Bəzi məktəblərdə 11 ci siniflər dərsə niyə gəlmir? Direktorlar nəyin qarşılığında buna göz yumur?

"Təəssüf ki, bəzi məktəblərdə 10–11-ci sinif şagirdlərinin davamiyyətsizliyi artıq sistemli bir problemə çevrilib. Müəyyən məktəblərdə bu proses tədricən adi hala çevrilir və hətta sanki idarəetmənin bir hissəsinə çevrilmiş olur. Direktorlar bu vəziyyətə ya səssiz qalır, ya da onu idarə olunan proses kimi qəbul edirlər".

Bu sözləri AZXEBER.COM-a açıqlamasında Təhsil İşçilərinin Həmrəyliyi Alyansının (TİHA) sədri, təhsil eksperti Əmrah Həsənli 10-11-ci siniflərin dərsdən yayınmasını şərh edərkən deyib.

Ekspert bildirib ki, bəzi məktəblərdə şagirdlərin sistemdə saxlanılaraq dərsə gəlməməsi mexanizmi yaradılıb: "Məktəblərdə şagirdlərin rəsmi olaraq sistemdə saxlanması, lakin faktiki olaraq dərsə gəlməməsi artıq bir növ paralel mexanizm yaradıb: sənəd üzərində məktəbli var, sinifdə isə yoxdur. Bu cür hallarda direktor sanki şagirdi "rəsmi qiyabiyə” çıxarır, halbuki ölkədə dövlət ümumi təhsil məktəblərində qiyabi təhsil forması tətbiq olunmur".

Bəzi hallarda isə məsələ daha ciddi bir forma alır. Bunu demək nə qədər çətin olsa da, müəyyən məktəblərdə direktorun bu prosesdən maddi mənfəət əldə etməyə çalışdığı hallarla da qarşılaşmaq mümkündür. Şagird məktəbə gəlmir, lakin rəsmi sənədlərdə onun adı silinmir. Bunun müqabilində isə valideyn tərəfindən müəyyən məbləğ ödənilir. Bu hal təhsil sistemində kök salmış ən təhlükəli problemlərdən biridir. Faktiki olaraq bu, təhsilin alınıb-satılması deməkdir. Şagird məktəbə gəlmədən, yalnız sonda qiymət alır, attestat əldə edir. Bu isə nə dövlət təhsil strategiyasına, nə də pedaqoji prinsiplərə uyğun gəlir. Təhsilin əsl mahiyyəti burada yox olur.

Ekspert deyib ki, bəzi direktorlar müəyyən maraqlar qarşılığında şagirdlərə icazə verir:

"Əgər məktəb rəhbərliyi bu cür qanunsuz razılaşmalara gedirsə, deməli burada artıq məsuliyyətsizlik yox, məqsədli və planlı fəaliyyət var. Bəzi direktorlar üçün bu vəziyyət iki məqsədə xidmət edir: birincisi, məktəbdə şagird sayı azalmır, yəni məktəbin statistik göstəricisi formal olaraq qorunur. İkincisi, bu prosesdən qeyri-rəsmi gəlir əldə olunur. Bu, sadəcə bir şagirdin məsuliyyətsizliyi yox, təhsilin idarə olunmasında yaranmış ciddi deformasiyadır. Nəticə isə belə olur: məktəblər yalnız sənəd verən qurumlara çevrilir, siniflər isə boş qalır. Təhsil bu mənzərədə formal və səthi görünür.

Bəs bunun qarşısını almaq üçün nə etmək lazımdır? sualına cavab verən ekspert hər bir məktəbin ictimaiyyət qarşısında cavabdeh olduğunu hiss etməli olduğunu bildirib:

"Bu cür halların qarşısını almaq üçün təkcə inzibati tədbirlər deyil, ictimai qınaq, gücləndirilmiş nəzarət və şəffaf hesabatlılıq da olmalıdır. Hər bir məktəb ictimaiyyət qarşısında cavabdeh olduğunu hiss etməli, direktorlar isə sadəcə idarəçi yox, təhsilin daşıyıcısı kimi məsuliyyət daşımalıdır. Əks halda 10–11-ci siniflərin sinif otaqları boş, attestatları isə mənasız kağız parçasına çevriləcək".

Günel Hüseynli