Bir rəssamın DRAMI: Van Qoq qulağını niyə kəsdi?

Vinsent van Qoqun qulağını kəsməsi sənət tarixinin ən müəmmalı və faciəli hadisələrindən biri hesab olunur. Rəssamın mənəvi süqutu həm öz həyatında, həm də sənət aləmində dərin izlər buraxıb.

1888-ci il dekabrın 23-də baş verən bu hadisə Van Qoqun psixi sağlamlığı və yaxın ətrafı ilə əlaqələri haqqında bəzi ipucları verir.

Vinsent van Qoq rəsm çəkmək məqsədi ilə Fransanın Arl şəhərinə köçdü və burada “Sarı Ev” kimi tanınan kiçik bir ev kirayəyə götürdü. Van Qoq bu evdə həm özü, həm də yaxın dostu və rəssamı Paul Qauqvin ilə rəsm çəkməyi, eləcə də sənət haqqında söhbət etməyi planlaşdırırdı.

Qauqvin 1888-ci ilin oktyabrında Van Qoqun yanına gələndə aralarında dərin bədii müzakirələr başladı. Hər ikisinin sənətə və rəssamlığa yanaşmalarında fərqli fikirlər var idi. Van Qoq təbiətən bağlı dərin ehtirasa malik olsa da, Qauqvin daha soyuqqanlı və analitik perspektivə malik idi. Bu fikir ayrılıqları onların dostluğunun getdikcə gərginləşməsinə səbəb oldu.

Van Qoq inanırdı ki, Qoqinlə işləmək və müzakirə etmək onun sənətinə müsbət təsir göstərəcək. Söhbətlərində o, Qauqvinin sənətini şübhə altına aldığını və bəzən yuxuda imiş kimi işlədiyini ifadə etdi.

Bu dövrdə Van Qoq "Yataq otağı" tablosu kimi interyerlərin rənglənməsinə diqqət yetirdi. O, interyerdə sülh və sadəlik yaratmaq istəyirdi. Lakin Qoqinin təsiri altında bu dövrdə özünü daha çox zehni cəhətdən kompleks hiss etməyə başladı. O, Gauguin-in heyranlığını qazanmaq istəsə də, öz sənət səyahətini itirməkdən də qorxurdu.

Hadisə baş verən gecə Van Qoqla Qauqvin arasında şiddətli mübahisə baş verib. Bu mübahisədən sonra Van Qoq böyük bir psixi pozğunluq keçirdi və öz qulağını kəsməyə cəhd etdi. Bəzi mənbələrə görə, Van Qoq bu addımı Qauqvin yaşadığı gərginlik nəticəsində atıb.

Qulağını kəsmək o an keçirdiyi dərin ağrının və çarəsizliyin əksi idi. Van Qoq kəsilmiş qulağını parçaya büküb yaxınlıqdakı fahişəxanaya gedərək bir qadına verib. Bu hadisədən sonra Van Qoq yaxınlıqdakı xəstəxanaya aparılıb və orada müalicə olunub.

Hadisədən sonra Van Qoqun psixoloji vəziyyəti pisləşib. Rəssamın o dövrdə yaşadığı simptomlar şizofreniya və ya bipolyar pozğunluq kimi ciddi psixi pozğunluqların əlamətləri idi. Van Qoq vaxtaşırı halüsinasiyalar və qaralmalar görürdü.

Xüsusilə onun Qauqvin ilə əlaqəsinin təsiri bu pozğunluqlara səbəb oldu. Van Qoq xəstəxanada müalicə olunarkən belə rəsm çəkməyə davam etdi və bu dövrdə bir çox mühüm əsərlər yaratdı. Ancaq onun psixi sağlamlığı pisləşməyə davam etdi və getdikcə özünü tək hiss etməyə başladı. O, 1890-cı ildə, 37 yaşında ikən intihar edib. Van Qoqun faciəvi sonu sənət dünyasında dərin iz buraxdı.

Ömrü boyu maddi sıxıntılardan əziyyət çəkən, tənqidlərə məruz qalan, sənət çevrələrində o qədər də tanınmayan Van Qoq ölümündən sonra sənət dünyasının əfsanəvi şəxsiyyətinə çevrildi.

Van Qoqun qulağını kəsməsi və onun faciəvi sonu incəsənət aləmində çoxlu müzakirə və araşdırma mövzusuna çevrilib. Van Qoqun mənəvi süqutu və onun sənətinə təsiri psixologiya, həmçinin sənət tarixçiləri tərəfindən araşdırılaraq, təhlil edilib.

Yaşadığı ağrılar onun tablolarına dərin məna qatmış, insan ruhunun dərinliklərini əsərlərində əks etdirmişdir. Van Qoq həyatı boyu kənarlaşdırılan və səhv başa düşülən bir sənətçi olaraq qalsa da, bu gün sənət dünyasının ən dəyərli və ilhamverici simalarından biri hesab olunur. /Lent.az/