmiş xüsusi yerlər istisna olmaqla, iş yerlərində, yüksək kateqoriyalı restoranlar, kafelər, barlar istisna olmaqla, ticarət, ictimai-iaşə, məişət obyektlərində, ümumi istifadədə olan yaşayış binalarında və digər qapalı yerlərdə, uzaq mənzilli sərnişin nəqliyyatında xüsusi ayrılmış yerlər istisna olmaqla, bütün ictimai nəqliyyat növlərində siqaret çəkmək qadağandır.

İnzibati Xətalar Məcəlləsinə görə, hava nəqliyyatında müəyyən edilməmiş yerlərdə siqaret çəkilməsinə görə 100 manat miqdarında cərimə, dəmiryol nəqliyyatında müəyyən edilməmiş yerlərdə siqaret çəkilməsinə görə xəbərdarlıq və ya 5 manatdan 15 manatadək miqdarda cərimə, metropoliten stansiyalarının vestibüllərində, keçidlərində və platformalarında, vaqonlarda siqaret çəkməyə görə 50 manat miqdarında cərimə, dəniz və çay nəqliyyatında müəyyən edilməmiş yerlərdə siqaret çəkilməsinə görə xəbərdarlıq və ya yeddi manatdan 13 manatadək miqdarda cərimə, müntəzəm şəhərdaxili (rayondaxili), şəhərlərarası (rayonlararası) və beynəlxalq marşrutlar üzrə hərəkət edən avtobusda siqaret çəkilməsinə görə 40 manatdan 50 manatadək miqdarda cərimə müəyyən edilib.

Lalə Mehralı

Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün Icma.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
seeBaxış sayı:114
embedMənbə:https://sesqazeti.az
archiveBu xəbər 20 Noyabr 2024 14:28 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see232

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see221

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see211

ChatGPT yə verilməsi qadağan edilən 8 sual SİYAHI

18 Oktyabr 2025 02:52see173

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see171

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see160

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see156

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see145

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see144

Bakı metrosunda mübahisəli durum: gediş haqqı yenə dəyişəcək?

18 Oktyabr 2025 07:33see137

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see136

“Borussiya” yenə uduzdu

18 Oktyabr 2025 03:34see135

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see134

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see133

Qızıl altı min dollara qədər bahalaşa bilər

18 Oktyabr 2025 15:58see132

Prezident ailəsi Vatikan bağlarında Fotolar Video

18 Oktyabr 2025 04:14see132

Dabaq xəstəliyi Qaxda da təsərrüfat sahiblərini çıxılmaz vəziyyətə saldı

18 Oktyabr 2025 01:37see131

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see128

Yəmən sahillərində tanker partladı: 24 ekipaj üzvü...

19 Oktyabr 2025 01:17see123

Almaniya XİN rəhbəri: “Eurofighter”lərin Türkiyəyə göndərilməsinə müsbət baxırıq

18 Oktyabr 2025 06:28see123
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri